Juliana naar Canada

Engeland

In de meidagen van 1940 leverde prins Bernhard zijn gezin in Londen af en keerde kortstondig terug op het vasteland van Europa, waar de strijd al bijna was gestreden. Op 13 mei verliet ook de hevig geëmotioneerde Wilhelmina ons land. Vanuit Hoek van Holland ging de tocht met een Brits marineschip in de richting van Zeeuws-Vlaanderen, waar Nederlandse soldaten nog tegenstand boden, maar het bleek te gevaarlijk. De vorstin werd naar Engeland gebracht en de resterende kabinetsleden volgden binnen een etmaal. Wilhelmina werd in Londen van de trein gehaald door Juliana, Bernhard en de Engelse koning George. Zij zou enige tijd doorbrengen op Buckingham Palace. Juliana verhuisde al snel met haar gezelschap naar het landhuis Lydney Park in Gloucestershire bij Bristol.

Canada

Toen de Duitse troepen op 23 mei 1940 het Kanaal bereikten en de vrees ontstond dat zij zouden oversteken, groeide het besef dat Juliana om de dynastie veilig te stellen naar Canada moest vertrekken. Zij zou vanuit dit 'neutrale land' de koninklijke macht kunnen uitoefenen als Engeland door Duitsland zou worden veroverd. Het besluit hiertoe werd genomen door Wilhelmina: "Toen haar duidelijk was geworden dat de strijd voor recht en vrijheid alleen nog op vreemde bodem kon worden voortgezet, heeft zij direct, zonder aarzelen, het besluit daartoe genomen," zei Juliana op 31 augustus 1940 in haar eerste rede voor Radio Ottawa en Radio Oranje.

Vertrek

"De voorbereidingen voor Juliana's vertrek werden direct ter hand genomen," schreef Jolande Withuis in 'Juliana's vergeten oorlog'. Eerst werd op 31 mei 1940 de tien maanden oude Irene gedoopt in de Royal Chapel van Buckingham Palace. De dienst stond onder leiding van de hervormde predikant ds. J. van Dorp. "Op 2 juni gingen Juliana, Beatrix en Irene, in gezelschap van Martine en Renée Röell, Sophie Feith, De Vos van Steenwijk en zijn vrouw, lijfwacht Cees Sesink, inspecteur van politie Welbergen en nog een veiligheidsagent in Milford Haven, het zuidelijkste puntje van Wales, aan boord van de Hr. Ms. Sumatra." Het gezelschap werd uitgewuifd door prins Bernhard. "Voor de oude kruiser uit voer het nieuwe oorlogsschip Jacob van Heemskerk."

Overtocht

R. Marsman beschreef de overtocht in 1948: De bemanning was slecht voorbereid, omdat de passagierslijst uit veiligheidsoverweging geheim was gebleven. Alleen de kapitein wist dat hij een deel van de koninklijke familie moest overvaren. De zwemgordels bleken te groot voor de kinderen. De bemanning heeft de eerste nacht doorgewerkt om deze te improviseren van stof en kurken van bierflessen. "Er werd tevens een net geknoopt, dat dienst deed als railing, zodat de kinderen zich overdag vrij op het dek konden bewegen," schreef Marsman. "De commandant, die een goed pianist is, wist de aandacht van het gevaar af te leiden door muziek te maken en veel over muziek te spreken." De reis was niet zonder gevaar. Er ontstond paniek toen het contact werd verloren met de Jacob van Heemskerk. Marsman: "Het werd een angstig zoeken naar elkaar en in zulk een spanning groeit een gezelschap in zeer korte tijd tot een organische gemeenschap."

Verzetsstrijder

De overtocht duurde negen dagen. In Halifax stond een speciale treinwagon klaar om het gezelschap naar Ottawa te brengen. In de Canadese hoofdstad nam ze haar intrek in de Seigniory Club, een elitaire privé-club waar alleen presidenten, leden van koninklijke huizen en wereldberoemde filmsterren welkom waren. "Schenk me niet uw medelijden," zei Juliana in haar eerste grote oorlogsrede in Canada. "Geen vrouw heeft zich ooit zo trots gevoeld als ik mij vandaag voel op het schitterende erfgoed van mijn volk. Mijn landgenoten hebben altijd hun eigen levens geleid. Zij hebben altijd het recht verdedigd van het individu op zijn eigen vrijheid, op de vrijheid van zijn persoon en de vrijheid van zijn geest." Juliana toonde zich in Canada een ware verzetsstrijder.

Oorlogstaal van Juliana

Juliana werd door Loe de Jong weggezet als een huisvrouw en moeder in Canada. Dit beeld is onzinnig, meent Jolande Withuis: Er waren dienstmeisjes intern en geen van de drie vrouwen had thuis geleerd haar eigen potje te koken. Withuis stelde een lijst samen van optredens, reizen en radioredes van Juliana tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Oorlogstaal van Juliana

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan royalty en koninklijke huizen. Lees Koninklijke Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van de belangrijkste koninklijke huizen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Koninklijk Huis

Koninklijk Huis
Koninklijk Huis in Nederland
Koninklijke Geschiedenis

In deze bundel is een eerste selectie opgenomen van de artikelen die Ruud van Capelleveen over het Koninklijk Huis schreef. Voor deze uitgave werden de meeste artikelen herschreven, geactualiseerd en aangevuld. Door deze wijzigingen blijven de artikelen interessant; nu en later.
Koninklijke geschiedenis


In deze publicatie in de serie Kastelen in Nederland van Ben Hendriks staan vooral veel kastelen en paleizen die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie, zoals Huis ten Bosch, Soestdijk, Drakensteyn, Noordeinde, Paleis Het Loo, het Oude Loo. Ook deze uitgave van Ben Hendriks staat weer garant voor veel leesplezier.
Kastelen in Nederland


Met deze uitgave over het Britse vorstenhuis komt u veel te weten: niet alleen over het wel en wee van alle Engelse koningen en koninginnen, maar ook over de tijd waarin zij leefden, de machtsstrijd waarin de koningen verwikkeld raakten en de oorlogen die zij voerden. In dit digitale boek staan alle Britse koningen en koninginnen vanaf Willem de Veroveraar.
Engelse koningen en koninginnen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.