Havezate De Ploen in Duiven

Havezate in Gelderland

Op een steenworp afstand van het huis de Magerhorst in Duiven ligt de voormalige havezate De Ploen. Op de plaats, waar tot 1836 de havezate de Ploen heeft gestaan, staat sinds die tijd alleen een boerderij. De boerderij ligt aan de noordzijde van het dorp Duiven in de Liemers in Gelderland.

Middeleeuwen

De Ploen was een oude havezate. De eerste boerderij kan zelfs al heel oud zijn, want waarschijnlijk is de Ploen een van de 26 adellijke hoeven, die in een dijkbrief in de Liemers genoemd worden. Deze dijkbrief dateert al van 1328. Dat zou kunnen kloppen, want bij een archeologisch onderzoek, waarbij een aantal proefsleuven werd gegraven, werd inderdaad een ophogingslaag uit de veertiende eeuw aangetroffen.

Kleef

Het gebied van de Liemers is tot 1816 Kleefs, later Pruisisch gebied geweest. Daarom was in die tijd de Ploen een Kleefs leengoed, dat in het bezit is geweest van de familie Kloeck. De naam Kloeck wordt op verschillende manieren geschreven, bij voorbeeld als Kluken of Cloicke. Ook de naam van De Ploen wordt wel geschreven als Plön.

Eigenaren

In de loop der tijd zijn er vele eigenaren geweest. Zo wordt Hendrik Momm of Mumm in 1541 als eigenaar van de Ploen (Plöne) genoemd. Momm was ambtman in de Liemers en kwam voor op de Kleefse ridderlijst uit dat jaar. In 1710 wordt het goed De Ploen verkocht aan Reinhardt von Hymmen, die in Kleef als Regierungsrat een hoge bestuursfunctie heeft. De Ploen wordt verpacht. Op een kaart uit het kaartenboek van de Liemers uit 1750 zien we dat het huis en de bedrijfsgebouwen geheel omgracht zijn. De Ploen wordt op deze kaart Haus Plonn genoemd. Ook op de chromotopografische kaart van ruim een eeuw later zijn er nog sporen van grachten te herkennen.

Voorst tot Voorst

In 1778 kwam er een nieuwe eigenaresse, die De Ploen ook ging bewonen. Dat was de douairière von Hertefeldt- van Bemmel. Via Van Rappard en Von Bothmer ging De Ploen later over aan A.E.D.F. baron van Voorst tot Voorst (1807-1881). De Ploen was toen 110 ha groot. Baron van Voorst tot Voorst was kamerheer en wethouder en later burgemeester van Duiven. De baron liet het oude huis afbreken; hij liet er een herenhuis met een nieuwe boerderij neerzetten. Het huis kreeg een laag dak; dat dak werd opgesierd met een dakruiter in de vorm van een klokkentorentje.

Nispen tot Sevenaer

Het herenhuis werd tot 1890 bewoond. Daarna raakte het huis enigszins in verval. Het werd gesloopt en in 1893 vervangen door een nieuw huis, een hallenboerderij met een soort herenkamer. De boerderij was toen in het bezit van de familie van Nispen tot Sevenaer.

Klokkentorentje

Er is slechts één oudere afbeelding bekend van het oude negentiende huis De Ploen. Dit is een tekening, die voorkomt in de publicatie van J. de Groot 'Parochies van de oude Liemers (Zevenaer, Lantaern, 1951). Een foto van deze tekening is ook opgenomen in het boek van Jan Harenberg. Op de tekening zien we de voorgevel van het statige huis dat vijf traveeën breed is en bestaat uit twee verdiepingen en een zolderverdieping boven een souterrein. Voor de toegangsdeur bevindt zich een bordes van enkele treden met een ijzeren hekwerk. In het midden van het dak zien we het klokkentorentje.
Op het oude huis stond ook een windwijzer, waarin de wapens van de geslachten Van Bemmel en Van Hertefeldt zijn uitgebeeld. Het windvaantje is niet herplaatst, maar in particulier bezit.
Als u toch in Duiven bent is het ook leuk om iets verderop de havezate de Magerhorst te gaan bekijken.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Nerée tot Babberich, Mr. R.J.K.M.; De Lymers en hare havezaten; in Bijdragen en Mededeelingen Gelre XX (1917), p. 72.

Harenberg, Jan, m.m.v. Bertus Bruins; Havezaten en adellijke huizen in de Liemers; Alphen aan den Rijn, Canaletto/Repro-Holland, 2007.

Vredenberg, Jan (eindredactie); Kastelen in Gelderland, Utrecht, Matrijs, 2013.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

In de grootste provincie van Nederland, Gelderland, staat een groot aantal kastelen en adellijke huizen. Deze kastelen zijn nauw verbonden met de Gelderse geschiedenis. Opvallend is ook de grote verscheidenheid. U wordt daar uitvoerig over geïnformeerd in Kastelen in Gelderland. In deze uitgave staan 150 interessante kastelen en landhuizen.
Kastelen in Gelderland


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.