Bierkellerputsch 1923

Poging tot staatsgreep

Conservatieve Nationalisten onder leiding van generaal Erich Ludendorff probeerden in de nacht van 8 op 9 november 1923 in München een staatsgreep te plegen, om daarna de Weimarregering in Berlijn omver te werpen. Deze poging om de macht te grijpen werd vernoemd naar de Bürgerbräukeller, een bierkelder in München waar de nationalisten bij elkaar kwamen.

Erich Ludendorff

Generaal Erich Ludendorff (1865-1937) behaalde aan het begin van de Eerste Wereldoorlog een aantal grote overwinningen. Later leidde hij samen met Paul von Hindenburg de Duitse oorlogsinspanning. In oktober 1918 leek de oorlog voor Duitsland verloren. Erich Ludendorff aanvaardde zijn ontslag. Na de oorlog werd hij een prominent nationalistisch leider. Hij was een van de bedenkers van de zogenaamde 'dolkstootlegende', een complottheorie die inhield dat Duitsland de Eerste Wereldoorlog niet op het slagveld verloren had, maar dat dit verlies te wijten was aan de Joden en linkse revolutionairen die tegenstand aan het thuisfront organiseerde.

Kapp-putsch

Ludendorff was in 1920 al betrokken geweest bij de Kapp-Lüttwitz-putsch. Nationalist Wolfgang Kapp en generaal Walther von Lüttwitz wilden op 13 maart 1920 de Weimarrepubliek omver werpen. Zij trokken met een brigade naar Berlijn. Andere legereenheden wilden niet ingrijpen. "Reichswehr vuurt niet op Reichswehr," zei opperbevelhebber Hans von Seeckt. De regering werd gedwongen de hoofdstad te verlaten, maar riep op tot een massale staking. De Duitsers gaven massaal gehoor aan deze oproep. Hierdoor mislukte de staatsgreep. Ludendorff had tijdens de putsch klaar had gestaan om een rol te spelen in de regering van de opstandelingen. Hij begeleidde generaal Walther von Lüttwitz bij het verlaten van de Reichskanzlei. Wolfgang Kapp en Walther von Lüttwitz gaven op 17 maart 1920 op en vluchtte naar Zweden.

Bürgerbräukeller

De putsch van Adolf Hitler begon op 8 november 1923 in de Bürgerbräukeller in München. Erich Ludendorff was weer van de partij. Gustav Ritter von Kahr hield die avond een toespraak in de bierkelder. Toen hij een uur gesproken had stormde Adolf Hitler met een groep SA'ers de zaal binnen. Hitler schoot een kogel in het plafond om aandacht te krijgen en verklaarde dat de nationale revolutie begonnen was, schreef Ian Kershaw. Hitler zei dat de regering was afgezet en dat er een voorlopige regering werd gevormd. Vervolgens zonderde Hitler zich af met Gustav Ritter von Kahr, Otto von Lossow en Hans von Seisser. Later voegde ook Erich Ludendorff zich bij dit gezelschap. Besloten werd dat dit vijfmanschap een voorlopige regering zou vormen. De bedoeling was om via München de in Berlijn zetelende regering van de Duitse Weimarrepubliek omver te werpen.

Vuurgevecht

De poging in november 1923 mislukte. Erich Ludendorff en Adolf Hitler kregen onvoldoende steun. De staatsgreep werd door politie en leger neergeslagen. Op 9 november kwam het nog tot een mars door München. Deze optocht van 2000 mannen was geïnspireerd op de door Benito Mussolini georganiseerde Mars op Rome. Al snel stootte men op een politiekordon. Er ontstond een vuurgevecht. Vier politieagenten en zestien nationalisten kwamen om het leven.

Hoogverraad

Erich Ludendorff, Adolf Hitler, Ernst Röhm en andere nationalisten werden wegens hoogverraad voor de rechter gedaagd. De straffen waren opvallend mild. Ludendorff werd vrijgesproken. Ernst Röhm werd direct na de veroordeling vrijgelaten. Adolf Hitler werd tot vijf jaar gevangenisstraf veroordeeld, maar hij zou slechts dertien maanden vastzitten. Tijdens zijn gevangenschap schreef hij een politiek manifest: 'Mein Kampf'.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we regelmatig aandacht aan de beslissende momenten en belangrijkste personen in de Tweede Wereldoorlog. Lees Tweede Wereldoorlog: de Hoofdrolspelers als u meer wilt weten over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Tweede Wereldoorlog

Tweede Wereldoorlog
Gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog

'Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers' is de 'wie is wie' van deze oorlog. In deze publicatie nam Ruud van Capelleveen de belangrijkste personen op die een rol van betekenis speelden in dit wereldomvattende conflict. U kunt in deze biografiën snel de belangrijkste feiten opzoeken.
In 'Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers' van Ruud van Capelleveen treft u de biografieën aan van 165 mannen en vrouwen die in deze oorlog een beslissende rol speelden.
Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers


In 'Door de Nederlandse geschiedenis' vertelt Ruud van Capelleveen veel over de Nederlandse geschiedenis: over de moordenaar van Willem van Oranje, Balthasar Gerards, over raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt, die met prins Maurits in conflict raakte, over de invloed van koning Lodewijk Napoleon, die door zijn broer Napoleon Bonaparte aangewezen werd om de Franse belangen te dienen als koning over Nederland, over de Slavenhandel van de WIC en andere belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.
'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.