De stier van Paulus Potter

Gouden Eeuw

De Stier van Potter hangt in het Mauritshuis in Den Haag. Paulus Potter schilderde de stier omstreeks 1647. Het werd door de Fransen als een van de hoogtepunten uit de Gouden Eeuw gezien. Het schilderij werd met andere schilderijen uit de collectie van de naar Engeland gevluchte stadhouder Willem V meegenomen naar Parijs, waar het tot 1815 in het Louvre hing. Het schilderij kwam terug naar Nederland en werd bij de oprichting van het Mauritshuis in 1822 opgenomen in de collectie van dit museum.

Hollands realisme

Volgens kenners is de stier niet realistisch weergegeven. Men denkt dat Paulus Potter zich baseerde op schetsen van verschillende stieren met een uiteenlopende leeftijd. De halskwab en de horens zijn van een jonge stier, terwijl het gebit en de schouders duiden op een volwassen beest. Toch werd de stier van Potter een begrip. De links naast de boom staande boer stond later model voor Teun op het leesplankje van Hoogeveen.

Den Haag

Paulus Potter beeldde de boer, de stier, de koe, de ram, de ooi en het lam af in een typisch Hollands landschap. Rechts aan de horizon ziet u de silhouet met de kerk van Rijswijk. Potter kende de streek goed. Hij werd in 1646 als meester-schilder ingeschreven in het Sint-Lucasgilde in Delft. Vanaf 1649 huurde hij een huis van de landschapschilder Jan van Goyen in Den Haag en schreef hij zich in bij het schildersgilde in Den Haag.

Atelier in Den Haag

De twee kunstenaars woonden jarenlang naast elkaar aan de Dunne Bierkade. Hier leerde hij ook zijn echtgenote kennen. Paulus Potter trouwde met Adriana, de dochter van de andere buurman: de bouwmeester Claes Dircksz van Balckeneynde. Hierdoor kwam hij in contact met de elite. Potter ontmoette zelfs Johan Maurits van Nassau-Siegen. De 'Braziliaan' kwam naar het atelier van Potter om zijn schilderijen te bekijken. Verschillende leden van het Huis van Oranje kochten werk van Paulus Potter.

Amsterdam

Paulus Potter verhuisde later naar Amsterdam. Dit gebeurde waarschijnlijk op uitnodiging van Nicolaes Tulp, de arts en burgemeester van Amsterdam die door Rembrandt van Rijn werd afgebeeld op het schilderij 'De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp'. Hij was ook een liefhebber van Paulus Potter. Nicolaes Tulp had een aantal schilderijen van hem gekocht. Hij kreeg een bijzondere opdracht. Potter moest een levensgroot ruiterportret van zijn zoon Dirck maken, door het overschilderen van het hoofd op een portret dat eerst voor iemand anders bestemd was.

Overlijden

Het overgeschilderde portret voor Tulp was een van de laatste opdrachten van Paulus Potter. Hij maakte in 1653 met zijn echtgenote een testament op, want hij was inmiddels een vermogende man geworden. De kunstenaar leed aan tuberculose. Potter overleed een jaar later. Hij werd op 17 januari 1654 begraven in de Nieuwezijds Kapel aan de Kalverstraat. Zijn echtgenote ging terug naar Den Haag, waar zij hertrouwde met een zekere Van Rheenen.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. De stier van Paulus Potter staat ook in 'Impressies' een bundel over kunst en kunstenaars van Ruud van Capelleveen. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Kunstbegrip en Kijken naar Kunst als u meer wilt weten over kunstenaars en kunststromingen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer over kunst en kunstenaars

Kunst

Met 'Uit de kunst' van Ruud van Capelleveen komt u veel te weten over belangrijke kunststromingen en kunstenaars. De auteur koos interessante voorbeelden. De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake. 'Uit de kunst' is een gevarieerde bundel over kunst en kunstenaars.
Uit de kunst

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.