Kasteel Middachten in de Steeg

Kasteel in Gelderland

Op de grens van de heuvels van de Veluwe en de IJsselvallei in De Steeg (gemeente Rheden) werd in het midden van de veertiende eeuw het kasteel Middachten gebouwd. Het kasteel werd voor het eerst vermeld in 1315, hoewel meer dan een eeuw eerder al een Jacobus de Mitdac in de annalen voorkomt. In 1315 droeg Everardus van Middachten zijn kasteel op aan de graaf van Gelre, Reinald I, en ontving het huis terug in leen. Dit betekende onder meer dat Everardus de graaf van Gelre als zijn heer erkende en in geval van oorlog zijn huis als 'open huis' ter beschikking van Reinald I moest houden.

Van Raesfelt

Het bijzondere van Middachten is dat het tot op de huidige dag nooit werd verkocht, maar steeds door vererving of overdracht aan het volgende geslacht werd doorgegeven. Door het huwelijk van een erfdochter kwam Middachten in het geslacht van Raesfelt, want zij trouwde met Goossen van Raesfelt. De volgende erfdochter bracht huis Middachten in het geslacht van Reede. Godard van Reede (1644-1703) trouwde met Ursula Philipotta van Raesfelt.
Tot 1672 was kasteel Middachten nog een echte middeleeuwse burcht, maar in het rampjaar werden veel kastelen door de Fransen verwoest. Ook Middachten ontkwam in 1673 niet aan dit lot.

Steven Vennekool en Jacob Roman

Naar een ontwerp van Steven Vennekool en Jacob Roman werd het geheel op de oude fundamenten herbouwd. Het hoofdgebouw van kasteel Middachten kreeg het uiterlijk zoals we het nu nog kunnen zien. De opdrachtgever voor de bouw was de toenmalige eigenaar van het kasteel Godard van Reede, graaf van Athlone.
Het kasteelachtige buitenhuis dat na de herbouw ontstond werd een van de mooiste buitenhuizen die Nederland kent. Voor het huis, dat geheel in het water staat, ligt het voorterrein, waarop zich aan weerszijden de dienstgebouwen bevinden. In deze gebouwen werden de paarden, koetsen en ander gerij, alsook de voorraden ondergebracht. Bovendien woonde ook een deel van het personeel van het kasteel in deze gebouwen.

Trappenhuis

Het kasteel is vooral bekend om zijn bijzonder mooie trappenhuis, dat voorzien is van Lodewijk XIV-stucwerk. Het trappenhuis wordt door een fraaie koepel bekroond, die het licht op een bijzondere wijze door het trappenhuis laat spelen. Gelukkig is al dit moois ook voor het publiek te zien. Enkele malen per jaar wordt het kasteel opengesteld voor het publiek. Bij een dergelijke gelegenheid kan men het gehele kasteel bewonderen, inclusief de dienstruimten in de benedenverdieping, waar onder meer de keukens en de provisiekamers zijn ondergebracht.

Huidige bewoners

De huidige bewoners zijn familieleden van Willem Carel Philip Otto graaf van Bentinck en Waldeck-Limpurg, die het kasteel van zijn moeder kreeg in 1888. Deze Willem Carel Philip Otto mocht in 1909 gastheer zijn van de Duitse keizer, die een bezoek bracht aan Nederland. Willem was gehuwd met Maria Cornelia van Heeckeren van Wassenaar (afkomstig van kasteel Twickel in Delden); het paar kreeg vier kinderen, die allen bij het bezoek van de keizer aanwezig waren.
Het schijnt dat het Nederlandse hof niet bepaald gecharmeerd was van het Duitse bezoek; het liet de keizer weten dat het bezoek aan Middachten een strikt privé-karakter diende te dragen.

Duitse keizer

Op het bezoek scheen geen zegen te rusten, hoewel kosten noch moeite waren gespaard om de keizer een schitterende ontvangst te geven. Overal werd gevlagd, de lopers waren, waar nodig, uitgelegd. Paarden en koetsen waren in gereedheid gebracht om het hoge gezelschap van het station in De Steeg naar het kasteel te vervoeren. Maar het weer, dat er aanvankelijk zo stralend uitzag, kreeg in de loop van de middag een grimmig karakter. Rheden maakte die namiddag een noodweer met onweer en bliksem mee, zoals het in tientallen jaren niet mee had gemaakt. Het feestprogramma viel letterlijk in het water. Het gezelschap kon weinig anders doen dan zich terugtrekken voor het diner. Was dit noodweer een voorteken voor de val van de keizer enige jaren later? Hij werd immers in 1918 afgezet.

Gravin van Aldenburg Bentinck

In 1958 trouwde Isabelle Adrienne gravin van Aldenburg Bentinck (1925-2001) met de Duitse graaf Aurel zu Ortenburg, waardoor nu deze familienaam met kasteel Middachten is verbonden. De gravin heeft gedurende enige tientallen jaren veel gedaan voor de jonge kunstenaars in de gemeente Rheden. Zij gaf hen onder meer gelegenheid om hun werk in het kasteel te exposeren. De gravin overleed in 2013, waardoor haar zoon Franz heer van Middachten is geworden.

Schitterende staat

Kasteel Middachten verkeert nu in een schitterende staat van onderhoud en is, als gezegd, van tijd tot tijd te bezichtigen. De tuinen, die verschillende stijlen vertegenwoordigen, werden omstreeks 1900 aangelegd door de bekende tuinarchitect Hugo Poortman. Ze kunnen vaker worden bezocht dan het kasteel, maar een gecombineerd bezoek geeft toch meer sfeer.

Ligging

Middachten staat in de Gemeente Rheden in het dorp De Steeg tussen Arnhem en Dieren. Het is gemakkelijk te bereiken vanaf de snelweg Arnhem, richting Dieren en Zutphen.

Middachten, Huis en heerlijkheid

Onder de titel 'Middachten, Huis en heerlijkheid' verscheen in maart 2002 een boek(je) dat het kasteel Middachten uitgebreid beschrijft. Door verschillende schrijvers zijn bijdragen geleverd aan het boek. Uit de beschrijvingen blijkt onder meer, dat bij de herbouw van het kasteel rond het begin van de achttiende eeuw, onder andere het kasteel Amerongen als voorbeeld heeft gediend.
Middachten, Huis en heerlijkheid

Engelse prentbriefkaart van Middachten

De bij dit artikel afgebeelde prentbriefkaart werd uitgegeven door de Engelse uitgever Christian Novels Publishing Co. Helaas is de postzegel door een enthousiaste filatelist (?) verwijderd.
Engelse prentbriefkaart van Middachten

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen. Kasteel Middachten in De Steeg komt ook voor in Kastelen in Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kastelen in Nederland

Met de serie 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel.
Kastelen in Nederland

Literatuur

F.M. Eliens en J. Harenberg; Middeleeuwse kastelen van Gelderland; Rijswijk, 1984.

Drs. C.O.A. Schimmelpenninck van de Oye; Het kalme volkje in 1909; Zutphen, 1984.

Nederlands Adelsboek, jaargang 79 (1988); 's-Gravenhage (CBG), 1988.

Jan Vredenberg (eindredactie); Kastelen in Gelderland; Utrecht, Stichting Matrijs, 2013, p. 429-433.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland
Middachten Dossier

In de grootste provincie van Nederland, Gelderland, staat een groot aantal kastelen en adellijke huizen. Deze kastelen zijn nauw verbonden met de Gelderse geschiedenis. Opvallend is ook de grote verscheidenheid. U wordt daar uitvoerig over geïnformeerd in Kastelen in Gelderland. In deze uitgave staan 150 interessante kastelen en landhuizen.
Kastelen in Gelderland


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.