Henry Hudson en de VOC

Engelse zeevaarder met VOC-opdracht

Niet alleen de Engelsen en de Spanjaarden hadden interesse in het werelddeel Amerika. De aanspraken die Nederland maakte op de kustgebieden op de westkust van het gebied dat tegenwoordig de Verenigde Staten van Amerika vormt, kwamen voort uit een reis van een Engelsman, de zeevaarder Henry Hudson. In 1609 gaf de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) de Engelse kapitein Hudson de opdracht te zoeken naar een noordoostelijke doorgang naar Indië. Henry Hudson vertrok in april 1609 met het schip 'De Halve Maan' uit Amsterdam.

Expeditie 1609

Henry Hudson bereikte Nova Zembla, maar het pakijs dwong hem om te keren. Deze kapitein had geen zin in een mislukte expeditie en besloot het roer rigoureus om te gooien: Hudson stak de Atlantische Oceaan over naar Newfoundland. Met 'De Halve Maan' voer hij voor de Verenigde Oost-Indische Compagnie langs de kust van Nieuw-Engeland in de hoop zo een doorgang naar Indië te vinden.
Hudson voer zuidwaarts tot Chesapeake Bay, ongeveer honderd kilometer van de Engelse kolonie Jamestown. Hij draaide het schip en voer terug naar het noorden langs de Amerikaanse westkust tot aan de noordgrens van het huidige New Jersey. In september 1609 voer Hudson de grote baai in, die nu New York Harbour wordt genoemd. Hij zeilde tweehonderd kilometer verder, tot de huidige stad Albany. Hij keerde terug toen hij ontdekte, dat dit niet de doorgang naar Indië was. In november 1609 arriveerde hij in Darmouth. Hier kreeg Hudson te horen dat hij nooit meer een ontdekkingsreis voor een buitenlandse mogendheid mocht maken. Zijn volgende en laatste reis deed Hudson dan ook voor Engelse opdrachtgevers.

Laatste reis van Hudson

In 1611 voer Henry Hudson de naar hem vernoemde Straat van Hudson binnen. Hij voer naar het zuiden tot zijn boot 'Discovery' vast kwam te zitten in het pakijs. De bemanning ging muiten. Zij lieten Henry Hudson met zijn zoon en enkele zieke matrozen achter in een sloep. Hun lot is ongewis; zij zijn nooit meer gezien. Ook niet door de andere Engelse expedities die in de zeventiende eeuw de Hudson in kaart brachten. De Britse kunstenaar John Collier (1850-1934) maakte eeuwen later een aangrijpend schilderij van 'De laatste reis van Hudson'.
Na Henry Hudson onderzochten Thomas James, Luke Fox en Christopher Middleton het gebied van de Hudson Baai. De Engelse koning Karel II verleende het alleenrecht voor de handel op de Hudson in mei 1670 aan de Company of Adventure of England Trading into Hudson Bay. Het gebied rond de Hudson bestond voor een groot deel uit onherbergzaam poolgebied. De handelsmaatschappij stichtte er nederzettingen voor de bonthandel.

Manhattan

De Staten van Holland maakten als opdrachtgever van Henry Hudson aanspraak op het gebied aan de westkust bij de Hudsonrivier, waar Hudson in september 1609 op het eiland Manhattan in contact was gekomen met vriendelijke indianen. Deze Algonkia-indianen zouden later de Hollandse kolonisten zeer behulpzaam zijn toen deze zich in 1625 op dit eiland vestigden. De Nederlandse West-Indische Compagnie bouwde er een fort en langzaam aan kwamen er Nederlandse kolonisten. In 1629 kocht de Nederlandse gouverneur het hele eiland Manhattan voor wat snuisterijen van de indianen.

Nieuw Amsterdam

Op de plek waar tegenwoordig straatnamen nog refereren aan Nederland, konden de Hollanders zich niet handhaven. Nieuw Amsterdam, zoals de stad in de nieuwe wereld werd genoemd, kwam in de aanloop naar de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog in 1664 in Britse handen. Peter Stuyvesant kon alleen nog een vrijgeleide voor de Hollandse kolonisten bewerkstelligen.
Bij de Vrede van Breda in 1667 werd aan Engeland Nieuw-Amsterdam toegewezen. De Republiek der Nederlanden behield het tijdens deze oorlog veroverde Suriname en het eilandje Run in de Noord-Molukken. Zo ruilde Nederland New York voor Paramaribo.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Door de Nederlandse geschiedenis

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland. Deze auteur toont aan dat geschiedenis buitengewoon verfrissend en boeiend kan zijn.
Door de Nederlandse geschiedenis

Lees verder: meer geschiedenis

Hoofdpagina Geschiedenis
Verenigde Oost-Indische Compagnie

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.