Heringastate of Poptaslot in Marssum

Herenhuis in Friesland

Heringastate, dat veelal ook het Poptaslot wordt genoemd, is een van die states in Friesland, die nog geheel intact zijn.
Het huidige, in renaissancestijl gebouwde herenhuis, dateert uit de zestiende eeuw, maar in de vijftiende eeuw was al sprake van een voorganger van het huis dat de 'stins Heringa' werd genoemd.

Geschiedenis

De state was in die tijd dus in het bezit van de familie Heringa, maar is misschien al gebouwd omstreeks 1500 door Sasker van Camstra, die de naam van zijn moeder, Van Heringa aannam. Een zoon van deze Sasker heette dan ook Eelcke van Heringa. De state werd dus naar Sasker en zijn zoon vernoemd.

Tjalling van Eysinga

In het begin van de zeventiende eeuw kwam de state door huwelijk in het bezit van Tjalling van Eysinga. Deze Tjalling was een belangrijk man, want hij was grietman van Menaldumadeel. Een grietman was destijds een voorzitter van het gerecht, die naast een rechterlijke, ook een bestuurlijke taak had. Tjalling van Eysinga liet de state in 1631 grondig verbouwen, waardoor er een zeer representatieve adelswoning ontstond. Er kwam een verdieping op, die toegankelijk werd door de traptoren aan de voorzijde. Toen kreeg de state de vorm, die men nu nog steeds kan bewonderen.

Henricus Popta

In 1687 werd de state gekocht door Henricus Popta, een zeer vermogend advocaat, verbonden aan de hof van Friesland. Hij gebruikte Heringastate als zijn zomerhuis, maar veranderde maar weinig aan de state. Popta had in zijn jeugd meegemaakt wat armoede kon betekenen, Daarom stichtte hij kort voor zijn dood naast zijn zomerverblijf een gasthuis voor behoeftige vrouwen. In 1712 vermaakte hij de state aan dit vrouwengasthuis. In zijn testamant had Popta bepaald dat zijn vermogen gebruikt moest worden voor het in standhouden van het vrouwengasthuis. Heringastate ging dienen als het representatieve onderkomen voor het bestuur van het gasthuis dat leiding moest geven aan de stichting.

Indeling

Het voorplein van de state wordt afgesloten door een poortgebouw, gerestaureerd in Hendrik de Keyser-stijl. In de topgevel bevinden zich enkele fraaie wapens, waarvan er een dat van Henricus Popta is, een zilveren Franse lelie met daarboven twee gouden sterren op een blauw veld. Tegen de voorgevel van de state is de slanke traptoren met een fraaie peervormige bekroning gebouwd, die ook de toegangspoort tot de state zelf bevat. Het hoofdgebouw heeft een L-vorm, die verschillende vertrekken bevat waaronder een aantal voogdenkamers en zalen en huishoudelijke vertrekken. Elders in de state kan men het Poptawapen vaker bewonderen. Achter de state bevindt zich een ruime tuin, van waaruit men een fraai beeld kan krijgen van de achterzijde van de state.

Restauratie

In de jaren 1907 en 1908 werd de gehele state gerestaureerd naar een ideaalbeeld uit de zeventiende eeuw door de architect J.F.L. Frowein. Hoewel de state al eeuwenlang niet meer als een echte edelmansstate in gebruik is, krijgt de bezoeker toch een goed beeld hoe een dergelijke state er uit heeft gezien.

Openstelling

Heringastate of het Poptaslot is, behalve in de wintermaanden en op zon- en feestdagen, voor het publiek toegankelijk. Er worden dan rondleidingen gegeven. De voortuin is in de maanden juli en augustus vrij toegankelijk. Er is een kleine museumwinkel; op een terras is in de zomermaanden koffie of thee te verkrijgen. De Heringastate staat in Marssum, een dorpje dat enkele kilometers oostelijk van Leeuwarden ligt, juist ten noorden van de A31, de weg van Leeuwarden naar Franeker. De state ligt in het centrum van het dorp.

Poortgebouw Heringastate

Op de zolder van het poortgebouw van de Heringastate nestelen wilde duiven. Bijzonder is dat de zolder voor deze vogels niet via een van de gevels toegankelijk is, maar via het dak.
Poortgebouw Heringastate

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen. De Heringastate of het Poptaslot komt ook voor in de door Ben Hendriks geschreven uitgave Kastelen in Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kastelen in Nederland

Over elk kasteel in Nederland kan Ben Hendriks een bijzonder verhaal vertellen. De meeste kastelen hebben een bijzondere bouwgeschiedenis of werden bewoond door een markante edelman. Zo beschrijft Ben Hendriks in zijn artikel over het verdwenen kasteel in de gemeente Bronckhorst over de heren van Bronkhorst en worden de graven en hertogen van Gelre genoemd bij de beschrijving van kasteel Rosendael.
Kastelen in Nederland

Literatuur

M.J. Barones Van Heemstra, Heringa State en het Popta Gasthuis te Marssum, Leeuwarden, 1977.

R.J. Wielinga, Langs stinsen, states en andere voorname huizen in Friesland, Baarn, 1979.

Frans van Burkom e.a. (red.), Vier eeuwen leven in toen, Nederlands interieur in beeld, Amsterdam/Zwolle, 2001.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.