Elisabeth Amalie Eugenie (Sisi) (1837-1898)

Oostenrijkse keizerin, vooral bekend als Sisi

De Oostenrijkse keizerin Elisabeth Amalie Eugenie werd in München geboren. Deze tweede dochter van de Beierse hertog Maximiliaan Ludowika trouwde in 1854 met keizer Frans Josef I (1830-1916) van Oostenrijk. Van haar leven werd een gedramatiseerde romantische reeks Sisi-films gemaakt, die normaal gesproken elk jaar rond de kerst wordt uitzonden op de televisie.

Jeugdjaren

Elisabeth werd op 24 december 1837 geboren in het Hertog Maxpaleis in München. Daar bracht zij ook haar jeugd door. In de zomermaanden verhuisde het gezin naar Schloss Possenhofen aan de Starnberger See. Elisabeth had een gelukkige kindertijd. Zij werd liberaal en zorgeloos opgevoed door haar vader. Hij greep nooit in als Elisabeth geen zin had om onderwezen te worden en liever ging paardrijden, tekenen of het schrijven van gedichten. Ze kon doen en laten wat ze wilde.

Bad Ischl

In 1853 reisde hertogin Ludovika met haar knappe dochters Helene en Elisabeth naar Bad Ischl. Het was haar bedoeling om Helene te koppelen aan keizer Frans Jozef van Oostenrijk. Het liep echter anders: de vijftienjarige Elisabeth trok de aandacht van haar destijds 23-jarige neef, Frans Jozef. Op zijn verjaardag, 18 augustus, deed hij haar een aanzoek. Elisabeth verliet op 20 april 1854 haar geboortehuis. Vanaf de Donauhaven Straubing reisde ze met de raderstoomboot Frans Joseph naar Wenen.

Wenen

Het tweetal trad op 24 april 1854 in het huwelijk in de Augustijnenkerk in Wenen. Keizerin Sisi werd als één van de mooiste vrouwen van haar tijd gerekend. Zij was extravagant en bijzonder geliefd bij de bevolking. Uit het huwelijk met Frans Josef werden drie dochters en troonopvolger Rudolf geboren. Het huwelijk, dat als een sprookje was begonnen bleek niet erg succesvol. Zo verliet Elisabeth haar jonge kinderen en haar man in 1859 om een reis te maken naar Madeira, Corfu en Venetië. Door huwelijksproblemen werd het vierde kind veel later geboren. Deze dochter, Marie Valerie, kreeg een Hongaarse opvoeding: zij werd opgevoed met Hongaarse taal en onderwijs. Hiermee wilde Elisabeth een symbolisch gebaar maken naar Hongarije, het land waarvan zij zoveel hield.

Hofleven

Zij had grote moeite zich aan te passen aan de strenge normen van het Habsburgse hof. Keizerin Elisabeth van Oostenrijk hield er een liberale politieke mening op na en spande zich openlijk in voor Hongarije, dat meer zeggenschap nastreefde. In 1867 werd zij als koningin van Hongarije gekroond. Elisabeth wilde vooral gezien worden als persoon. Rond 1870 besteedde zij veel tijd aan paardrijden. Elisabeth trainde hard om de beste amazone van de wereld te worden. Toen zij door een aandoening niet meer kon paardrijden richtte zij zich op de dichtkunst.

Rudolf

In 1889 beging haar zoon en beoogd troonopvolger Rudolf zelfmoord. Het is niet bekend wat Rudolf tot deze daad bracht. Hij liet een aantal afscheidsbrieven na, maar daar staat ook geen duidelijke reden in. In een brief aan zijn echtgenote Stefanie noemde hij het leven een 'plaag en last', waarvan hij haar door zijn dood zou bevrijden. De dood zou de enige uitweg zijn om zijn goede naam te redden, schreef prins Rudolf. Rudolf van Habsburg had veel gelezen en geschreven. Hij schreef meestal onder pseudoniem. Dat deed hij onder meer in de bladen van Moritz Szeps, de uitgever van het 'Neue Wiener Tagblatt'.

Warrige gedachten

"Door mijn hoofd flitsen gedachten van allerlei aard. Het ziet er van binnen woest uit, het kookt en kolkt de hele dag in mijn hersenen. Is er een gedachte naar buiten dan komt de andere al weer naar binnen. Elke gedachte houdt me bezig, want heeft me weer iets nieuws te zeggen, soms vrolijk en vreugdevol, soms ravenzwart en vervuld van woede. Zo strijden die gedachten met elkaar en daar moet dan langzaam voor mij het ware licht uit tevoorschijn komen," schreef Rudolf in 'Einzelne Gedanken'. "Ik denk steeds na, wat zal het einde zijn?"

Kapuzinergruft

Keizer Franz Jozef deed er alles aan om de zelfmoord in Slot Mayerling zo goed mogelijk uit te wissen. Prins Rudolf werd met katholieke riten bijgezet in de Kapuzinergruft, terwijl dit volgens katholieke inzichten bij zelfmoordenaars eigenlijk niet kon, want die mochten niet in gewijde grond begraven worden. Men vond een koninklijke uitweg: de kroonprins zou op het moment van zijn daad door waanzin zijn overvallen en daardoor niet toerekeningsvatbaar zijn geweest. Stefanie, Elisabeth en Valerie waren niet aanwezig bij de uitvaart. De begrafenis van Rudolf van Habsburg in de Kapuzinergruft werd wel bijgewoond door de pauselijke nuntius Galimberti. Dat was de eerste keer dat de paus een vertegenwoordiger had gestuurd naar een moordenaar en zelfmoordenaar. Franz Jozef liet de vertrekken waar Rudolf en Marie overleden afbreken. Mayerling werd een klooster voor karmelieten.

Verwarring

De moord en zelfmoord van Rudolf veroorzaakte grote emotionele verwarring bij Elisabeth. Deze klap is zij nooit meer te boven gekomen. Elisabeth onttrok zich meer en meer aan de verplichtingen van het hof. De laatste jaren van haar leven reisde zij veel. Hierbij hield zij niet altijd rekening met haar veiligheid. Dit werd haar fataal.

Luigi Lucheni

De Italiaanse anarchist Luigi Lucheni was naar Genève gekomen om de Franse troonpretendent Louis Philippe Robert van Orléans te vermoorden, maar deze graaf van Chambord kwam niet naar Genève. Philippe Robert had zijn reis afgezegd. Toen Juigi Lucheni in een krant las dat Elisabeth op uitnodiging van de familie Rothschild in Genève verbleef, zag hij zijn kans. Keizerin Elisabeth van Oostenrijk logeerde in hotel Beau Rivage.

Incognito

Lucheni hield het hotel enige tijd in de gaten. Toen zij naar buiten kwam volgde hij haar. Elisabeth waande zich veilig in Genève. Politiebewaking vond zij niet nodig. Het was haar misschien ontgaan dat er in Europa al een enkele moordaanslagen door anarchistische terroristen waren gepleegd. Elisabeth dacht door incognito te reizen voldoende bescherming te genieten. Ze had zich als gravin van Hohenembs in Beau Rivage ingecheckt.

Meer van Genève

De politiecommissaris van Genève had agenten voor de deur van haar hotel gezet, maar toen Elisabeth dit vernam, liet ze de agenten wegsturen. Zij wilde met een lijnboot naar Montreux varen. Zij wandelde met haar hofdame Irma Sztáray over de kade van het Meer van Genève naar de lijnboot, toen Lucheni toestak. Hij gebruikte een vijl die hij met harde slagen in de borstkast van de keizerin dreef. De incognito reizende Elisabeth stierf niet onmiddellijk. Elisabeth had niet onmiddellijk in de gaten wat er was gebeurd. De wond was klein.

Overlijden

Volgens ooggetuigen was Elisabeth opgestaan, had zij haar kapsel gefatsoeneerd en liep zij nog honderd meter voordat zij bij de boot in elkaar zakte. "Wat is er met mij gebeurd," vroeg Elisabeth, voordat zij bewusteloos raakte. De keizerin werd op een geïmproviseerde draagbaar naar hotel Beau Rivage gebracht. Een uur na de aanslag, om 14.40 uur op 10 september 1898, werd zij doodverklaard door de artsen.

Zelfmoord

Luigi Lucheni werd gearresteerd en tot levenslang veroordeeld. Op 19 oktober 1910 werd hij opgehangen in zijn cel gevonden. Men neemt aan dat hij zelfmoord pleegde.

Sisi en Frans Jozef

Elisabeth was de tweede dochter van hertog Maximiliaan Jozef in Beieren en prinses Ludovika. Zij werd geboren in het Hertog Maxpaleis in München. Daar bracht zij ook haar jeugd door.
Sisi en Frans Jozef

Mayerling-drama

Het bed waarin kroonprins Rudolf van Oostenrijk in 1889 stierf staat nu in het Keizerlijke Hofinterieurdepot in Wenen. Rudolf overleed op dertigjarige leeftijd in het jachtslot Mayerling. Hij pleegde met Marie von Vetsera zelfmoord.
Mayerling-drama

Elisabeth vermoord in Genève

Elisabeth in Beieren (Sissi) werd op 10 september 1898 door een Italiaanse anarchist doodgestoken. Luigi Lucheni zou aanvankelijk de hertog van Orléans willen vermoorden, maar de hertog was in Italië en Lucheni had niet genoeg geld om hem achterna te reizen.
Elisabeth vermoord in Genève

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan royalty en koninklijke huizen. Lees Koninklijke Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van de belangrijkste koninklijke huizen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Beroemde Vrouwen

In 'Beroemde vrouwen' brengt Ruud van Capelleveen een ode aan 114 vrouwen, die uw aandacht verdienen. Naast feministes, zoals Emmeline Pankhurst, Millicent Garrett Fawcett, Andrea Dworkin, Betty Friedan, Aletta Jacobs, treft u in deze uitgave beroemde vrouwen aan uit uiteenlopende disciplines.
Beroemde Vrouwen

Lees verder: meer informatie over royalty

Hoofdpagina Royalty

In deze bundel is een eerste selectie opgenomen van de artikelen die Ruud van Capelleveen over het Koninklijk Huis schreef. Voor deze uitgave werden de meeste artikelen herschreven, geactualiseerd en aangevuld. Door deze wijzigingen blijven de artikelen interessant; nu en later.
Koninklijke geschiedenis


In deze publicatie in de serie Kastelen in Nederland van Ben Hendriks staan vooral veel kastelen en paleizen die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie, zoals Huis ten Bosch, Soestdijk, Drakensteyn, Noordeinde, Paleis Het Loo, het Oude Loo. Ook deze uitgave van Ben Hendriks staat weer garant voor veel leesplezier.
Kastelen in Nederland


Met deze uitgave over het Britse vorstenhuis komt u veel te weten: niet alleen over het wel en wee van alle Engelse koningen en koninginnen, maar ook over de tijd waarin zij leefden, de machtsstrijd waarin de koningen verwikkeld raakten en de oorlogen die zij voerden. In dit digitale boek staan alle Britse koningen en koninginnen vanaf Willem de Veroveraar.
Engelse koningen en koninginnen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.