Stadhuis aan de Grote Markt Brussel

Flamboyante gotiek

Het stadhuis aan de Grote Markt van Brussel heeft een imposante toren, die niet precies in het midden van het gebouw staat. Het gebouw is een fraai voorbeeld van flamboyante gotiek, zeggen kenners die veel menen te weten over architectuur. Het stadhuis is opgetrokken in kalkhoudende zandsteen uit de steengroeven van Dilbeek, een plaatsje dat in de twintigste eeuw vergroeide met de Belgische hoofdstad.

Bouwgeschiedenis

Het stadhuis van Brussel werd aan het begin van de vijftiende eeuw ontworpen door Jacob van Tienen. Deze architect wordt als grondlegger van de Brabantse gotiek beschouwd. Zoals gezegd, staat de toren niet helemaal in het midden: het linker deel is groter dan het rechter. De twee delen werden niet tegelijkertijd gebouwd. De bouw werd in 1402 gefinancierd door de rijkste families van Brussel, die hiermee invloed in het bestuur wilden krijgen.

Gevelbeelden

Uitbreiding

De gilden, waarin de handwerkslieden waren verenigd, wilden ook meebeslissen. De onvrede van de middenstand leidde tot relletjes en uiteindelijk stemde de rijke bovenlaag toe. In 1444 legde Karel de Stoute de eerste steen van de rechtervleugel, zodat ook de gilden in het stadhuis gehuisvest konden worden. Willem de Voghel, de architect van het rechter deel van het stadhuis, werkte in de stijl van Jacob van Tienen. Bovendien kreeg de voorgevel na het bombardement van 1695 een nieuw aanzien in in een Vlaams-Italiaanse stijl. Hierdoor is nu bijna niet meer te zien dat het stadhuis in twee delen werd gebouwd. Als u door de poort van het stadhuis loopt, ziet u dat de gevels die aan de binnenplaats grenzen in verschillende bouwstijlen zijn opgetrokken. Het stadhuis werd ook in latere eeuwen nog verschillende keren uitgebreid.

Toegang naar Binnenplaats Stadhuis

Toren

De torenspits werd in de jaren 1449 tot 1455 afgewerkt, schreef Wim van Gelder. "Het boogwerk van de poort is versierd met de beelden van Sint-Michiel, de patroonheilige van Brussel en, van links naar rechts, Sint-Sebastiaan, patroon van de boogschutters; Sint-Kristoffel, patroon van de kruisboogschutters; Sint-Joris, patroon van de handboogschutters. De toren is bekroond met het bronzen beeld van Sint-Michiel, die met zijn zwaard de duivel neersteekt."

Beeldhouwwerken

De gevels van het stadhuis van Brussel zijn voorzien van een groot aantal voorstellingen. Zo is aan de linkerzijde van de tweede ingang van het stadhuis de rechter Herkenbald uitgebeeld. De zuilen aan de rechter zijde staat onder meer een figuur stoelen met een schop bijenharken, een Oosterse bordeelscène en drinkende monniken. Deze laatste voorstellingen verwijzen naar de huizen die voor de bouw van het stadhuis werden afgebroken: De Moor en de Papenkelder.

Binnenplaats Stadhuis Brussel

Schupstoel

Het tafereel met de stoelen slaat op een middeleeuws strafwerktuig, de schupstoel genoemd, vertelde Frits Schetsken. Die schupstoel werd gebruikt voor overspelige vrouwen. Zij werden op een stoel gezet die aan een paal was bevestigd. De stoel met de vrouw werd omhoog getrokken om die vervolgens met een plof in de modder onderaan te laten neerkomen in aanschouwen van het publiek hier voor het stadhuis.

Herkenbald

Op twee sluitstenen bij de trapjes naar de ingang wordt het verhaal van de magistraat Herkenbald verteld. Deze rechtvaardige rechter leefde rond het jaar 1020. Op de gevel van het Brusselse stadhuis is Herkenbald stervend in bed afgebeeld. Zijn neef komt hem om vergiffenis vragen. Deze jongen was ter dood veroordeeld voor het verkrachten en vermoorden van een meisje, maar hij heeft zijn straf ontlopen door te vluchten. Herkenbald richtte zich op en sneed met zijn laatste krachten de keel van zijn neef door. De bisschop die de laatste communie aan Herckenbald wilde uitreiken weifelde, maar er gebeurde een wonder. De hostie zweefde op eigen kracht vanuit de kelk in Herckenbalds mond.

Binnenplaats Stadhuis

Interieur

Wim van Gelder roemt de stijl van het interieur in zijn boek over Brussel. "De hal van de benedenverdieping is een echt museum, terwijl in de grote hal van de eerste verdieping - links van de trap vertrekkend - portretten van vorsten en landvoogden die over België hebben geregeerd, tegen de muren hangen." In het kabinet van de schepen van Openbare Werken staan imposante borstbeelden. In de kabinetten en de ontvangstzalen van de burgemeester en de schepenen hangen de mooiste wandtapijten die de zestiende, zeventiende en achttiende eeuw hebben voortgebracht, zegt Wim van Gelder. In de raadzaal, waarin ooit de Staten van Brabant vergaderden, moet u vooral naar boven kijken. Het plafond van de raadzaal werd in de achttiende eeuw versierd met de 'Vergadering der Goden'.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland. Het Stadhuis van Brussel komt ook voor in de interessante geschiedenisbundel Koning Eenoog.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: geschiedenis van België

België
Brussel Toeristische Tips
Grote Markt Brussel

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.