Kasteel Bergh te 's-Heerenberg

Indrukwekkend complex

Het kasteel Bergh ligt tegen het centrum van het plaatsje 's-Heerenberg, in de gemeente Montferland, dicht tegen de Duitse grens. Het kasteel wordt meestal Huis Bergh genoemd. Het is een indrukwekkend complex, gelegen te midden van grachten en omzoomd met wallen. Huis Bergh is tijdens een wandeling over deze wallen van alle zijden te bewonderen. Het maakt nog steeds een weerbare indruk. Grote delen van het kasteel bestaan uit muurwerk uit de veertiende eeuw. De grote vierkante toren dateert uit die eeuw en was de vervanger van een ronde stenen toren, die wellicht een houten voorganger heeft gehad.

Motte

Hoewel je dat nu niet meer kunt zien, is kasteel Bergh ontstaan als motte. Het eerste huis was vermoedelijk een houten, later een stenen toren, op een kunstmatig opgeworpen hoogte. Een dergelijk kasteel wordt een motte genoemd. Door vele verbouwingen in de loop der eeuwen met ommuringen en gebouwen is de oorspronkelijke motte, die zo groot was als het huidige kasteel, geheel aan het oog onttrokken.

Oud kasteel

Bergh is een van de oudste kastelen van Nederland. Leden van het geslacht Bergh worden al rond het jaar 1000 genoemd, maar de eerste vermeldingen van het kasteel dateren van ruim een eeuw later. De oudst bekende slotheer van het kasteel was Constantinus de Berga, ook wel de Monte genoemd.

Archief

Men weet erg veel over het wel en wee van het kasteel omdat er een indrukwekkend archief over kasteel en bewoners behouden is gebleven. Dit is ondergebracht in een terzijde van het kasteel staande waltoren. Op en direct naast de voorburcht staan verschillende dienstgebouwen, waaronder het voormalige munthuis, waar de graven van Bergh hun eigen munten hebben laten slaan.

Graaf Willem IV van den Bergh

Van de vroegere bewoners is vooral graaf Willem IV van den Bergh (1537-1586) bekend. Door zijn huwelijk met Maria van Nassau, een zuster van Willem van Oranje, werd hij diens zwager. Willem van den Bergh koos aanvankelijk voor de Oranjes, maar was later de Spaanse kant toegedaan. Hij kwam daardoor uiteraard in een heftig conflict met zijn zwager. Na 1600 kwam een zoon van graaf Willem weer op het slot wonen. De laatste telg uit dit geslacht, Oswald III, liet veel aan het slot verbouwen. Hij voerde tijdens zijn leven een grote staat, maar bij zijn dood bleek hij grote schulden te hebben, waardoor het kasteel uiteindelijk in handen kwam van het geslacht Von Hohenzollern-Sigmaringen. Maar één lid van deze familie heeft Bergh gedurende korte tijd bewoond. Na een brand in 1735 werden er wel verbouwingen en herstellingen uitgevoerd, maar langzaamaan raakte het slot danig in verval. In het begin van de negentiende eeuw was in huis Bergh een seminarie gevestigd en daarna hebben er in het slot zelfs nog verschillende gezinnen gewoond.

Van Heek

Het kasteel werd in 1912 verkocht aan de textielfabrikant Van Heek, die het geheel fraai liet restaureren en opnieuw inrichten. In 1939 werd het kasteel opnieuw door een brand getroffen, maar het herstel in middeleeuwse stijl werd voortvarend ter hand genomen en Bergh herrees weer in oude glorie.

Museum

Jan Herman van Heek, die Bergh zo fraai heeft doen restaureren, was een kunstverzamelaar. Hij was met name geïnteresseerd in middeleeuwse kunst. Huis Bergh is nu een museum. De inrichting van het kasteel is bijzonder fraai. Haar kunstcollectie op basis van de collectie van Van Heek, die ook veel boeken en munten omvat, is alom bekend en trekt veel bezoekers. Het is zeer de moeite waard een uitgebreid bezoek aan Bergh te brengen, waarbij een beklimming van de oude donjon een speciale ervaring is.
Om de begroting sluitend te krijgen worden zalen in het kasteel verhuurd voor feesten en andere gelegenheden. In enkele torens op de voorburcht heeft men kamers ingericht, die aan geïnteresseerden, die eens in een echt kasteel willen overnachten, worden verhuurd.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen. Kasteel Bergh te 's-Heerenberg komt ook voor in Kastelen in Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kastelen in Nederland

Met de serie 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel.
Kastelen in Nederland

Literatuur

Dorian Kransberg en Hans Mils; Kastelengids voor Nederland, Middeleeuwen; Haarlem, 1979.

J.H.A. van Heek; Huis Bergh, deel XLII (moet zijn XLIII = 43) uit de serie 'Nederlandse Kastelen'; Nederlandse Kastelenstichting/ANWB, 1980.

F.M. Eliens en J. Harenberg; Middeleeuwse kastelen van Gelderland; Rijswijk, 1984.

Vredenberg, J. (eindredactie); Kastelen in Gelderland; Utrecht, Stichting Matrijs, 2013.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland
Kasteel Huis Bergh Dossier

In de grootste provincie van Nederland, Gelderland, staat een groot aantal kastelen en adellijke huizen. Deze kastelen zijn nauw verbonden met de Gelderse geschiedenis. Opvallend is ook de grote verscheidenheid. U wordt daar uitvoerig over geïnformeerd in Kastelen in Gelderland. In deze uitgave staan 150 interessante kastelen en landhuizen.
Kastelen in Gelderland


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.