Pacificatie van Gent 1576

Verdrag tijdens de Tachtigjarige Oorlog

Op 8 november 1576 sloten de gewesten van de Nederlanden met de Pacificatie van Gent een verdrag om zich aaneen te sluiten in een Generale Unie. Het verdrag werd getekend in het stadhuis van Gent. De zaal waar dit gebeurde heet nog altijd Pacificatiezaal.
Hoe kwam het tot de Pacificatie van Gent?

Opstand

De opstand tegen de Spaanse koning Filips II vormde de directe aanleiding voor de Pacificatie van Gent. Er waren nogal wat grieven tegen deze vorst. Filips II wilde het protestantisme onderdrukken, meer belasting heffen en de rechtspraak en het bestuur hervormen. Een groot aantal edelen, zoals Willem van Nassau, de prins van Oranje, kon zich niet vinden in het beleid van de koning: zij sloten zich aan bij de opstandelingen.

Spaanse Furie

Op 1 april 1572 werd Den Briel ingenomen door de Watergeuzen onder leiding van Lumey en Bloys van Treslong. Deze overwinning kreeg Willem van Oranje in de schoot geworpen. De toon was gezet.
Filips II behaalde wel enkele militaire successen, maar kon zijn leger niet onderhouden. De Spaanse staat was failliet. In 1576 kreeg hij te maken met muitende soldaten. Huurlingen die hun soldij niet hadden ontvangen plunderden Antwerpen. Deze storm van geweld noemde men de Spaanse Furie.
"De Pacificatie van Gent was een wat moeizaam compromis," schreef historicus H.P.H. Jansen, "en er zouden in het land waarschijnlijk wel protesten zijn gerezen, als niet de Spaanse muiters te Aalst zich naar Antwerpen hadden begeven, waar de bezetting van de citadel slaags was geraakt met soldaten van de Staten-Generaal." De plundering van de rijke handelsstad Antwerpen was verschrikkelijk. "Ongeveer zevenduizend burgers verloren het leven en de vernielingen waren ontzagwekkend."

Overeenkomst

Aanhangers van Willem van Oranje namen Gent in en Brabant riep de Staten-Generaal bijeen. Met de Pacificatie van Gent sloten Brabant, Vlaanderen, Artesië en Henegouwen een overeenkomt met Holland en Zeeland. Zij wezen Willem van Oranje aan als hun stadhouder en eisten dat de Spaanse troepen hun gebieden verlieten. In de akte staan nog veel meer verlangens. Zo moest er een amnestieregeling komen voor de opstandelingen en moesten de oude privileges van de wereldlijke en kerkelijke instanties hersteld worden.
De erkenning van de koning van Spanje als soeverein vorst stond nog niet ter discussie, maar zijn positie werd door de Pacificatie van Gent wel ondergraven. Zo stelden de opstandige provincies vast dat zij zelf zouden bepalen wanneer de Staten-Generaal bij elkaar zou komen. De Spanjaarden in het bestuur moesten plaatsmaken voor Nederlandse edelen.

Plakkaat van Verlatinghe

Pas in 1581 namen de opstandige provincies definitief afstand van de Spaanse overheersing. Met het Plakkaat van Verlatinghe verklaarden zij dat Filips II was afgezet. Deze overeenkomst uit 1581 wordt daarom gezien als de onafhankelijkheidsverklaring van de Nederlanden.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Door de Nederlandse geschiedenis

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland. Deze auteur toont aan dat geschiedenis buitengewoon verfrissend en boeiend kan zijn.
Door de Nederlandse geschiedenis

Lees verder: meer geschiedenis

Hoofdpagina Geschiedenis

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.