De buitenplaats en het Nederlandse landschap

Nederlandse buitenplaatsen

Kort na de sluiting van de Boekenweek van 2012 verscheen het boek 'De buitenplaats en het Nederlandse landschap'. De samenstelster van het boek is Marina Laméris; het fotowerk en de vormgeving zijn van Roel van Norel. Het boek verscheen bij WBooks in Zwolle (isbn 978 90 40000 502 2).

Wat is een buitenplaats?

Een buitenplaats is een monumentaal huis, vaak met bijgebouwen, dat een harmonieus en onlosmakelijk geheel vormt met een omliggende tuin of park. Het is 'een plaats waar huis en alle bijbehorende onderdelen, zoals tuin en bijgebouwen, samen één historisch geheel vormen', aldus de inleiding in het boek. Om de drukke stad te ontvluchten, werden de afgelopen honderden jaren buitenplaatsen gebouwd, of bestaande kastelen of riddermatige huizen omgebouwd, waar men van rust en ruimte kon gaan genieten.

Fotoparades

Denkt u niet met dit boek een boek in handen te hebben dat veel buitenplaatsen in Nederland beschrijft. Dat is niet het geval. Er zijn er te veel. Er zijn momenteel circa zeshonderd buitenplaatsen in Nederland. Als u over specifieke gegevens van een buitenplaats wilt beschikken wordt u verwezen naar de websites buitenplaatseninnederland.nl en monumentenregister.nl, waarop veel buitenplaatsen in Nederland worden beschreven.
Het boek heeft een andere invalshoek. Het bestaat uit enkele inleidende hoofdstukken, waarna er vier 'fotoparades' volgen, afgewisseld met achttien verhalen. Deze achttien verhalen zijn ingedeeld in drie hoofdthema's, natuur, landschap en cultuur. In deze hoofdstukken zijn een groot aantal interviews met deskundigen uit verschillende disciplines verwerkt, die hun visie geven over een aangesneden onderwerp. Zo hoort u de mening van een landschapsarchitect, een kunsthistoricus, een historisch geograaf, een tuinman een citrusverzamelaar, een boomchirurg en vele andere. Daarbij komen verscheidene aspecten van buitenplaatsen in geheel Nederland aan de orde.

Middachten

Een van de voorbeelden waaruit blijkt dat de deskundigen het niet altijd eens zijn betreft de bomenkap van lanen, waar enkele bomen het loodje hebben moeten leggen. Een groot aantal deskundigen vindt dan dat men hier de gesneuvelde bomen moet herplanten met oudere bomen van elders, met alle risico, dat ze op hun nieuwe plaats niet willen gedijen. Een ander groot deel van de deskundigen vindt, dat men in het geval een laan is aangetast met zieke bomen, alle overgebleven bomen moet vervangen door jonge aanplant. Dat het karakter van de oorspronkelijke laan in het laatste geval totaal verandert blijkt bij voorbeeld uit de toegangslaan naar kasteel Middachten in De Steeg. Alle bomen van deze laan werden in het begin van deze eeuw opgeofferd en de laan werd, onder veel tamtam met de inzet van schooljeugd, geheel nieuw aangeplant. Het zal echter minstens een halve eeuw duren voor de toegangslaan naar Middachten weer een klein beetje haar oude aanzien terug heeft. Kortom: boompje groot, plantertje dood!

Foto's Nederlandse buitenplaatsen

De grote charme van het boek vormen de vier fotoparades. Voor Noord-, Oost-, West- en Zuid-Nederland zijn vier 'kijkboeken' gemaakt. Het is een genot door deze hoofdstukken te bladeren om te genieten van de werkelijk schitterende foto's van Roel van Norel. Hierbij zult u zeker verrassende vondsten doen van buitenplaatsen, die u nog nooit op deze wijze hebt afgebeeld gezien. Zo staat er op pagina 5 een luchtfoto van Huis Singraven en omgeving in Denekamp. Op deze foto is prachtig te zien hoe mooi het Huis Singraven in een grote bocht van het Overijsselse riviertje de Dinkel ligt, want de foto is op lage hoogte gemaakt. Een soortgelijke foto zien we op pagina 110 van de buitenplaats Beeckestijn in Velsen-zuid, waarin u enkele specifieke elementen van deze buitenplaats kunt zien, zoals de slangenmuur, de tuin met de waaiervormige haagjes en de zichtas aan de achterzijde van het huis.

Kijk- en leesboek

Het boek besluit met een literatuurlijst, een overzicht van afgebeelde buitenplaatsen, gegevens van de medewerkers aan het boek en een colofon.
De literatuurlijst is tamelijk uitgebreid. Zij die in bijzonderheden in de huizen zijn geïnteresseerd kunnen de boeken van H.T. Tromp en Henry Buitenhuis (red.), 'Historische plaatsen in particulier bezit', Utrecht 1991; en/of H.W.M. van der Wijck, 'De Nederlandse buitenplaats', Alphen aan den Rijn, 1982, raadplegen. Beide boeken beschrijven buitenplaatsen in geheel Nederland. De literatuurlijst bevat uiteraard ook verscheidene boeken over individuele buitenplaatsen.
De 'Overzichtslijst afgebeelde buitenplaatsen' bevat uiteraard verwijzingen naar de foto's van de genoemde huizen. Ook worden per buitenplaats adresgegevens en in zeer veel gevallen website gegevens vermeld. Een fraai extraatje.
In de lijst van medewerkers ten slotte, staan vele auteurs en adviseurs, die een goede bekendheid genieten bij kastelenkenners.
Het boek 'De buitenplaats en het Nederlandse Landschap' is een combinatie van kijk- en leesboek, die in deze vorm uniek is onder de vele in de laatste jaren verschenen kastelenboeken.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Nederlandse Kastelen
Literatuur over kastelen
Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.