Bevindingen Commissie-Davids

Amerikaans-Britse aanval op Irak

Voor de Amerikaans-Britse aanval op Irak in 2003 ontbrak een volkenrechtelijk mandaat, de Kamer werd niet volledig geïnformeerd en premier Jan Peter Balkenende had geen regie over het Irak-beleid. "De minister-president heeft aanvankelijk geen of weinig leiding gegeven aan debatten over de Irak-kwestie." Deze harde conclusies werden door Balkenende direct na de presentatie genuanceerd en zelfs aangevallen.

Uitstel

Na jaren van politiek overleg over de vraag of er een parlementair onderzoek moest komen naar de besluitvorming rond de Nederlandse steun aan Amerika en Groot-Brittannië voor de inval in Irak, stelde Jan Peter Balkenende de Tweede Kamer vorig jaar een onderzoekscommissie voor onder leiding van Willibrord Davids, de oud-president van de Hoge Raad.
Voor een parlementair onderzoek was op dat moment onvoldoende steun. PvdA, GroenLinks, D66 en de SP moesten genoegen nemen met deze minder in de openbaarheid werkende en dus publicitair minder gevoelige onderzoeksmethode.

Misleiding

In de Verenigde Staten en Engeland werd al veel eerder besloten tot openbare boetedoening. De belangrijkste reden voor de inval in Irak was de mogelijke inzetbaarheid van massavernietigingswapens door Saddam Hoessein buiten Irak. In tegenstelling tot hetgeen normaal gesproken gebruikelijk is in gerechtelijke onderzoeken werd Saddam Hoessein door de Verenigde Naties onder aanvoering van de VN gedwongen om te bewijzen dat hij deze wapens niet bezat.
De Verenigde Naties zond wapeninspecteurs naar Irak. Deze onderzoekers vonden niets. Deze conclusies werden door de Bush-regering van tafel geveegd.
George W. Bush verwees alle bewijzen die wezen op de geringe militaire kracht van Saddam Hoessein naar de prullenmand. De massavernietigingswapens werden door hem terecht gezien als een belangrijke factor om voldoende internationale steun te krijgen om de geschiedenis van Irak een ingrijpende wending te kunnen geven.
Colin Powell bezegelde het lot van Saddam Hoessein met een misleidende presentatie in de Verenigde Naties. Amerika en Engeland begonnen in maart 2003 aan de invasie in Irak.

PvdA

Hoewel de PvdA ten tijde van de inval in Irak geen deel uitmaakte van het kabinet is de positie voor deze partij misschien toch het lastigste. Nu zij wel deel uitmaakt van de regering is deze partij medeverantwoordelijk voor de door het kabinet-Balkenende ingenomen Irak-positie. De verklaring die Jan Peter Balkenende namens de regering na de presentaties van de bevindingen van Willibrord Davids gaf, was besproken en ook door de PvdA-bewindslieden akkoord bevonden. Dit gold niet voor de uitspraken die Jan Peter Balkenende vervolgens deed naar aanleiding van vragen van de parlementaire pers.

Conclusies

De hardste conclusies - niet volledig informeren en een premier zonder regie - zullen hard zijn aangekomen bij Jan Peter Balkenende. De wens tot verdediging is voorstelbaar. Het tijdstip en de plaats waren verkeerd. Balkenende dient zich in de Tweede Kamer te verantwoorden en niet voor de landelijke pers. Het optreden van de premier tijdens de presentatie van de bevindingen van de Commissie-Davids was zeer onprofessioneel.
Door deze blitz-aanval behaalde Jan Peter Balkenende wel een tactisch voordeel. De discussie gaat nu over onfatsoenlijk optreden van een minister-president en niet meer over de dilettantistische manier waarop hij in de aanloop van de oorlog in Irak leiding gaf.
Ook verdween de vraag over de legitimiteit van het internationale geweld onder een dik pak sneeuw. Onlangs riep Jan Peter Balkenende de Nederlandse burger op om sneeuw te ruimen. Enkele journalisten gingen eens bij het huis van de familie Balkenende kijken en moesten constateren dat het vraagstuk van moraliteit slechts een academische geloofskwestie is.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Politiek

Politiek
Overzicht Politiek 2010

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.