Kloosters in de middeleeuwen

Cruciale rol op het platteland

Kloosters speelden een bepalende rol in het dagelijkse leven van de bevolking op het platteland. De mensen bezochten het plaatselijke klooster om daar te bidden en hun heiligen te vereren: zij zochten in een klooster hulp en bescherming. Vanaf de vierde eeuw begonnen christenen zich te concentreren in groepsgemeenschappen, waar hun leven geheel in het teken stond van God en een heilig leven.

Monnikenordes

"De eerste kloosterregel werd opgesteld door Basilius de Grote uit een verzameling vragen en antwoorden over het kloosterleven, zoals ascese, taken en lichamelijke arbeid, dagelijkse liturgische gebedstijden, scholing van kinderen, armoede en kuisheid," schreef Michael Collings in zijn studie 'Het verhaal van het christendom'. Wie monnik wilde worden en in een klooster wilde treden, moest een drietal beloften afleggen: de gelofte van armoede, de gelofte van absolute gehoorzaamheid aan de abt van het klooster en de gelofte van kuisheid. Een geestelijke moest ongehuwd blijven.
De monnikenorde van de benedictijnen is de oudste in Europa. Een andere belangrijke orde in de middeleeuwen is de cisterciënzerorde.

Benedictijnen

De orde van de benedictijnen is genoemd naar de oprichter Benedictus (480-547). De dagindeling van de benedictijnen bestond uit contemplatie en arbeid (ora et labora). Oorspronkelijk waren de kloosters van de benedictijnen autonoom. Zij stonden niet onder toezicht van buitenaf. Paus Benedictus XII (1285-1342) schreef in 1336 in zijn 'Summa magistri' voor, dat alle abdijen van de benedictijnen samengevoegd moesten worden in provincies onder leiding van provinciale kapittels.

Cisterciënzerorde

De cisterciënzerorde ontstond pas in de twaalfde eeuw. Deze orde werd vernoemd naar het Franse plaatsje Cîteaux in de omgeving van Dijon. De kloosterorde werd opgericht door de jonge Bourgondische edelman Bernard van Clairvaux (1090-1153). Bij zijn overlijden telde zijn orde al meer dan driehonderd kloosters, die vaak waren gevestigd in onherbergzame streken.

Kloosterleven

Het kloosterleven was oorspronkelijk bedoeld om de bewoners te vrijwaren van de verleidingen van de zondige wereld. In het klooster zou het leven dan geheel in dienst gesteld worden van God. In de middeleeuwen groeiden kloosters uit tot belangrijke centra van het intellectuele leven. Monniken leerden als eersten lezen en schrijven. Bijbels werden, letter voor letter, woord voor woord, verluchtigd met prachtige afbeeldingen en versieringen, door monniken vermenigvuldigd in kloosters.
In de middeleeuwen werden de kloosters ook een belangrijke economische macht. Kloosters beheerden en bestuurden vaak een groot gebied. De kloosters werden steeds rijker doordat de landbouwgronden veel opbrachten. De overschotten werden verkocht op de markt en met deze opbrengsten konden weer nieuwe percelen worden aangekocht.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer informatie over Kerk en Samenleving

Kerk en Samenleving
Katholieke Kerk

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.