Jacoba en het Beleg van Dordrecht in 1418

Stapelplaats

Dordrecht ligt op de plaats waar de Merwede zich splitst in Noord en Oude Maas. Deze plaats in Zuid-Holland werd in de twaalfde eeuw voor eerst genoemd en kreeg in het jaar 1220 stadsrechten. In de jaren die volgden ontwikkelde Dordrecht zich als belangrijke handelsplaats. Het was een stapelplaats. Hier arriveerden de goederen. En vanuit Dordrecht gingen de goederen naar hun eindbestemming. Deze handel leverde veel op. In het centrum van de stad is dat nog altijd te zien.

Hoekse en Kabeljauwse twisten

Dordrecht kreeg dit stapelrecht omstreeks 1340 van graaf Willem IV van Holland. De stad kreeg het monopolie op de overslag van alle goederen die over de Beneden-Maas werden aangevoerd. Andere steden misgunden Dordrecht het financiële genot van deze lucratieve handel en dat was, na de dood van graaf Willem IV, een van de oorzaken van de Hoekse en Kabeljauwse twisten, die omstreeks 1350 uitbraken. De strijd binnen de elite van het graafschap Holland duurde ongeveer honderdveertig jaar.

Rovershol

In de zomer van 1418 werd Dordrecht zes weken lang belegerd door Jacoba van Beieren en haar echtgenoot Jan IV van Brabant. Door het huwelijk van Jacoba en Jan in april 1418 escaleerde de ruzie met haar oom, Jan VI van Beieren, die met Kabeljauwse steun Dordrecht, Brielle en andere gebieden had bemachtigd. De Hoekse Jacoba meende dat deze gebieden haar toevielen en begon een beleg van de stad die zij als een rovershol beschouwde, omdat de Kabeljauwen in deze stad de buit van hun plundertochten in Holland en Zeeland bewaarden.

Beleg van Dordrecht

Jacoba sloeg haar kamp aan de noordzijde van de stad op de Papendrechtse Dijk op. Hertog Jan IV van Brabant posteerde zijn manschappen in de Grote Waard aan de zuidzijde van Dordrecht, waar hij een verdedigingswerk, een blokhuis, bouwde om een eventuele uitbraak te kunnen weerstaan. Na enkele gevechten op de Merwede landde Jacoba met een legermacht bij Huis te Merwede aan de oostkant, waar zij een tweede kamp opzette.

De Mijl

Het verdedigingswerk van Jan IV van Brabant stond in het dorpje De Mijl, dat ongeveer een mijl van de stad lag. Het bolwerk werd bewaakt door een kleine legermacht. De hertog had zijn hoofdkwartier op grotere afstand van de stad gelegerd. De mannen in De Mijl hadden het zwaar, want vanuit de belegerde stad vonden regelmatig uitbraakpogingen plaats. Jan vond het allemaal te lang duren. De kosten liepen op, zonder dat er iets werd bereikt. Na zes maanden besloot hij het verdedigingswerk bij De Mijl op te geven. Het blokhuis werd in brand gestoken.

Stadsuitbraak

In Dordrecht zag men de rook en men besloot tot een massale stadsuitbraak. Tegelijkertijd werd Jan IV van Brabant in de rug aangevallen. Dordrecht kreeg hulp uit onverwachte hoek. Mogelijk waren dit soldaten van Sigismund, de keizer van het Heilige Roomse Rijk, die zijn Dordtse vriend Jan VI van Beieren te hulp kwam. De hertog uit Brabant kon ontkomen, maar zijn leger leed grote verliezen.

Uitbraak

Jan IV van Brabant keerde begin augustus terug met een nieuw leger. Zijn soldaten werden gelegerd in Papendrecht. Daarna vertrok hij weer en liet het beleg over aan Adriaan, een bastaardzoon van Aalbrecht van Beieren. Had hertog Jan een goed voorgevoel of gewoon geluk? Na zes weken braken de inwoners van Dordrecht uit. Adriaan kwam om het leven en zijn kamp werd compleet verwoest. De soldaten in de legers van Jacoba en Jan IV sloegen op de vlucht.
Uiteindelijk bleek de belegering aan de drie landzijden van Dordrecht niet voldoende. Al die tijd konden de stedelingen via de rivieren door Jan van Beieren bevoorraad worden met voedsel en wapens. In oktober werd ook Rotterdam door de Kabeljauwen onder leiding van Jan van Beieren ingenomen.

Verdeling

Een jaar later vond er in Woudrichem een ontmoeting plaats van Jan VI van Beieren, Jacoba en Jan IV van Brabant. Jan van Beieren kreeg de erfleen over de steden Dordrecht, Gorinchem en Leerdam en zou na de dood van Jacoba haar opvolger worden als graaf van Holland, Zeeland en Henegouwen. De inkomsten van de graafschappen zou worden verdeeld en dit benadeelde Jacoba. Haar huwelijk met Jan van Brabant zou niet lang meer duren. Zij verliet hem in 1420.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Door de Nederlandse geschiedenis

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland. Deze auteur toont aan dat geschiedenis buitengewoon verfrissend en boeiend kan zijn.
Door de Nederlandse geschiedenis

Lees verder: meer geschiedenis

Hoofdpagina Geschiedenis

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.