Edward Schillebeeckx

Koppige theoloog

In december 2009 overleed de eigenzinnige en koppige theoloog Edward Schillebeeckx op 95-jarige leeftijd in zijn woonplaats Nijmegen. Hij oogstte vooral lof voor zijn controversiële opvattingen.
Edward Schillebeeckx werd in 1914 geboren in Antwerpen. Na de middelbare school studeerde hij drie jaar filosofie in Gent en vier jaar theologie in Leuven. Hierna studeerde hij een jaar aan de Sorbonne in Parijs. Eind 1957 verhuisde hij naar de Dominicaner Orde in Nijmegen en werd hoogleraar aan de katholieke universiteit in deze stad.

Betekenis

"Schillebeeckx was van grote betekenis voor de theologie van de twintigste eeuw en vandaag," schreef de decaan van de Faculteit der Theologie van de Radboud Universiteit in Nijmegen in het overlijdensbericht. "Tegen de achtergrond van het tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) was hij actief op het breukvlak van een voorbije en een nieuwe tijd. Hij was een pionier in het zoeken naar aansluiting tussen geloof, kerk en theologie en de moderne mens in een seculiere samenleving. Hij handelde vanuit grote pastorale bewogenheid en kerkelijke loyaliteit. In woord en geschrift inspireerde hij wereldwijd tal van theologen, studenten, kerkleiders en gelovigen."

Geen doctrines

Mooie woorden voor een man die in een kwart eeuw met vier Vaticaanse processen werd geconfronteerd. Edward Schillebeeckx bleef bij zijn standpunten, want hij was een koppige gelovige en werd nooit veroordeeld. Doctrines en absolute waarheden bestonden voor hem niet.
Tijdens het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) was Edward Schillebeeckx adviseur van de Nederlandse kardinaal Alfrink. In latere jaren zou hij deze functie door zijn afwijkende meningen niet meer kunnen bekleden.

Benedictus XVI

Edward Schillebeeckx had weinig affectie voor Joseph Ratzinger, de huidige paus Benedictus XVI. Al in 1968, hij was toen al bijna tien jaar hoogleraar in Nijmegen, vond Ratzinger dat Schillebeeckx te ver ging in zijn vernieuwende opvattingen. Zij hadden een verschil van mening over de rol van Jezus en de rol van de kerk in de samenleving. Ratzinger was de man van de oude stempel: de oude katholieke waarden en gewoonten moesten worden bewaard. Edward Schillebeeckx vond dat ook leken onder bepaalde omstandigheden moesten kunnen voorgaan in de eucharistie.

Publicaties

De boeken van Edward Schillebeeckx werden internationaal in zeer hoge oplagen verkocht. 'De sacramentele heilseconomie' (1952), "Christus, sacrament van de Godsontmoeting' (1959) en 'Op zoek naar de levende God' (1959) werden invloedrijke theologische werken.
Hij vestigde zijn status als vernieuwingsgezinde theoloog met zijn Jezustrilogie. 'Jezus, het verhaal van een levende' (1974) werd in 1977 gevolgd door 'Gerechtigheid en liefde: genade en bevrijding'. In 1989 verscheen 'Mensen als verhaal van God'.

Erasmusprijs

Ook na zijn emeritaat in 1983 bleef Schillebeeckx zijn afwijkende mening ventileren. Hij beschuldigde de katholieke kerk van het misbruiken van de tradities van het geloof. "Het christelijke geloof is vooral een inspiratiebron voor mensen die de wereld willen veranderen, geen exclusief domein van kardinalen," zei hij in een interview met de Gelderlander.
In 1983 ontving Edward Schillebeeckx uit handen van prins Bernhard de Erasmusprijs, vanwege zijn verdiensten voor de Europese cultuur. Hij was de eerste theoloog die met deze prijs werd geëerd.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer informatie over Kerk en Samenleving

Kerk en Samenleving
Katholieke Kerk

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.