Hanzestad Zwolle

Provinciehoofdstad van Overijssel

Zwolle is de provinciehoofdstad van Overijssel. Het was ook vroeger al een belangrijke stad. De plaats lag hoger gelegen in een moerasgebied. Zwolle ontstond in de middeleeuwen op een zandrug aan het riviertje de Aa tussen de IJssel en de Overijsselse Vecht.

Steentijd

De oudste bewonerssporen dateren uit de jonge steentijd. Aan het einde van de twintigste eeuw vond men ook sporen uit de bronstijd: de twee paalcirkels worden ook wel het Woodhenge van Zwolle genoemd.
De parochiekerk van Zwolle wordt in 1040 in een document genoemd. Het is tevens de oudste vermelding van Zwolle. De Utrechtse bisschop Wilbrand van Oldenburg verleende Zwolle in 1230 stadsrechten, als dank voor de hulp bij het bouwen van een kasteel in Hardenberg. In 1438 kreeg Zwolle stapelrecht van bisschop Rudolf van Diepholt. Aan de macht van de gilden in het stadsbestuur maakte bisschop Frederik van Blankenheim (1355-1423) een einde.

Geert Grote

Aan het einde van de middeleeuwen werd Zwolle het centrum van de verspreiding van de hervormingsbeweging van de uit Deventer afkomstige theoloog en schrijver Geert Grote (1340-1384). Deze hervormingsgezinde Godgeleerde werd ook bekend onder zijn Latijnse naam Gerardus Magnus. Geert Grote predikte niet in het Latijn, maar in de eigen landstaal. Hij stelde misstanden aan de kaak en streefde naar eenvoud. Hij stierf op 43-jarige leeftijd aan de pest. De rector van de Latijnse School, Johan Cele (1375-1415), liet zich inspireren door Geert Grote en vernieuwde kerk, onderwijs en samenleving in Zwolle.

Hanzestad

In 1448 trad Zwolle als handelsstad toe tot het Hanzeverbond. De Hanze heeft Zwolle grote rijkdom gebracht. Een gouden tijd brak aan. Door samenwerking binnen de Hanze beschermden kooplieden en steden hun belangen in de middeleeuwen. De Hanzesteden dreven handel in het gebied van de Oostzee en de Noordzee. In het huidige Nederland traden vooral steden in het noorden en oosten tot de Hanze toe. Dit kwam mede door de invloed van de Duitse keizer. De bisschop van Utrecht en de hertog van Gelre werkten graag samen met Lübeck, maar de invloed van de Hanze moet ook niet overdreven worden, want Zwolle trad pas toe tot de Hanze toen de invloed van dit samenwerkingsverband al tanende was. Maar Zwolle profiteerde door de gunstige ligging bij de Zuiderzee wel van de groeiende handel en bedrijvigheid.

Middeleeuwen

Het oudste deel van Zwolle ontstond tussen de elfde en de dertiende eeuw en ligt ongeveer tussen de Melkmarkt en de Koestraat. Daar staan ook de oudste bouwwerken van Zwolle: de laatgotische Onze Lieve Vrouwe Tenhemelopneming met de stompe toren die enigszins op een ouderwetse peperbus lijkt, de Grote of Sint-Michaëlskerk en de Sassenpoort. De Sassenpoort is een stadspoort die aan het einde van de veertiende eeuw werd gebouwd. Deze poort met de vijf sierlijke torentjes is de enige van de zes stadspoorten die geheel bewaard is gebleven. De verdedigingswerken werden in de negentiende eeuw gesloopt. "Nog steeds ligt het oude centrum als een eiland in de stadsgrachten," schreef Noortje de Roy van Zuydewijn, "omgeven door boomrijke singels met negentiende-eeuwse bebouwing. Maar wie probeert de waterkant te houden, sluit onderweg op afbraak en nieuwbouw."

Oud en nieuw

De veel geprezen schrijver van uitgaven als 'Met het oog op onderweg', had het goed gezien: Zwolle is geen levend streekmuseum. Oud en nieuw gaan hier steeds samen. Een mooi voorbeeld hiervan is Museum de Fundatie, dat is gevestigd in het voormalige Paleis van Justitie aan de Blijmarkt. Dit gerechtsgebouw van de Haagse architect Eduard Louis de Coninck kreeg in 2012 een nieuwe uitbreiding. Huibert Jan Henket legde zijn ei letterlijk op het dak van het neoclassicistische gebouw.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: geschiedenis Overijssel

Overijssel

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.