Bankieren bij de Heilige Stoel

Gods bankier

De laatste directeur van het Instituut voor Religieuze Werken, Ettore Gotti Tedeschi (Pontenure, 1945), zegt te vrezen voor zijn leven. Hij heeft daar een reden voor. De Italiaanse maffia houdt niet van uittreders en mislukkingen. In juni 1982 werd de Vaticaanse bankier Roberto Calvi (1920-1982) hangend aan de Blackfriars Bridge in Londen gevonden. 'Gods bankier' werkte voor de Banco Ambrosiano, de bank die relaties onderhield met de maffia.

Instituut voor Religieuze Werken

Het Instituut voor Religieuze Werken, de huisbank van het Vaticaan, had een groot aandeel in de Italiaanse Banco Ambrosiano. Deze bank belegde gelden van de katholieke kerk en van de maffia in Zuid-Amerika. Na het faillissement van de Banco Ambrosiano betaalde het Vaticaan 250 miljoen dollar aan schuldeisers.

Paul Marcinkus

De band met de maffia en de teloorgang van Banco Ambrosiano had geen directe gevolgen voor de directeur van het Instituut voor Religieuze Werken. Deze instelling werd vanaf 1971 geleid door de Amerikaanse aartsbisschop Paul Marcinkus (1922-2006). Na een financieel schandaal moest hij uiteindelijk in 1989 zijn ambt neerleggen. Door de onschendbaarheid van het Vaticaan ontliep Marcinkus vervolging. Hij vertrok naar Amerika. In zijn laatste jaren was hij werkzaam bij het bisdom in Phoenix.
De schuldenlast van Banco Ambrosiano bedroeg ongeveer een miljard dollar. Na het faillissement vluchtte Roberto Calvi naar Engeland, waar hij op 17 juni met een touw om zijn nek onder de 'Zwarte Broeders Brug' werd aangetroffen. Zijn handen waren gebonden en de onderzoekers troffen zware stenen aan in zijn zakken. De eerste oprisping van de Londense politie, "zelfmoord", bleek niet houdbaar. De schuldigen aan zijn dood werden nooit gevonden.

Licio Gelli

Men neemt aan dat Calvi lid was van de geheime vrijmetselaarsloge P2. Licio Gelli (Pistoia, 1919), bijgenaamd 'De Poppenspeler', was de grootmeester van dit illegale genootschap, waarvan ook Silvio Berlusconi lid was. Gelli wordt in verband gebracht met de moord op Calvi. Roberto Calvi ging als vrijwilliger naar Spanje om Franco aan een overwinning te helpen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog onderhield hij namens Benito Mussolini contacten met Hermann Göring in Duitsland. Na de oorlog zou Licio Gelli gerekruteerd zijn door de CIA en zou hij een belangrijke rol hebben gespeeld bij Operatie Gladio, een geheim netwerk dat de communisten in Italië het werken moest bemoeilijken. Gelli werd in juli 2005 in Italië aangeklaagd voor de moord op Roberto Calvi. Licio Gelli verklaarde voor de rechter dat de schuldigen van de moord op Calvi gezocht moeten worden bij de financiers van Solidariteit. De financiering van de Poolse vakbond gebeurde in opdracht van het Vaticaan. Vijf verdachten moesten zich voor de Italiaanse rechter verantwoorden voor de dood van Roberto Calvi, maar het proces eindigde in 2007 met vrijspraak wegens gebrek aan bewijs. Wel werd tijdens dit proces in Rome bewezen dat Roberto Calvi was vermoord.

Heilige Stoel

In Rome denkt men dat Ettore Gotti Tedeschi werd weggestuurd omdat hij wetenschap had van de relatie van het Vaticaan en de maffia. Volgens een zegsman bij het Italiaanse Openbare Ministerie begonnen de problemen voor Ettore Gotti Tedeschi toen hij informatie opvroeg over rekeningen die hij niet in verband kon brengen met de kerk, schreef John Hooper in de Guardian. Dit werd tegengesproken door zijn voormalige directeur Paolo Cipriani: er bestaan geen genummerde rekeningen bij de Vaticaanse bank. De Italiaanse rekeninghouders zouden bestaan uit priesters, monniken, nonnen en werknemers of gepensioneerden van de Heilige Stoel.

Fraude bij bank van Vaticaan

Paus Franciscus benoemde in juni 2013 een onderzoekscommissie naar de bank van het Vaticaan, die officieel het Instituut voor Religieuze Werken (IOR) heet. Deze bank wordt al jaren verdacht van witwassen en andere vormen van financiële fraude.
Fraude bij bank van Vaticaan

Religieuze Werken

Het Instituut voor Religieuze Werken, het Istituto per le Opere di Religione (IOR), handelt de financiële zaken van het Vaticaan af. De instelling heeft een slechte reputatie. Er lopen al jarenlang onderzoeken. In 2009 publiceerde het Italiaanse blad Panorama een artikel over de witwaspraktijk van de bank van het Vaticaan.
Religieuze Werken

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer informatie over Kerk en Samenleving

Kerk en Samenleving
Katholieke Kerk

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.