Enkhuizen

Stad aan de Zuiderzee

Enkhuizen kreeg in 1355 stadsrechten. Het stadje aan het IJsselmeer kent een rijke historie. De schepen uit Enkhuizen bevoeren vroeger de wereldzeeën: via de Zuiderzee kon de Noordzee bereikt worden. De afsluitdijk bestond nog niet, die werd pas aan het begin van de twintigste eeuw aangelegd, maar de roem van Enkhuizen was toen allang verbleekt.

Geschiedenis

De omwalling van Enkhuizen werd aan het einde van de zestiende eeuw aangelegd, toen het de stad nog voor de wind ging. Nu kunt u er prettig wandelen. Als u Enkhuizen bezoekt ziet u onmiddellijk dat het plaatsje vroeger goede tijden heeft gekend. Enkhuizen was de machtigste stad aan de Zuiderzee. "Als belangrijkste oorlogshaven aan de Zuiderzee was de stad het basispunt voor de Geuzenvloot," schreef Noortje de Roy van Zuydewijn. "Enkhuizen bloeide als centrum van handel en scheepvaart kort maar hevig omstreeks het eind van de zestiende eeuw en de eerste helft van de zeventiende eeuw." In deze tijd werd in Enkhuizen de Westfriese Munt geslagen en hadden zowel de Oost- als West-Indische Compagnie in Enkhuizen hun bestuurskamers en opslagplaatsen.

Scheepvaart

In de Gouden Eeuw van Enkhuizen kwam de scheepsbouw tot grote bloei. In Hoorn ontwierp men aan het einde van de zestiende eeuw een nieuw scheepstype: de fluit. De fluit was een handzaam schip met veel laadruimte dat vooral gebruikt werd om vracht te vervoeren. Het fluitschip zou de faam van de Nederlandse zeelieden helpen vestigen, schreef professor dr. H.P.H. Jansen. "De schepen moesten in de ondiepe Nederlandse kustwateren niet nog meer diepgang krijgen, daarom bouwde hij [Pieter Janszoon Liorne] de fluit langer dan de gedrongen hulken en karvelen en kreeg zo meer tonnage. Fluitschepen kregen zo meteen meer drift en konden beter laveren."

Fluit

De achtersteven van de fluit werd hoog opgebouwd met een spiegel. Het voorschip kreeg een karakteristieke puntige lage vorm. "Door dit alles werd de fluit met zijn drie masten een uitstekende zeiler, die bovendien weinig bemanning vergde, slechts tien tot twaalf man plus een jongen op normale schepen." Met de fluit kon gemakkelijk worden geconcurreerd met het buitenland en hierdoor nam de macht van havensteden als Enkhuizen toe aan het begin van de zeventiende eeuw.

Krimp

Het verval van Enkhuizen begon door de oorlogen met Engeland in de zeventiende eeuw. Bovendien zorgden de verzanding van de havenmond en de concentratie van de handel op Amsterdam voor achteruitgang in Enkhuizen. De bevolking volgde het werk. Hierdoor daalde het inwoneraantal van Enkhuizen tussen 1650 en 1850 van 22.000 naar 5.400 inwoners.

Spoorlijn en pont

Enkhuizen bloeide weer op na de aanleg van de spoorlijn van Amsterdam naar Enkhuizen en de veerdienst naar Stavoren. Behalve voor het personenvervoer werd ook gevaren met een spoorpont die goederenwagons kon meenemen. In Stavoren is de voormalige aansluiting van de spoorpont nog te zien. De spoorpont werd in 1936 uit de vaart genomen. De passagierspont wordt tegenwoordig uitgevoerd door rederij V&O.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: geschiedenis Noord-Holland

Noord-Holland

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.