Huis Fogelsangh State in Veenklooster

Mons Oliveta

Ooit stond er in Veenklooster een premonstratenzer dubbelklooster, genaamd Mons Oliveta, ofwel de Olijfberg. Het was een klooster voor monniken en nonnen. Het was een dochterklooster van het eerste in Friesland gevestigde premonstratenzer klooster dat al in 1163 nabij Hallum werd gesticht. Monniken en nonnen waren slechts gescheiden door een muur.... Dit leverde begrijpelijke problemen op en de monniken verhuisden naar een apart staand klooster nabij Westergeest. De dames bleven echter in de Olijfberg.

Sjouck van Fogelsangh

Na de reformatie kwamen in 1580 de kloostergoederen in handen van de provincie. De provincie verkocht het inmiddels verlaten klooster in 1640 aan Sjouck van Fogelsangh, de weduwe van Jacob Pybes van Doma. Ze was de dochter van een geslacht dat al eerder op de Haniastate voorkwam. Kleinkinderen bewoonden het huis sinds 1659. Na een procedure kwam het huis Fogelsangh in het bezit van Pibo van Doma, de tweede zoon van Sjouck. Het is echter twijfelachtig of hij het huis zelf wel bewoond heeft.

Bewoners

Een dochter van Pibo trouwde ene Petrus van Rosema en zij erfde het landgoed. Naar haar mans naam werd het huis daarom ook wel Rosema State genoemd. Hun zoon liet het goed vererven op een achternicht Anna van Scheltinga, die gehuwd was met de grietman van Tjietjerksteradeel, Johannes van Glinstra. Daarna kwam het goed, wederom door vererving, in handen van de familie Van Heemstra, die het landgoed van 1762 tot 1938 bezat. In 1938 vererfde Fogelsangh State op mr. B.Ph. baron van Harinxma thoe Slooten. Zijn nazaten bezitten het huis nog steeds, maar bewonen het niet.

Fogelsangh State in 1905

Nieuwe state

Hoe het huis de Fogelsangh State er vroeger precies uitzag is niet geheel duidelijk. In de jaren vanaf 1646 werd, ter vervanging van de oude kloostergebouwen, de nieuwe state gebouwd. Uit een plattegrond uit 1666 blijkt dat het huis omgracht is en drie trapgevels zou bezitten, maar op een tekening van Stellingwerf komt een toren voor; dan blijkt het huis er nogal vervallen uit te zien. In 1734 lijkt het huis te zijn verbouwd en kreeg het het aanzien, dat het in principe nu nog heeft, al zijn er later nog verbouwingen geweest.

Bezoek Koning Willem III

In 1872-1873, ter gelegenheid van een officieel bezoek van koning Willem III aan Fogelsangh State, werd het gehele huis goed onderhanden genomen. De voorgevel werd gemoderniseerd en gepleisterd en ook van binnen werd het hele gebouw aan de moderne tijd aangepast. Baron van Heemstra was jagermeester en kamerheer van de koning en wilde een goede indruk maken op Zijne Majesteit, die hij voor een jachtpartij had uitgenodigd. Ook in 1978 zijn er nog restauratiewerkzaamheden uitgevoerd. Bij een onderzoek bleek dat er geen muren van het oude klooster in het gebouw meer aanwezig waren. Blijkbaar zijn die al bij de verbouwingen in de zeventiende eeuw verdwenen.

Fogelsangh State in 1994

Huidige situatie

Fogelsangh State bestaat nu uit een langwerpig hoofdgebouw met een aanbouw van achteren, die een tuinzaal bevat. Aan de voorzijde staan ter weerszijden dienstgebouwen die met een muurtje, waarin een deur, met het hoofdgebouw zijn verbonden. Het in lichte kleuren geschilderde neo-classicistische huis staat in een groot park. Dit park werd in de achttiende eeuw aangelegd door tuinarchitect Roodbaard. In het park ligt een ijskelder en er bevindt zich een driepuntsbrug.

Fries Museum

Tegenwoordig wordt het huis gebruikt als een uithof van het Fries Museum. In 2004 werd via de Nederlandse Kastelenstichting, de 'Collectie Van Iddekinge' aan de bestaande collectie toegevoegd. Als museum is het huis daarom toegankelijk voor het publiek.

Ligging

Fogelsangh State ligt aan de oostzijde van de plaats Veenklooster aan de Kleasterwei 3. Het huis is te bereiken door bij Twijzel, aan de provinciale weg van Leeuwarden naar Groningen, de afslag Veenklooster te nemen en bij Veenklooster rechts aan te houden.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen. Huis Fogelsangh State is opgenomen in Kastelen in Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kastelen in Nederland 5

Ben Hendriks toont in 'Kastelen in Nederland' de mooiste en interessantste kastelen en buitenplaatsen van Nederland. Ook deze uitgave is weer een genot voor de liefhebber van Nederlandse kastelen. Ben Hendriks laat weer zien dat er in ons land talrijke pareltjes staan.
Kastelen in Nederland 5

Literatuur Fogelsangh State

N.N., Fogelsangh-State, uithof van het Fries Museum, Leeuwarden, 1980.

Drs. Heymerick Tromp en drs. Toïta Henry-Buitenhuis, Historische buitenplaatsen in particulier bezit, Utrecht, 1991.

Wendy Landewé, Fogelsanghstate in Veenklooster, in: Yme Kuiper, Wendy Landewé en Nynke Winkler Prins Postma, Fogelsanghstate, een Groninger schat in een Friese state, Utrecht, 2005.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland
Fogelsangh State Dossier

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.