Rita Verdonk (1955)

Nederlandse politicus en minister

De Nederlandse politicus en minister Rita Verdonk was namens de VVD minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie in het Tweede Kabinet-Balkenende. In de aanloop naar de verkiezingen van 2006 ontstond de kwestie rond Ayaan Hirsi Ali. Hierdoor verlieten de bewindslieden van D66 het kabinet. Vervolgens ontstond een machtsstrijd binnen de VVD die werd gewonnen door Mark Rutte. Verdonk werd in 2007 uit de partij gezet. Zij richtte daarna de partij Trots op Nederland op. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2010 behaalde ze echter geen zetel.

Opleiding

Maria Cornelia Frederika Verdonk werd op 18 oktober 1955 in Utrecht geboren. Rita studeerde na het atheneum sociologie met als specialisatie organisatiesociologie en criminologie aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. Zij behaalde in 1983 haar doctoraalexamen.

Loopbaan

Rita Verdonk begon haar loopbaan bij het ministerie van Justitie, waar ze in de jaren tachtig adjunct-directeur was van het Huis van Bewaring te Scheveningen. Aansluitend was Verdonk plaatsvervangend directeur van de Penitentiaire Inrichtingen De Schie in Rotterdam. Tussen 1992 en 1996 vervulde Rita Verdonk verschillende managementfuncties op het ministerie van Justitie; zowel bij de directie Gevangeniswezen als bij de Justitiële Jeugd- en Tbs-inrichtingen. Rita Verdonk was daarna tot 1999 directeur Staatsveiligheid bij de Binnenlandse Veiligheidsdienst en was van 1999 tot 2003 werkzaam bij KPMG.

Vreemdelingenzaken en Integratie

In mei 2003 werd Rita Verdonk namens de VVD minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie in het Tweede Kabinet-Balkenende. In deze functie, naast CDA-minister Donner op het ministerie van Justitie, kreeg Verdonk het niet gemakkelijk, want ze moet er voor zorgen dat uitgeprocedeerde asielzoekers het land verlieten, de instroom van nieuwkomers werd beperkt en een regeling werd gezocht voor asielzoekers die al jarenlang wachtten op een verblijfsvergunning. Kortom, geen takenpakket waar je als minister populair door kon worden.

Ayaan Hirsi Ali

Uitgerekend in de aanloop van de verkiezingen binnen de VVD voor de keuze van de nieuwe lijstaanvoerder, waarin Rita Verdonk het had opgenomen tegen Mark Rutte, speelde de kwestie rond de verkeerde naam die Ayaan Hirsi Ali zou hebben opgegeven bij haar komst naar Nederland. Op 16 mei 2006 maakte Ayaan Hirsi Ali bekend haar Kamerzetel op te geven. Later deze dag volgde een debat in de Tweede Kamer met minister Verdonk, waarin de minister aangaf nog eens naar de zaak te kijken.

Kamerdebat

Toen enkele weken later bleek dat zij haar standpunt niet had gewijzigd vond een herhaling van zetten plaats in het parlement. Dit debat duurde tot diep in de nacht en de zaak leek met een sisser af te lopen tot premier Balkenende zich versprak, toen hij toegaf dat in de verklaring van Ayaan Hirsi Ali een passage was opgenomen, waarin Ayaan Hirsi Ali alle schuld op zich nam. Volgens Jan Pieter Balkenende was Rita Verdonk met een verklaring zonder deze passage niet akkoord gegaan. De volgende dag bleek D66 zich niet meer met het regeringsbeleid te kunnen verenigen en traden de D66-ministers uit het kabinet-Balkenende.

Verkiezingen

Met haar optreden in de kwestie rond Ayaan Hirsi Ali had Rita Verdonk binnen de VVD haar eigen glazen ingegooid. Veel VVD-leden distantieerden zich van haar en kozen Mark Rutte als lijstaanvoerder. Na afloop van de parlementsverkiezingen van 2006 bleek Verdonk 620.555 stemmen te hebben gekregen, 67.355 stemmen meer dan Rutte. Het was in de Nederlandse parlementaire geschiedenis niet eerder voorgekomen dat een lijsttrekker werd verslagen door een partijgenoot. Dit zette de zaak op scherp: De samenwerking in de fractie met Mark Rutte verliep erg stroef. Vooral haar kritische opmerkingen in de pers zorgden voor een onwerkbare situatie. Rita Verdonk bleek zich slecht te kunnen schikken in haar rol op het tweede plan. In september 2007 kwam de breuk. Toen zij weer kritiek uitte op de koers van de VVD werd ze uit de fractie van de VVD gezet.

Trots op Nederland

Aanvankelijk voelde Rita Verdonk er weinig voor om de partij te verlaten. Zij wist dit nog weken te rekken en kreeg op deze manier veel aandacht in de pers. Eind oktober 2007 maakte ze bekend de eigen beweging Trots op Nederland te zullen stichten. Verdonk werd in 2007 gekozen als Politicus van het Jaar. Trots op Nederland behaalde in 2010 wel zestig gemeenteraadszetels, maar bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2010 kreeg de partij geen zetel. Verdonk verdween daardoor uit de Tweede Kamer. In november 2011 trad Verdonk af als voorzitter van Trots op Nederland.

Bestuursfuncties

Na het vertrek uit de politiek richtte Rita Verdonk een adviesbureau op. In 2012 begon ze met CVmonitor, een bedrijf dat zich toelegde op het controleren van gegevens van sollicitanten. In 2017 werd ze tot aftreden gedwongen, nadat ze door enkele geldschieters van oplichting was beticht. Verdonk zou 'kapitalen' aan managementkosten aan zichzelf en haar familieleden hebben uitgekeerd, schreef Elsevier.

Gemeenteraad Den Haag

Rita Verdonk stelde zich in januari 2021 kandidaat voor de gemeenteraad van Den Haag. Ze kreeg de tweede plaats op de kieslijst van de lokale partij Hart voor Den Haag/Groep de Mos, achter partijleider Richard de Mos. Verdonk zei in de gemeenteraad te gaan zitten als deze partij niet in het stadsbestuur zou komen. Richard de Mos werd in 2019 verdacht van meineed, corruptie en nog een aantal feiten. De Rijksrecherche deed in oktober 2019 huiszoeking in de kantoren van Richard de Mos. Dit gebeurde in het kader van een onderzoek naar corruptie bij het verlenen van nachtvergunningen voor een Haagse ondernemer. Richard de Mos werd uiteindelijk grotendeels vrijgesproken in hoger beroep. Voor schending van het ambtsgeheim kreeg hij een voorwaardelijke geldboete van 2000 euro.

Afscheid

Rita Verdonk maakte in maart 2025 bekend dat ze de politiek definitief zou verlaten. Ze stelde zich niet opnieuw beschikbaar voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2026. Tegen Omroep West zei Verdonk dat ze genoeg vergaderd en gedebatteerd had. "Ik wil meer flexibiliteit terug in mijn leven. Al die vaste, vaak langdurige vergaderingen en debatten heb ik nu wel genoeg gedaan."

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Beroemde Vrouwen om meer te weten te komen over interessante en belangrijke vrouwen en feministen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Politiek

Politiek

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.