Juliana en Eleanor Roosevelt

Juliana in Amerika

Juliana bezocht in december 1940 als eerste Oranje de Verenigde Staten van Amerika. Ze deed kerstinkopen op Fifth Avenue en bezocht met Eleanor Roosevelt de Metropolitan Opera. Juliana logeerde in het Witte Huis. De omgang met Amerikanen beviel goed. "Ik voelde me er in veel opzichten als een vis in het water, omdat ze zo gemakkelijk, vlot en informeel zijn," schreef ze aan Bernhard.

Franklin Delano en Eleanor Roosevelt

Juliana bracht op 18 en 19 december 1940 een eerste bezoek aan Franklin Delano en Eleanor Roosevelt in het Witte Huis. Ze zou het echtpaar in de oorlogsjaren acht keer ontmoeten. Fasseur vond de bezoeken van Juliana aan de Amerikaanse presidentiële familie van groot belang. De historicus noemde de contacten met de Roosevelts de grootste bijdrage van Juliana aan de Nederlandse oorlogsinspanning. Deze bezoeken zouden goodwill gekweekt hebben en het werk van ministers en diplomaten vergemakkelijkt hebben.

Witte Huis

Voor de Amerikanen was de monarchie een vreemd verschijnsel. De Roosevelts waren niet gewend aan de protocollen die bij de Europese vorstenhuizen gewoon waren. Zo serveerde men de Engelse koning bij een bezoek aan Amerika een hotdog, waarin hij, volgens Withuis, "manmoedig zijn tanden zette". Een foto van de happende koning George VI haalde de voorpagina van de New York Times. Withuis: "Juliana zullen de informele omgangsvormen op Hyde Park minder hebben gechocqueerd dan het Engelse vorstenpaar, al zal ook zij hebben opgekeken van het feit dat Roosevelt bij zijn moeder woonde, terwijl zijn echtgenote Eleanor een huis elders op het landgoed deelde met een aantal vriendinnen." Franklin Delano Roosevelt stond bekend om zijn vrouwenaffaires. In haar brieven aan onder meer Wilhelmina, zweeg Juliana discreet over deze privé-aangelegenheden. Vooral Eleanor maakte grote indruk op Juliana. De twee vrouwen hadden veel gemeen, maar Eleanor vond Juliana geen gemakkelijke gesprekspartner. Zij hadden geen glamoureus voorkomen en waren beiden getrouwd met een notoire rokkenjager. Van Eleanor is bekend dat zij daar onder heeft geleden. Withuis: "Haar intellect, moed, kracht, werk en niet in de laatste plaats haar vriendinnen hadden haar geholpen dat gevoel te boven te komen." Eleanor hield niet van de koninklijke gasten die door Franklin Delano Roosevelt werden gefêteerd. Zij had zich vooral geërgerd aan het geflirt van Franklin met de regelmatig op het Witte Huis vertoevende frivole prinses Märtha, de echtgenote van koning Olaf V van Noorwegen. "Anders dan de weinig serieuze Noorse maakte Juliana zich niet schuldig aan wijfjesgedrag," merkte Jolande Withuis snedig op.

Eleanor Roosevelt

Eleanor was altijd actief geweest. Zij werkte aan het begin van de twintigste eeuw als vrijwilligster in het maatschappelijk werk. Trouwde in 1905 met haar verre neef Franklin Roosevelt en stimuleerde hem, nadat hij in 1921 werd getroffen door polio en gedeeltelijk verlamd raakte, zijn politieke carrière toch voort te zetten. Eleanor schreef van 1936 tot 1962 een column 'My Day' die dagelijks in een groot aantal Amerikaanse kranten verscheen. In deze columns wordt Juliana regelmatig genoemd. Zo ook op 20 december 1940. Eleanor vertelde haar lezers dat zij een dag eerder "net voor de lunch" Juliana ontmoette. De ontmoeting werd bijgewoond door admiraal Baron en De Vos van Steenwyk. "Prinses Juliana is bijzonder geïnteresseerd in het Rode Kruis en deze ochtend bezocht ze ons Rode Kruis Gebouw. Gistermiddag reden we naar Mount Vernon en zij scheen te genieten van ons land en de ongebruikelijke ervaring om te begrijpen wat een oude Amerikaanse plantage in de achttiende eeuw inhield." De woensdagmiddag van 19 december werd besteed aan een ontvangst van buitenlandse studenten. "De twee Nederlandse studenten, die zij twee jaar geleden in Nederland had ontmoet, waren natuurlijk erg blij om haar te zien." Een radio-interview met de studenten maakte grote indruk op Julina, schreef Eleanor in 'My Day'. Die avond werd een concert bezocht van het National Symphony Orchestra. Dit orkest stond onder leiding van dirigent Hans Kindler. Het bracht speciaal voor de prinses met een bekend Nederlands lied een ode aan ons land. "Meneer Joseph Szigeti, die als gastartiest optrad, is natuurlijk een groot violist en wij genoten allen zeer van het concert." De volgende dag bezocht Juliana met Eleanor de president in zijn kantoor. Na de lunch namen zij afscheid. "Later deze middag zal zij op eigen gelegenheid een bezoek brengen aan een receptie," beëindigde Eleanor haar relaas van de ontmoeting.

Amerika

Het volgende bezoek van Juliana aan de Roosevelts vond plaats in juni 1941. Zij maakte een tour langs een aantal Amerikaanse steden en kreeg daarbij de beschikking over de presidentiële trein. Juliana had deze reis per brief aan Bernhard gemeld. De prins liet de kans om de Amerikaanse president ook eens te ontmoeten niet aan zich voorbijgaan. Hij plande een verrassingsbezoek aan de Verenigde Staten. Op 8 juni verscheen hij onaangekondigd in zijn RAF-uniform aan de ontbijttafel van Juliana in New York. De ontmoeting met de Roosevelts vond plaats op Hyde Park, het landgoed van de Roosevelts. Eleanor Roosevelt noemde het bezoek van Juliana en Bernhard in haar column 'My Day' van 19 juni 1941: "Even voor zes uur arriveerden prins Bernhard en prinses Juliana. Hij is even vriendelijk en gewoon als zij was toen zij mij voor het eerst bezocht." Eleanor begroette haar Nederlandse gasten bij de zuileningang en nam hen mee naar de president in zijn werkkamer. Op voorspraak van Franklin stond de avond in het teken van ontspanning: na het diner bekeek het viertal een film.

Steun

Juliana verbleef van 31 oktober tot en met 4 november 1941 weer een aantal dagen op Hyde Park. Op de afscheidsdag sprak de prinses vanuit de bibliotheek met de radioluisteraars in Nederland. "Vanaf deze plaats vanuit het land dat wij de werkplaats van de democratieën zouden willen noemen, waar dag en nacht met grote haast en ijver gewerkt wordt, om het front tegen het barbaars geweld van strijdmiddelen te voorzien, zou ik u een woord van moed willen toeroepen," zei Juliana. De prinses doelde hiermee op de leveranties van de Verenigde Staten aan Groot-Brittannië. Het land van haar gastheer was nog niet bij de gevechtshandelingen betrokken. Dit zou een maand later gebeuren, nadat Pearl Harbour op 7 december 1941 door Japan was aangevallen. Ook president Roosevelt noemde het bezoek van Juliana die dag in zijn radiopraatje: "U weet dat de wereld meer democratieën kent dan de Verenigde Staten. Een flink aantal. Er is één democratie waar de voorouders van heel veel inwoners van Hyde Park vandaan komen - Holland. We zijn enorm blij dat wij, deze hele plaats, vandaag de gastheer zijn van prinses Juliana der Nederlanden."

Toekomstplannen

Van 21 tot en met 26 april 1942 logeerden Juliana en Bernhard op het Witte Huis. In juli bezocht ze met Wilhelmina de Roosevelts op het landgoed Hyde Park. Een paar dagen eerder hadden de Roosevelts Wilhelmina ontmoet op het nabij gelegen landgoed Lee, dat Juliana had gehuurd voor de zomervakantie.
In 1943 reisden de Roosevelts naar Canada voor de doop van prinses Margriet op 29 juni. Franklin Delano Roosevelt was de peetvader van het derde kind van Juliana en Bernhard, dat op 19 januari 1943 in Ottawa was geboren.
De volgende ontmoeting vond plaats op 10 januari 1944, toen Juliana uit handen van Eleanor Roosevelt in het Waldorf-Astroria-hotel in New York de eremedaille van de Netherland America Foundation in ontvangst nam. Eleanor: "Het is altijd erg plezierig voor mij om deze jonge prinses, die zo erg betrokken is met het welzijn van haar land, te ontmoeten." Zij maakt al plannen voor Nederland na de oorlog.

Afscheid

Mogelijk heeft zij Franklin Delano Roosevelt die zomer nog een keer gesproken. Volgens Jolande Withuis zou gesproken zijn over de zending van levensmiddelenpakketten via het Rode Kruis. Na haar bezoek aan Engeland in de herfst van 1944 ontmoette Juliana Roosevelt in ieder geval. Op 22 januari 1945 besprak zij de situatie in Nederland met de Amerikaanse president. De zuidelijke provincies van ons land waren bevrijd, maar de Slag om Arnhem was uitgelopen op een deceptie en de Randstad sloeg zich nu door de Hongerwinter. Half maart 1945 zag zij Franklin voor het laatst tijdens de feestelijkheden rond het veertigjarig huwelijk met Eleanor. Franklin Delano Roosevelt bezweek op 12 april aan de gevolgen van een hersenbloeding. Juliana schreef een condoleancebrief aan Eleanor: "Ik wil u absoluut nog zeggen dat iedereen in de hele geallieerde wereld zich net zo voelde als uw volk toen het vreselijke nieuws hen bereikte." Juliana bracht nog een afscheidsbezoek aan Eleanor voordat zij met de kinderen Canada verliet naar het bevrijde Nederland. Juliana landde op 2 augustus 1945 op vliegveld Teuge. Prinses Juliana en de prinsesjes werden door Bernhard begroet. "Juliana maakte in haar Canadese jaren een ingrijpende ontwikkeling door," schreef Jolande Withuis. Juliana werd zelfstandiger in Canada en wist nu dat zij bij haar toekomstige werk weinig hulp en steun van haar echtgenoot zou krijgen.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan royalty en koninklijke huizen. Lees Koninklijke Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van de belangrijkste koninklijke huizen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Koninklijk Huis

Koninklijk Huis
Koninklijk Huis in Nederland
Koninklijke Geschiedenis

In deze bundel is een eerste selectie opgenomen van de artikelen die Ruud van Capelleveen over het Koninklijk Huis schreef. Voor deze uitgave werden de meeste artikelen herschreven, geactualiseerd en aangevuld. Door deze wijzigingen blijven de artikelen interessant; nu en later.
Koninklijke geschiedenis


In deze publicatie in de serie Kastelen in Nederland van Ben Hendriks staan vooral veel kastelen en paleizen die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie, zoals Huis ten Bosch, Soestdijk, Drakensteyn, Noordeinde, Paleis Het Loo, het Oude Loo. Ook deze uitgave van Ben Hendriks staat weer garant voor veel leesplezier.
Kastelen in Nederland


Met deze uitgave over het Britse vorstenhuis komt u veel te weten: niet alleen over het wel en wee van alle Engelse koningen en koninginnen, maar ook over de tijd waarin zij leefden, de machtsstrijd waarin de koningen verwikkeld raakten en de oorlogen die zij voerden. In dit digitale boek staan alle Britse koningen en koninginnen vanaf Willem de Veroveraar.
Engelse koningen en koninginnen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.