Kasteel Borgharen te Maastricht

Reinald van Valkenburg

In 1318 werd de borg Haren, zoals kasteel Borgharen toen nog genoemd werd, belegerd door troepen van de bisschop van Luik. Het slot Borgharen werd toen bezet gehouden door Reinald van Valkenburg met zijn mensen.

List

Eén van de belegerden, die wel wist welk lot hem te wachten stond, was zo slim om zich, met een matras op zijn hoofd, een weg te banen door de kring van belegeraars, in het Frans uitroepend: "Opzij, opzij, dit is een bed voor de bisschop". Zijn list lukte, de belegeraars lieten hem ongemoeid passeren en zo werd hij de enig overlevende van de kasteelbewoners, want de rest van de belegerden werd na de verovering van het kasteel door de bisschop, genadeloos een kopje kleiner gemaakt.

Spijkerhard

De middeleeuwse manieren waren spijkerhard, maar ja de heren hadden het er ook wel naar gemaakt. Want al vele malen hadden, zowel schippers als over land reizende kooplieden, bij de hertog van Brabant en de bisschop van Luik hun nood geklaagd over de bewoners van het kasteel, die hen al vele malen hadden beroofd. De bisschop kon dit niet over zijn kant laten gaan en gaf persoonlijk leiding aan de belegering van kasteel Borgharen, die voor Reinald en de zijnen zo ongelukkig afliep.

Variant op het ronde kasteel

Kasteel Borgharen is een van die voorbeelden die een variant vormen op het ronde kasteel, waar Nederland er enkele van kent. Om de oorspronkelijke vierkante toren uit de twaalfde eeuw, werd in de dertiende eeuw een halfronde schildmuur gebouwd ter bescherming van de toren.
Aan de halfronde bebouwing op de oorspronkelijke fundamenten van deze schildmuur aan de achterzijde van het kasteel, is dit heden ten dage nog te zien.
Hoewel deze vierkante toren enkele malen werd verwoest, zijn de restanten er van nog steeds in de muren van de hal te onderkennen.

Hoefijzervormige plattegrond

Kasteel Borgharen kreeg in het midden van de zeventiende eeuw zijn tegenwoordige indeling. Het kasteel heeft een hoefijzervormige plattegrond. Rond de vierkante toren werd een rechthoekig hoofdgebouw opgetrokken, met een halfronde achterkant. In het verlengde van de halfronde schildmuur werden twee lagere vleugels gebouwd, die aan de voorzijde aansloten op het poortgebouw. Al die gebouwen vormden een middenplein met afmetingen van ongeveer 25 meter breed en 30 meter lang. Kort voor 1800 werd het poortgebouw gesloopt en vervangen door een ijzeren hek, waarin later een bijzonder fraai ijzeren poorthek werd geplaatst. De gebouwen staan geheel op een eiland in een gracht.

Baron de Rosen

Na de middeleeuwen was kasteel Borgharen in vervallen staat geraakt, maar in 1760 liet baron de Rosen, die eigenaar was geworden het kasteel grondig opknappen. Hij wilde het voortaan 's zomers zelf gaan bewonen. Hoewel hij niet lang van het kasteel heeft kunnen genieten - hij overleed al in 1762 -, hebben we het behoud van Borgharen toch aan hem te danken.

Fraaie kamers

Het interieur heeft fraaie kamers. Zo zijn er een blauwe kamer, een Chinese kamer en een Romaanse kamer. De laatste is voorzien van wandschilderingen uit het begin van de negentiende eeuw. Ook de grote zaal is fraai uitgevoerd met geschilderde wandpanelen en een marmeren schoorsteen. De fraaie kristallen luchters zijn meesterstukken, die het overwegend Lodewijk XVI-interieur accentueren.

Ligging

Kasteel Borgharen is helaas niet te bezichtigen. De interessante achterzijde is echter van de weg af goed waar te nemen, vooral in het voor- of najaar, als de bomen niet vol in het blad te pronk staan. Het kasteel staat in het centrum van het plaatsje Borgharen, niet ver van de Maas. De plaats Borgharen behoort sinds 1970 tot het grondgebied van de gemeente Maastricht.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen. Kasteel Borgharen te Maastricht is opgenomen in Kastelen in Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kastelen in Nederland 4

Dit vierde deeltje in de serie Kastelen in Nederland van Ben Hendriks bevat een aantal interessante kasteelbeschrijvingen. In dit deel staan een groot aantal kastelen uit Limburg, zoals Amstenrade, Borgharen, Eijsden, Neercanne en Valkenburg en andere pareltjes uit andere delen van het land, zoals Gelderland, Noord-Holland en Groningen.
In Kastelen in Nederland 4 van Ben Hendriks staan dertig interessante kastelen.
Kastelen in Nederland 4

Literatuur

E.W Moes en K. Sluiterman, Nederlansche kasteelen en hun historie, Amsterdam, 1912.

Gids voor de Nederlandse kastelen en buitenplaatsen, Amsterdam, 1966.

H.J. Jansen e.a. (red.), 1000 jaar kastelen in Nederland, Utrecht, 1996.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.