Lieverdje op het Spui

Henri Knap

Het Lieverdje op het Spui werd gemaakt door de Amsterdamse beeldhouwer Carel Kneulman. De term Lieverdje was door de journalist Henri Knap bedacht. Hij gebruikte deze naam in 1947 voor het eerst in een column over een jongen die kattenkwaad uithaalde, maar een hart van goud had.

Henri Knap

De verzetsstrijder en journalist Henri Knap (1911-1986) schreef over het Lieverdje in zijn rubriek Amsterdams Dagboek in het dagblad Het Parool. Hij had tijdens de oorlog Joodse onderduikers in huis genomen. Bovendien hield hij zich bezig met het verzamelen van inlichtingen voor de Binnenlandse Strijdkrachten. Na de oorlog ging hij werken voor de uit het verzet voortgekomen Amsterdamse krant Het Parool.

Carel Kneulman

Het beeldje van het Lieverdje werd vervaardigd door Carel Kneulman (1915-2008). Hij was jarenlang docent aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Kneulman richtte in 1959 met Wessel Couzijn, Shinkichi Tajiri en anderen de Groep Amsterdam op. Hij was een experimenteel beeldhouwer, maar hij is vooral bekend geworden als maker van Het Lieverdje op het Spui. Dit gebeurde op initiatief van Sanny Hemerik (1924-1990), een organisator van festiviteiten. Aanvankelijk was er te weinig geld voor een bronzen beeld. De sigarettenfabrikant Crescent uit Eindhoven bood uitkomst. Het beeld kon op 10 september 1960 worden onthuld door Emma van Hall-Nijhoff, de echtgenote van burgemeester Gijs van Hall.

Robert Jasper Grootveld

Gijs van Hall zal niet hebben bevroed hoeveel problemen dit jongensbeeldje zou veroorzaken voor het stadsbestuur. De anti-rookmagiër Robert Jasper Grootveld (1932-2009) plaatste vanaf 1961 op allerlei affiches met reclame voor sigaretten een grote letter 'K'. Deze 'K' stond voor de ziekte die door velen liever niet volledig werd uitgesproken. Vanaf 1964 vonden de happenings van Grootveld plaats bij het Lieverdje op het Spui, omdat het was betaald door een sigarettenfabriek. Robert Jasper Grootveld werd verschillende keren gearresteerd.

Krenten

De arrestaties leidde tot het ontstaan van de provobeweging. Provo werd opgericht door Roel van Duijn, Rob Stolk, Luud Schimmelpennink en anderen. Zij sloten zich in de zomer van 1965 aan bij de happening van Robert Jasper Grootveld bij het Lieverdje op het Spui. Er vonden tot eind 1966 verschillende confrontaties plaats tussen demonstranten en de politie. De studente Koosje Koster (1942) deelde in 1966 bij het Lieverdje krenten uit om de Nederlanders op hun krenterigheid te wijzen. De politie was verrast en arresteerde de krentengeefster. Zij werd lange tijd verhoord op een politiebureau.

Confrontaties

Bij rellen in de Marnixstraat, waar bouwvakkers protesteerden tegen administratiekosten voor vakantiebonnen, kwam een bouwvakker om het leven. Hoofdcommissaris Hendrik Jan van der Molen moest ontslag nemen. Daarna werd het lange tijd stil rond het Lieverdje. De roerige jaren zestig waren voorbij. Het stadsbestuur was gewend geraakt aan demonstrerende burgers.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan geschiedenis van Amsterdam. Lees Amsterdam: Stadsgeschiedenis in 150 episoden als u uw bezoek aan Amsterdam wilt voorbereiden of meer wilt weten over de geschiedenis van Amsterdam. Het Lieverdje op het Spui komt ook voor in onze uitgave Amsterdam: Stadsgeschiedenis in 150 episoden.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Vervolg uw reis door Amsterdam

Amsterdam Hoofdpagina
ABC van Amsterdam

Ruud van Capelleveen schrijft regelmatig een artikel over de rijke geschiedenis van de hoofdstad van Nederland. In dit e-book verzamelde hij 150 verhalen die zijn grote interesse en betrokkenheid tonen. Deze uitgave over Amsterdam bevat 150 episoden uit de rijke geschiedenis van Amsterdam aan de hand van interessante plaatsen en opmerkelijke verhalen. U kunt de geschiedenis van deze prachtige stad en zijn soms eigenwijze inwoners volgen vanaf de middeleeuwen tot in deze tijd.
Amsterdam


In 'Door de Nederlandse geschiedenis' vertelt Ruud van Capelleveen veel over de Nederlandse geschiedenis: over de moordenaar van Willem van Oranje, Balthasar Gerards, over raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt, die met prins Maurits in conflict raakte, over de invloed van koning Lodewijk Napoleon, die door zijn broer Napoleon Bonaparte aangewezen werd om de Franse belangen te dienen als koning over Nederland, over de Slavenhandel van de WIC en andere belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.