Eiffeltoren en wereldtentoonstelling in Parijs

Expositie voor technische vooruitgang

In de negentiende eeuw hadden wereldtentoonstellingen een belangrijke bedrage aan de technische ontwikkeling. In deze eeuw kwam de industriële ontwikkeling op gang door uitvindingen als stoomkracht, staal en elektriciteit. Voor de wereldtentoonstellingen werden speciale expositieruimten gebouwd. In Londen was het later door brand verwoeste Crystal Palace de blikvanger. Deze bouwwerken waren tevens een sterke stimulans voor de ingenieurskunst. In Parijs werd voor de wereldtentoonstelling van 1889 de 300 meter hoge Eiffeltoren opgericht.

Wereldtentoonstelling

De aanleiding voor de tentoonstelling in Parijs was de herdenking van de bestorming van de Bastille in 1789, het begin van de Franse Revolutie. Omdat de organisatoren voor deze politieke aanleiding kozen werd de expositie door een groot aantal koninklijke huizen geboycot. Een aantal landen stuurde zelfs geen officiële delegatie. Hierdoor verloor het ideaal van verbroedering veel glans. Desondanks werd de wereldtentoonstelling in Parijs een doorslaand succes, want de burgers van Parijs kwamen massaal een kijkje nemen op het tentoonstellingsterrein.

Parijs 1889

De wereldtentoonstelling van 1889 was van 6 mei tot en met 31 oktober geopend. De officiële locaties voor de expositie waren Champ de Mars, Trocadéro, de zuidoever van de Seine en Esplanade des Invalides. Het duizelingwekkende aantal van 28 miljoen bezoekers kreeg de kans om de noviteiten van 61.000 standhouders te bekijken. Zevenduizend standhouders kwamen uit het buitenland.
Op de tentoonstelling in Parijs waren twee constructies te zien die veel indruk maakten op de bezoekers: de Eiffeltoren en de helaas in 1910 afgebroken Galerie des Machines.
In 1898 veranderde het karakter van de wereldtentoonstelling. De exposanten richtten zich nu meer op de burgerij en minder op 'business-to-business (B2B)', zoals we dat in hedendaags reclamejargon aanduiden. Voor de gewone man was er dan ook veel te beleven. De standhouders richtten zich met hun producten op consumenten in de hoop nieuwe afzetgebieden te ontginnen en veel tentoonstellingen hadden een recreatief karakter.

Educatie

Een belangrijk onderdeel op de wereldtentoonstellingen in de negentiende eeuw waren de onderdelen waar bestaande architectuur was nagebouwd. Deze exposities waren educatief, maar tevens ter vermaak van de bezoekers van de tentoonstelling. Op voorspraak van architect Charles Garnier - bekend als bouwer van de Opéra in Parijs - was een thematentoonstelling gewijd aan de 'menselijke woning'. Vijftig huisjes werden in een schaal van 1:1 nagebouwd en toonden de ontwikkeling van de steentijd tot het heden. De bestorming van de Bastille werd herdacht met een complete reconstructie in pleister en hout van de Bastille en directe omgeving. De voorspoedige voortgang in de Franse annexatie van buitenlandse gebieden werd bewierookt in de Exposition Coloniale, een verzameling nagebouwde woningen en complete dorpjes uit de overzeese gebieden. In deze dorpjes speelden oorspronkelijke bewoners hun eigen rol onder koloniale vlag.

Techniek

Hoewel de tentoonstelling van 1889 in Parijs minder op noviteiten was ingericht, werd toch van veel technieken gebruik gemaakt die het publiek verrasten. Een voorbeeld hiervan is uiteraard de Eiffeltoren, maar er was nog veel meer te beleven. Het terrein in Parijs was groot en om het bezoekers gemakkelijk te maken werd een bijzonder middel van transport aangelegd. Vanaf de Galerie des Machines liep de Chemin de Fer naar de Explanade des Invalides. Dit treintje op waterdruk was ontwikkeld door de Franse techneuten Barré en Girard. Ook de grote tentoonstellingshal Galerie des Machines was een hoogtepunt. Ingenieur Victor Contamin en architect Ferdinand Dutert ontwierpen een hal met een overspanning, een overkapping zonder tussensteunen, van ruim 110 meter.

Eiffeltoren

De Eiffeltoren diende tijdens de wereldtentoonstelling van 1889 in Parijs vooral als een soort reclamezuil. De Eiffeltoren was in een groot deel van Parijs te zien. Hierbij moet bedacht worden dat veel hoge gebouwen die nu het silhouet van de stad bepalen in de tijd van de wereldtentoonstelling nog niet bestonden. De Eiffeltoren moet indruk gemaakt hebben. De bewoners van Parijs konden de Eiffeltoren niet negeren. Tijdens de tentoonstelling werd de toren in de avonduren verlicht door duizenden elektrische lampen.

Bezienswaardigheid

Als je Parijs bezoekt en naar de 300 meter hoge Eiffeltoren opkijkt kun je het bijna niet voorstellen dat de Eiffeltoren in 1889 lauw werd ontvangen. Toch was dat zo. De naar de Franse architect en bouwer van de toren, Gustave Eiffel, genoemde Eiffeltoren werd door veel tijdgenoten monsterlijk en lelijk gevonden. De open toren zonder wanden of dak werd door de fin de siècle als zeer ongepast beschouwd. Tekenaars van spotprenten en columnisten maakten er grappen en grollen over in kranten en tijdschriften. Zij gingen hierbij voorbij aan de technische hoogstaande technieken die Gustave Eiffel toepaste in zijn creatie. De toren werd in de bodem verankerd met vier reusachtige betonnen fundamenten. Hoewel de Eiffeltoren slechts tijdelijk het stadsbeeld zou bepalen, is de toren een toeristische trekpleister geworden. De Eiffeltoren is het belangrijkste aandenken aan de wereldtentoonstelling en het eeuwfeest van de Franse revolutie in 1889. In de avonduren lokken duizenden lampen u nog steeds naar het voormalige tentoonstellingsterrein.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Hierin schrijven ook regelmatig over Frankrijk en Parijs. Lees Parijs: Geschiedenis en wetenswaardigheden als u meer wilt weten over deze interessante stad. De Eiffeltoren komt ook voor in onze uitgave over Parijs.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer geschiedenis Frankrijk

Frankrijk
Bezienswaardigheden Parijs

Elke keer als u de Franse hoofdstad bezoekt wordt u verrast door de allure, de schoonheid en de geschiedenis van Parijs. Deze stad is het resultaat van een ontwikkeling van tweeduizend jaar. In de wereldstad Parijs kunt u uren ronddwalen. Het is gemakkelijk om van deze stad te gaan houden. Over bijna elk gebouw in het centrum van Parijs is een interessant verhaal te vertellen.
Parijs


Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.