Kasteel Ter Horst bij Rhenen

Kasteel in Utrecht

Ten zuidoosten van Achterberg, een plaatsje in de gemeente Rhenen in Utrecht, zijn nog lang de resten aanwezig geweest van het kasteel Ter Horst, dat hier ooit gestaan heeft. Op de kaart van J. Kuyper van de Gemeente Rhenen van 1865 is de ligging van het oude kasteel nog goed te herkennen. Nog in 1942 heeft de archeoloog Renaud van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek enkele resten kunnen opmeten voordat het terrein geheel werd geëgaliseerd. Tegenwoordig is er niets meer van het kasteel zichtbaar.

Opgravingen

Bij de opgravingen door de Heer Renaud werd nog muurwerk aangetroffen dat een veelhoek aangaf van ongeveer 32 x 58 meter. Binnen dit muurwerk werden veel tufscherven gevonden. Dit zijn blijkbaar de resten van wat eens een tufstenen donjon geweest moet zijn. Op de afgebeelde prent is de donjon, de grote woontoren, van het kasteel Ter Horst goed zichtbaar.
Het eerste kasteel Ter Horst werd gebouwd door bisschop Godfried van Rhenen in de twaalfde eeuw. Wellicht was het toen nog een houten versterking, die binnen een gracht met palissaden was opgetrokken. In de strijd met Gelre werd deze houten burcht in 1163 verbrand, maar de grensvesting was voor de bisschop van Utrecht van zo groot belang, dat hij het kasteel liet herbouwen.
De bezetting van het kasteel bestond meestal uit borchmannen, die namens de bisschop het kasteel beheerden en zo nodig verdedigden. In de veetiende eeuw stichtte bisschop Jan van Arkel een kapittel in het kasteel. In de stichtingsakte werd vastgelegd dat ook de priesters de taak opgelegd kregen om in geval van nood kasteel Ter Horst te verdedigen.

Strijd tussen Gelre en het Sticht

In 1325 kwam kasteel Ter Horst in handen van Zweder van Abcoude. Een eeuw later was het slot in handen van Sweder van Culemborg, die, toen hij zich niet meer kon handhaven, Ter Horst in handen speelde van de hertog van Gelre, Arnold van Gelder. Er wordt daarna hard om het kasteel gestreden, waarna het drie jaar later weer terugkeert in de handen van het Sticht. Het kasteel blijft echter een strijdpunt tussen de Stichtsen en de Geldersen. In 1527 vlucht, tijdens het strijdgewoel, de commandant van Ter Horst, Ernst van Amerongen; daarop geeft de bezetting zich over. Het kasteel wordt daarna door de Geldersen grondig vernield. Omdat de Bourgondische landen in één hand kwamen, kwam ook de eeuwenlange strijd tussen Gelre en het Sticht tot een einde. Daarom wordt Ter Horst niet meer opgebouwd.
Jarenlang heeft het kasteel gediend als stenenleverancier. Zo werd een deel van het puin gebruikt voor de bouw van het kasteel Vredenburg in Utrecht.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Bardet, Ir. J.D.M.; Kastelenboek provincie Utrecht, Bussum, De Haan, 1975, 3e druk.

Olde Meierink, drs. B., e.a. (red.); Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht; Utrecht: Stichting Utrechtse Kastelen/Uitgeverij Matrijs, 1995.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.