Zuidpool

Laatste onverkende gebied

De poolgebieden waren de laatste grote onverkende gebieden van de wereld. De verhalen van de poolreizigers getuigen van vastberadenheid, maar ook van ontberingen en dood. De ontdekkingsreizigers moesten op Antarctica veel trotseren om tot de laatste onverkende gebieden van de wereld door te dringen.

James Cook

Aan het begin van de achttiende eeuw bestonden er nog vreemde voorstellingen over de gebieden ten zuiden van de Zuidpoolzeeën. Men dacht hier gebieden met een rijke vegetatie, vergelijkbaar met Indonesië, aan te treffen. Pas toen James Cook rapporteerde dat hij in deze zeeën ijsbergen had waargenomen, begreep men dat het gebied rond de Zuidpool voor de mens slecht toegankelijk zou zijn. In december 1911 bereikte de Noor Roald Amundsen het zuidelijkste punt van de aarde. Antarctica, zoals het Zuidpoolgebied ook wel wordt genoemd is nog altijd het meest ongerepte deel van de aarde.

Roald Amundsen

Zoals gezegd was Roald Amundsen de eerste mens die de geografische zuidpool bereikte. Deze poolonderzoeker werd in 1872 geboren in Borge in Noorwegen. Amundsen brak vroegtijdig zijn studie medicijnen af om mee te kunnen gaan met de Belgische zuidpoolexpeditie (1897-1899). Na terugkomst studeerde hij geofysica in Duitsland. Amundsen stelde zich ten doel om als eerste de Noordpool te bereiken. Hij moest zijn doel echter bijstellen nadat Robert Peary hem voor was. Het had niet veel gescheeld of hij was ook te laat op de zuidpool aangekomen. Roald Amundsen en zijn vier begeleiders slaagden er in december 1911 net op tijd in om als eersten de Zuidpool te bereiken, want Robert Falcon Scott zat hem op de hielen. Op de terugweg ontdekte Roald Amundsen het Koningin Maud gebergte. Na terugkomst schreef de ontdekkingsreiziger een boek over zijn belevenissen. De Noordpool bleef Amundsen aantrekken. In 1926 vloog hij met Ellsworth en Nobile met het luchtschip 'Norge' over de noordpool. Twee jaar later sloeg het noodlot toe: tijdens een reddingsvlucht in 1928 naar de Nobile-expeditie stortte het vliegtuig met Roald Amundsen neer. Zijn vliegtuig werd nooit teruggevonden.

Robert Scott

Ook met de concurrent van Roald Amundsen, Robert Falcon Scott, liep het slecht af. Scott maakte verschillende reizen naar Antarctica. Net als Amundsen stelde hij zich ten doel om als eerste de geografische Zuidpool te bereiken. In november 1911 begon Robert Scott met Henry Bowers, Edgar Evans en Lawrence Oates aan zijn laatste tocht. Op 16 januari 1912 zag Bowers iets wapperen en riep Scott. Scott ontdekte dat het de Noorse vlag van Roald Amundsen was en besefte dat hij te laat was. Op de terugtocht vonden Robert Scott en zijn metgezellen op tragische wijze de dood. Het lichaam van Scott werd eind 1912 gevonden. Tot aan zijn dood bleek Robert Scott een dagboek te hebben bijgehouden dat naast hem werd gevonden. Op 29 maart 1912 bleek hij zijn laatste woorden te hebben geschreven: "In Gods naam, denk aan onze nabestaanden."

Onderzoek

De mens kan zich in deze onherbergzame streek nauwelijks handhaven. Vanwege de verwachte rijkdom aan delfstoffen hebben veel landen toch een station voor 'wetenschappelijk onderzoek' ingericht op Antarctica. In de toekomst hopen zij daar economisch voordeel uit te kunnen halen door een claim te leggen op een deel van de Zuidpool.
Sinds de Tweede Wereldoorlog is het wetenschappelijke onderzoek in het Zuidpoolgebied sterk uitgebreid. Duizenden wetenschappers uit verschillende landen voeren hier onderzoek uit. Om te voorkomen dat zich nog meer landen in het gebied vestigen hebben een aantal landen hierover in de jaren vijftig afspraken vastgelegd in de Antarctic Treaty. Het Zuidpoolgebied werd verdeeld in zones waar tientallen landen permanente onderzoekingsstations hebben. De laatste jaren krijgen vooral klimatologische veranderingen zoals het broeikaseffect veel aandacht van de wetenschappers.
Sinds 1991 hebben Antarctica en de omliggende wateren de status verkregen van beschermd natuurgebied.

Toerisme

Ondanks of juist door deze beschermde status trekt de Zuidpool de laatste jaren steeds meer toeristen aan. Ook de Nederlandse kroonprins maakte in 2009 een reisje naar deze trendy vakantiebestemming. Samen met prinses Máxima en Ronald Plasterk (minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) bracht de kroonprins een bezoek aan Antarctica.
Tot voor kort was dit gebied voor het grote publiek onbereikbaar. Ook gewone mensen met voldoende financiële middelen kunnen nu het Zuidpoolgebied bezoeken. Om te voorkomen dat de Zuidpool vervuilt zijn internationale afspraken gemaakt. Hierdoor wordt het toerisme beperkt en bestaan er waarborgen dat het afval weer wordt meegenomen.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer geschiedenis

Hoofdpagina Geschiedenis

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.