Jan Mankes in Friesland

Schoterlandse Compagnonsvaart

Tussen 1909 en 1915 woonde Jan Mankes met zijn ouders in Het Meer, een buurtschap bij Heerenveen, dat bestond uit enkele huizen langs de Schoterlandse Compagnonsvaart. Het Meer werd in de jaren vijftig van de twintigste eeuw opgeslokt door Heerenveen. De naam van een buitenwijk herinnert nog aan de buurtschap.

Friesland

De Schoterlandse Compagnonsvaart ligt tussen De Knipe en Heerenveen. Bij De Knipe is een versmalling in de vaart. De Knipe dankt haar naam aan deze versmalling. Jan Mankes kwam niet uit deze streek. Hij werd op 15 augustus 1889 geboren in Meppel. Zijn vader werkte bij de belastingdienst. Hierdoor verhuisde het gezin enkele keren. Jan kreeg zijn opleiding aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag. Hij woonde van 1909 tot 1915 met zijn ouders in Het Meer, een buurtschap oostelijk van Heerenveen, bij de dorpjes Benedenknijpe en Bovenknijpe. Daar ontmoette hij zijn grote liefde: Anne Zernike.

Anne Zernike

Anne Zernike studeerde als eerste vrouw theologie aan de Universiteit van Amsterdam en werd in 1911 als eerste vrouwelijke dominee van Nederland beroepen. Zij zou overigens pas in oktober 1918 promoveren tot doctor in de theologie. Anne werd in november 1911 aangesteld door de doopsgezinde gemeente in Bovenknijpe. De dorpelingen zullen haar met enige argwaan hebben bekeken. "Friese karakters zijn niet gemakkelijk te doorgronden, maar dwingen dikwijls eerbied af," schreef zij later in haar biografie. In 1913 leerde zij Jan Mankes kennen. Anne Zernike zou in 1915 trouwen met de kunstenaar. Vandaar dat Jan Mankes dit plekje aan het kanaal goed kende.

Natuur

De landelijke omgeving inspireerde Jan Mankes. Hij kreeg liefde voor de natuur en schilderde in deze jaren veel van zijn beste werken. Hij reisde niet veel en koos zijn onderwerpen meestal dicht bij huis. In Friesland begon Jan Mankes ook te experimenteren met grafiek. Eind 1912 kocht hij een tweedehands etspers. Onder invloed van het werk van de Japanse prentkunstenaar Hokusai, maakte hij ook houtsneden. Jan Mankes was een stille, bedachtzame man. Ook zijn grafische werk is heel precies en zorgvuldig gecomponeerd. In 1923 verscheen het eerste boek over het werk van Jan Mankes. De dichter Richard Roland Holst noemde hem toen Hollands meest verstilde schilder: "Deze stilte wordt veroorzaakt door evenwichtige composities en ingetogen kleurgebruik, alsmede een nauwelijks zichtbare penseelstreek."

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. Jan Mankes in Friesland staat ook in 'Impressies' een bundel over kunst en kunstenaars van Ruud van Capelleveen. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Kunstbegrip en Kijken naar Kunst als u meer wilt weten over kunstenaars en kunststromingen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer over kunst en kunstenaars

Kunst

Met 'Uit de kunst' van Ruud van Capelleveen komt u veel te weten over belangrijke kunststromingen en kunstenaars. De auteur koos interessante voorbeelden. De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake. 'Uit de kunst' is een gevarieerde bundel over kunst en kunstenaars.
Uit de kunst

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.