De Wedderborg of Huis te Wedde

Zeldzame borg in Groningen

De Wedderborg of het Huis te Wedde is een van de weinige in Groningen overgebleven borgen. Van het huidige gebouw dateren de fundamenten voornamelijk uit de veertiende eeuw. Het werd op een strategische plaats gebouwd omstreeks 1370 en werd betrokken door de Addinga-familie. De toren was van steen en daarom werd het huis ook wel aangeduid als het Steenhuis, want de muren van de meeste gebouwen in die tijd waren gebouwd van houten balken met lemen wanden.

Verwoesting en herbouw

Na een verwoesting omstreeks 1480 werd het kasteel enkele jaren daarna weer herbouwd. Nog steeds woonden er Addinga's op de Wedderborg. De hertog van Gelre, die een van de vorige bewoners in haar strijd tegen de bisschop van Munster, te hulp kwam, liet in 1529 een leger naar het noorden trekken. Zijn veldheer Berend van Hackfort veroverde Wedde en de borg en werd aangesteld als drost over het omringende gebied. Berend liet het huis danig versterken. De Wedderborg werd ommuurd en het kasteel werd omringd door een gracht. Daarbuiten werden aarden wallen aangelegd. De wallen waren in een vierkant aangelegd, waardoor in de vier hoeken bastions, geschutskelders, konden worden aangebracht. De Wedderborg was daardoor redelijk goed te verdedigen.

Karel V

Troepen van keizer Karel V veroverden de Wedderborg echter omstreeks 1535, waarna het huis in leen werd gegeven aan George Schenck van Toutenburg. In 1561 ging de borg over op Johan de Ligne, de graaf van Aremberg. Deze laatste was stadhouder van de Noordelijke gewesten. De graaf sneuvelde echter in de zelfde slag als zijn tegenstrever, graaf Adolf van Nassau, die in 1568 ook korte tijd op de Wedderborg had gewoond. Ook hij sneuvelde in de Slag bij Heiligerlee in 1568. In het dorp Heiligerlee is een monument te zien dat aan de slag herinnert. Ondanks het sneuvelen van graaf Adolf werd de slag bij Heiligerlee toch door de Staatsen gewonnen, want de Spaanse troepen kwamen om in de moerassen, die Heiligerlee omringden. De slag bij Heiligerlee werd de eerste overwinning van Oranje in de strijd tegen de Spanjaarden.

Bewoners

Het huis bleef steeds van bewoners, beter gezegd van bezetting, wisselen. Dan lagen er weer Spanjaarden op de borg en korte later weer Staatse troepen.
De Spaanse veldheer Francisco Verdugo liet de Wedderborg geducht versterken. Willem Lodewijk van Nassau slaagde er niettemin in het huis te heroveren. Maar Verdugo sloeg terug. De bezetting wilde zich niet overgeven, waarom Francisco Verdugo het slot veroverde en de gehele bezetting in koele bloede liet afmaken. Niet lang daarna, in 1593, kwam het huis opnieuw, en nu definitief, in Staatse handen.
In het begin van de zeventiende eeuw werd de heerlijkheid Wedde, met het kasteel, verkocht aan de gemeente Groningen. Namens de gemeente Groningen kwam er een drost op het kasteel, die belast werd met het beheer. In de Franse tijd werd de drost vervangen door een baljuw, maar in feite veranderde er niet zo veel.

Restauratie door familie Koning

Door alle wederwaardigheden van oorlogen en bewoning door een aantal drosten was er niet zo veel aan het onderhoud van de Wedderborg gedaan. De gemeente Groningen besloot daarom het huis te laten slopen, maar de nieuw eigenaar, de familie Koning liet het huis flink opknappen, waarbij de verdedigingswerken, die al in slechte staat waren, geheel werden gesloopt. Zo werd de Wedderborg gered voor het nageslacht.

Ligging

In 1955 werd de Weddeborg grondig gerestaureerd, waarna het Waterschap Westerwolde het gebouw betrok. In 1977 kwam er een andere instelling in en sinds 1990 is de Wedderborg eigendom van de gemeente Bellingwedde.
Het huis bestaat uit twee naast elkaar gelegen vleugels met topgevels, waartegen een lagere traptoren staat. Boven de ingang van de toren is een fraai gebeeldhouwd wapen aangebracht van Schenk van Toutenburg. Het huis is niet toegankelijk voor het publiek, hoewel het vanaf de openbare weg zeer goed is te zien. De Wedderbocht is te bereiken via de afslag Wedde in de weg van Vlagtwedde naar Blijham. Juist voorbij het dorp aan de linkerkant bevindt zich de Wedderborg.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen. De Wedderborg of Huis te Wedde is opgenomen in Kastelen in Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kastelen en paleizen

In deze publicatie in de serie Kastelen in Nederland van Ben Hendriks staan vooral veel kastelen en paleizen die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie, zoals Huis ten Bosch, Soestdijk, Drakensteyn, Noordeinde, Paleis Het Loo, het Oude Loo. Ook deze uitgave van Ben Hendriks staat weer garant voor veel leesplezier.
Kastelen in Nederland

Literatuur

A.I.J.M. Schellart, Kastelen, Devener, 1974.

S.J. van der Molen, Stinzen, borgen en havezaten van het Noordererf, Zutphen, 1978.

Dr. K.A. Kalkwiek en A.I.J.M. Schellart (red.), Nederland in kaart gebracht, Atlas van de Nederlandse kastelen, Alphen aan den Rijn, 1980.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland
Wedderborg Dossier

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.