Gaper, de geschiedenis van het uithangbord

Uithangbord voor drogist

De gaper is een uithangbord uit vroeger tijden. Elke beroepsgroep had een eigen beeldteken, waaruit de bevolking, die nog niet kon lezen en schrijven, kon opmaken wat daar te halen was. De gaper is doorgaans een houten beeld met gapende mond en vaak met uitgestoken tong. Dit beeld werd door winkels van drogisten als uithangteken op hun gevel geplaatst.

Symbool

In vroeger tijden hadden gapers een exotisch uiterlijk als symbool voor de herkomst van de ingrediënten van de medicijnen. Het beeld van de gaper ontstond ook in de tijd van de Verenigde Oost-Indische Compagnie, toen de Nederlandse handel met gebieden in Azië floreerde. Specerijen werden gedroogd en verkocht door een drogist.

Arts en geneesmiddel

Tot 1900 was een drogisterij veelal een bijverdienste voor de dokter. Hij onderzocht de patiënt en verkocht aansluitend een wondermiddel ter bestrijding van de kwaal. Veelal stelde de arts ook zijn eigen medicijnen samen. Vanaf de twintigste eeuw, toen de farmaceutische industrie ontstond, kwam er een einde aan deze praktijk. Huisarts en apotheker werden aparte beroepsgroepen met specifieke opleidingen. Deze ontwikkeling werd in gang gezet door de snelle opmars van de farmaceutische industrie.
De apotheek heeft tot taak gekregen om medicijnen die door artsen worden voorgeschreven aan patiënten te verstrekken. De apotheker kent de toepassing van de medicijnen en is bekend met de hieraan verbonden risico's. Hierdoor wordt voorkomen dat het gebruik van een geneesmiddel in combinatie met een ander middel bij de patiënt tot problemen leidt.

Stijgende kosten

We weten steeds meer over de werking van het menselijk lichaam en de problemen die kunnen optreden. Ziektes die vroeger tot een zekere dood leidden, kunnen nu met medicamenten bestreden worden. Bloeddruk, suikerspiegel en talloze andere ijkpunten worden preventief in de gaten gehouden. Als gevolg van deze ontwikkeling wordt de mens gemiddeld steeds ouder. De keerzijde hiervan zijn de stijgende ziektekosten. Om deze kosten enigszins in de hand te houden, bedacht de Nederlandse politiek de inzet van marktwerking. De ziekenfondsen werden geprivatiseerd en de rekening ging voortaan naar de verzekerde.

Ziektebeleving

Mensen zijn gelijk zou je denken, maar dit gaat niet op voor de beleving van ziekte. Nederlandse schrijvers in Parijs, zoals Willem Frederik Hermans en Rudy Kousbroek, bemerkten een groot verschil. In Frankrijk wordt een arts slecht gevonden als deze weinig geneesmiddelen voorschrijft. Bovendien verschilt de manier van inname. In Frankrijk is de anale benadering populair. In het Franse stadsbeeld treffen we dan ook geen gapers met uitstekende tongen aan, maar neonreclames met een groen Grieks kruis.

Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedeniscolumns

Een afwisselende bundel met beschouwingen van Ruud van Capelleveen. De nadruk ligt op geschiedenis. In sommige stukken laat hij zich uit over de waan van de dag. Ruud van Capelleveen heeft de gave om geschiedenis tot leven te brengen. U zult zich niet vervelen met de artikelen van deze auteur en uren genieten van deze uitgave.
Koning Eenoog door Ruud van Capelleveen

Lees verder: meer geschiedenis

Hoofdpagina Geschiedenis

Leven in de delta is een reis door de tijd en door Nederland. De teksten en de vele foto's verduidelijken veel. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.