Jan Mankes (1889-1920)

Nederlandse kunstenaar

De Nederlandse kunstschilder, graficus en tekenaar Jan Mankes heeft een klein en zeer persoonlijk oeuvre nagelaten. Hij schilderde voornamelijk kleine, realistische, maar sfeervolle schilderijen. Hij was getrouwd met Anna Zernike, de eerste vrouwelijke dominee van Nederland. Nadat bij Jan Mankes tuberculose was geconstateerd, verhuisde het echtpaar naar Eerbeek in Gelderland.

Opleiding

Jan Mankes werd op 15 augustus 1889 geboren in Meppel. Hij bezocht een aantal jaar de HBS, maar blonk daar niet uit. Nadat zijn vader, een belastingambtenaar, naar Delft werd overgeplaatst, stopte hij met zijn studie. Mankes werd leerling op het atelier van de glasbrander en glazenier J.L. Schouten te Delft. In zijn vrije tijd kreeg hij tekenles van zijn collega Hermanus Veldhuis. Ook volgde hij lessen op de avondacademie van de academie in Den Haag. Vanaf 1908 werkte Jan Mankes als vrij kunstenaar.

Beginjaren

Toen vader Mankes in 1909 werd gepensioneerd, verhuisde Jan met zijn ouders naar De Knijpe bij Heerenveen. Hier ontstonden de belangrijke kunstwerken 'Dood watersnipje' (1910), 'Steenuiltje op tak' (1911) en 'Zelfportret met uil' (1911). De natuur en vooral vogels, werd een geliefd onderwerp. Mankes zocht zijn onderwerpen altijd dicht bij huis.

Stijl

Zijn mecenas, de kunstverzamelaar en sigarenfabrikant Aloysius Pauwels, heeft hem bijzondere vogels gestuurd, zodat Mankes deze dieren kon schilderen. De realistische schilderijen van Jan Mankes zijn van klein formaat. Vanaf 1912, toen hij een etspers kocht, maakte hij prenten onder invloed van de Japanse kunstenaar Hokusai. Daarnaast maakte Mankes houtsneden.

Ontwikkelingen

Hoewel Jan Mankes afgelegen woonde, bleef hij goed op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen. Hij kwam in aanraking met de Reinlevenbeweging en bezocht vergaderingen van de socialistische partij van Domela Nieuwenhuis. Anna Zernike, de eerste vrouwelijke dominee van Nederland, werd in 1915 zijn echtgenote. Na hun huwelijk woonden zij enige tijd in Den Haag.

Eerbeek

Nadat bij Jan Mankes tuberculose was geconstateerd, verhuisde het echtpaar naar het Gelderse Eerbeek. In deze bosrijke omgeving hoopte hij verlichting te vinden voor zijn ziekte.

Overlijden

Jan Mankes overleed op 23 april 1920 in Eerbeek. Hij heeft ongeveer 150 schilderijen, 100 tekeningen en 50 prenten nagelaten. Zijn werk is onder meer te vinden in Museum Arnhem en het museum MORE in Gorssel.

Jan Mankes met uil in 1911

De in Meppel geboren kunstenaar Jan Mankes liet een klein oeuvre van honderdvijftig schilderijen na. Daarnaast zijn er honderd tekeningen en vijftig prenten. Jan Mankes was tuberculosepatiënt. Hij zou op 23 april 1920 op 30-jarige leeftijd aan deze ziekte bezwijken.
Jan Mankes met uil in 1911

Jan Mankes in Friesland

Tussen 1909 en 1915 woonde Jan Mankes met zijn ouders in Het Meer, een buurtschap bij Heerenveen, dat bestond uit enkele huizen langs de Schoterlandse Compagnonsvaart. Het Meer werd in de jaren vijftig van de twintigste eeuw opgeslokt door Heerenveen. De naam van een buitenwijk herinnert nog aan de buurtschap.
Jan Mankes in Friesland

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Kunstbegrip en Kijken naar Kunst als u meer wilt weten over kunstenaars en kunststromingen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer over kunst en kunstenaars

Kunst

Met 'Uit de kunst' van Ruud van Capelleveen komt u veel te weten over belangrijke kunststromingen en kunstenaars. De auteur koos interessante voorbeelden. De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake. 'Uit de kunst' is een gevarieerde bundel over kunst en kunstenaars.
Uit de kunst

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.