Havezate De Luynhorst in Didam

Havezate in Gelderland

De opvolger van de havezate de Luynhorst staat nog steeds in Didam in Gelderland. In Didam stonden ooit veel edelmanshuizen, waaronder een aantal havezaten. Verscheidene van deze huizen zijn verdwenen, maar er zijn er toch ook die tot de dag van vandaag stand hebben weten te houden.

Greffelkamp en Ludenhorst

De havezate de Luynhorst, ligt in het noordwesten van Didam, in het gebied dat de Greffelkamp heet. Het is nu een achttiende-eeuws huis, maar het gebouw bevat nog veel zestiende-eeuwse elementen. In de middeleeuwen werd het huis de Ludenhorst genoemd. Er is omstreeks 1340 sprake van een geslacht Van Ludenhorst, dat mogelijk de eerste bezitter van het huis is geweest. Het tweede deel van de naam Luynhorst of Ludenhorst is vanzelfsprekend duidelijk: horst betekent hoogte in het terrein. Het eerste deel van de naam zou afgeleid kunnen zijn van een persoonsnaam Ludo; de naam Ludovicus of Lodewijk kwam vroeger veel voor.

Prent

Op een prent van een onbekende tekenaar uit de achttiende eeuw zien we de Luynhorst afgebeeld. Het is een eenvoudig huis, hoewel het toen nog twee verdiepingen boven de begane grond had. In de loop van de tijd is er dus een verdieping afgegaan. De oorspronkelijke Gelderse gevel werd bij een verbouwing gewijzigd in een puntgevel. Dat zal in 1788 gebeurd zijn, toen de Luynhorst een grootscheepse verbouwing moest ondergaan. Op een gedenksteen staat een tekst waaruit blijkt dat de hoogwelgeboren vrijheer J.E.C. van der Heijden tot Baak en Meijering en Luynhorst de havezate in 1788 heeft laten herbouwen. Na de verbouwing werd de Luynhorst als boerderij in gebruik genomen. Het huis stond toen op gronden die ongeveer 59 hectare omvatten.

Herbouw

In 1974 werd de Luynhorst nog eens flink herbouwd. Het achterhuis werd deels afgebroken, met behoud van de zijmuren en aan de zuidzijde van het huis kwam een kleine aanbouw, waarbij de stijl van het huis werd geëerbiedigd. Een deel van de gracht, die vroeger het hele huis omringde, is nog steeds aanwezig.

Geschiedenis

De Luynhorst wordt in het begin van de vijftiende eeuw voor het eerst vermeld in leenakten van het Huis Bergh in 's-Heerenberg, maar dan heet het huis nog Ludenhorst. In 1410 is Aernt van Ceps de leenman, maar al in 1440 wordt deze opgevolgd door Roelof Momm. Zijn opvolgers hebben het huis verkocht, want in 1610 werd Christiaan van Bervelt de eigenaar.
De volgende eigenaar heet Nicolaas van Berringer, die de Luynhorst in 1636 verwerft door het huis te kopen van de erfgenamen van Bervelt. De nazaat Jonker Hans Conrad van Berringer was gehuwd met Margarita van Ringenberg. Toen na haar dood een inventaris van haar bezit werd opgemaakt, bleek dat er een belangrijke bibliotheek aanwezig was op de Luynhorst, Er werden maar liefst 119 boeken aangetroffen, waar onder werken in het Latijn, in het Duits en in het Frans.

Bewoners

Ook in de tijd daarna krijgt het huis vele eigenaren: in 1726 is dat Arnold van Munster en in 1743 is het Reynerus Aleydis Haeck, die gehuwd is met Gerardus Wilhelmus van der Heyden. Zoals we gezien hebben heeft een lid van de familie Van der Heyden de Luynhorst ingrijpend verbouwd en kreeg de Luynhorst het uiterlijk, zoals het dat tegen het einde van de twintigste eeuw nog had. Later komt de Luynhorst nog in het bezit van het geslacht Vos de Wael.
In 1963 verkocht deze laatste familie het huis aan de toenmalige pachter, Bernardus Lankhorst, maar tien jaar later kwam de Luynhorst via de Stichting Beheer Landbouwgronden in het bezit van de gemeente Didam, waarna de Luynhorst werd onttrokken aan de agrarische bestemming, die het tot dan toe had.
De gemeente verkocht de Luynhorst door aan architect Müller, die het gebouw onder toezicht van de Rijksdienst voor Monumentenzorg zorgvuldig heeft gerestaureerd, waarbij, als gezegd, het dak van het achterhuis verdween en er een patio ontstond.

De Luynhorst in 2017

De Luynhorst wordt particulier bewoond en is niet te bezichtigen.

PS

Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Thoben, John (red.); De Liemers van Nol Tinneveld; Nijmegen, Thoben Offset, 1984.

Harenberg, Jan, m.m.v. Bertus Bruins; Havezaten en adellijke huizen in de Liemers; Alphen aan den Rijn, Canaletto/Repro-Holland, 2007.

Vredenberg, Jan (eindred.); Kastelen in Geldereland; Utrecht, Matrijs, 2013.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.