Luxortheater in Arnhem

Filmtheater in art nouveau

Het Luxortheater werd tijdens de Eerste Wereldoorlog gebouwd op het Nieuwe Plein 47. Tegenwoordig heeft dit deel van de straat een andere naam. Het pand, dat ook wel werd aangeduid als het 'Tuschinski van het oosten', verhuisde naar Willemsplein 10.
Het Luxortheater werd gebouwd in opdracht van Frans A. van Laeken. Van Laeken werd geboren in het Belgische Asse en had in Parijs gewerkt bij de beroemde Pathé-fabrieken. Hij was van 1911 tot 1913 directeur van de Palace-bioscoop aan de Steenstraat in Arnhem.

Architect Luxortheater

Het Luxortheater werd ontworpen door architect Willem Diehl (1876-1959). Diehl werd geboren in Den Haag. Hij volgde een opleiding tot timmerman aan de Burgeravondschool van de Ambachtsschool in zijn geboortestad. Toen hij deze opleiding had voltooid, studeerde hij van 1892 tot en met 1894 aan de Koninklijke Academie voor de Beeldende Kunsten in Den Haag. In 1898 vestigde Willem Diehl zich in Antwerpen, waar hij aan de slag kon bij het architectenbureau van Emile Thielens. Enkele jaren later richtte hij met een compagnon een eigen architectenbureau op: Van Averbeke & Diehl.
Willem Diehl vestigde zich in 1902 in Arnhem. Hij introduceerde hier de art nouveau-stijl en later de cottagestijl. Diehl was goed op de hoogte van de internationale ontwikkelingen binnen de architectuur. Hij bleef zich steeds vernieuwen.

Art nouveau

Voor het Luxortheater koos Willem Diehl voor de stijl van de art nouveau. De art nouveau, ook wel aangeduid als jugendstil, was tussen 1880 en 1914 korte tijd populair in Europa. De art nouveau stuitte in Nederland echter al snel op afkeuring. In Nederland werd de art nouveau met de bijzondere aandacht voor gestileerde decoratieve elementen al snel smalend 'slaoliestijl' genoemd, naar de affiches van Jan Toorop voor de Delftsche Slaolie Fabrieken. Diehl distantieerde zich daarom van de art nouveau. Hij wilde niet meer herinnerd worden aan zijn dwalingen in de 'nieuwe kunst'.

Versieringen

Willem Diehl ontwierp een luxueus gebouw met veel versieringen. Hij werkte voor de versieringen samen met een groot aantal kunstenaars. De nimfen van beeldhouwer Simon Miedema op de voorgevel moesten passanten verleidden om te komen kijken naar de filmvertoningen. Deze beeldhouwwerken verdwenen in de jaren vijftig van de twintigste eeuw achter leiplaten. De ontwerper Jaap Gidding (1887-1955) decoreerde onder meer de foyer en hal met landschappelijke voorstellingen en vlakvullende beschilderingen in Chinese stijl. In de foyer schilderde Jaap Gidding wandpanelen met pauwen, vrouwen, pages en windhonden. De destijds ook al beroemde ontwerper Theo Colenbrander (1841-1930) ontwierp de tapijten en de lopers.

Film en muziek

Het Luxortheater werd in mei 1915 geopend. Luxor bleef een filmtheater tot 1984, toen Jan Damen na een verbouwing een cultureel jongerencentrum in Luxor vestigde. Zowel nationaal als internationale popgroepen traden in de jaren tachtig en negentig van de twintigste eeuw op in Luxor.
Na incidenten met drugs en geweld trok de Gemeente Arnhem de nachtvergunning in, waarna de ondernemer er niet meer in slaagde om de exploitatie van de concert- en dansgelegenheid rond te krijgen. In oktober 1999 kwam het pand leeg te staan. Drie jaar later kocht de Gemeente Arnhem het Luxortheater met de bedoeling er weer een poppodium te laten vestigen. Na een twee jaar durende renovatie opende de concertzaal als 'Luxor Live' in het najaar van 2008 haar deuren.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de geschiedenis van Arnhem. Lees meer over de geschiedenis van Arnhem. Ons interessante e-book over de geschiedenis van Arnhem is een aanrader. Deze stad heeft veel te bieden. Arnhem speelde al in de vijftiende eeuw een belangrijke rol.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Gerelateerd: geschiedenis Arnhem

Gelderland
Gemeente Arnhem
Arnhem A/Z

Arnhem is de stad die tijdens de Tweede Wereldoorlog de speerpunt vormde tijdens Operatie Market Garden. Hierbij bleek de verovering van de Rijnbrug in het centrum van Arnhem 'een brug te ver'. De Slag om Arnhem en de gevolgen hiervan ontbreken natuurlijk niet in deze uitgave. Arnhem heeft echter veel meer te bieden, dan enkel oorlogsherinneringen. De stad speelde al een belangrijke rol in de vijftiende eeuw.
Geschiedenis Arnhem


Deze uitgave over Gelderland van Ruud van Capelleveen is zeker niet saai te noemen. Gelderland heeft een rijke geschiedenis en ook landschappelijk veel te bieden. De auteur informeert u op onderhoudende wijze over de geschiedenis en wetenswaardigheden van de honderdvijftig meest interessantste plaatsen in Gelderland.
Bezienswaardigheden in Gelderland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.