Ruïne kasteel van Brakel

Verwoest in Rampjaar

In 1672 hebben de Franse troepen goed huis gehouden in Nederland. Ze hebben veel verwoestingen aangericht. Er zijn in dat jaar heel wat Nederlandse kastelen gesneuveld. Zo ook het kasteel van Brakel, dat sindsdien de ruïne van Brakel wordt genoemd. Als een romantische steenklomp ligt de ruïne van Brakel nu wat verscholen tussen de bomen van een park in landschapsstijl, dat deel uitmaakt van het landgoed Brakel.

Ridder van Brakel

Het kasteel van Brakel zou al zeer oud zijn. Volgens de overlevering zou het zelfs teruggaan tot het jaar 870. Dat lijkt wat vroeg, maar zeker is wel dat er in de veertiende eeuw een burcht stond, die in handen was van een ridder van Brakel. Het kasteel werd veelvuldig door rampen bezocht. In het begin van de veertiende eeuw was blikseminslag de oorzaak, maar in later eeuwen waren de verwoestingen het gevolg van militair ingrijpen. Kasteel Brakel is niet alleen vele malen verwoest of beschadigd, maar ook vele malen weer herbouwd. Zo werd het kasteel in 1407 verwoest door troepen van de graaf van Holland en in 1574 werd kasteel Brakel door Spaanse troepen geplunderd. Toen in het Rampjaar 1672 het kasteel voor de zoveelste maal werd verwoest, nu door Franse troepen, werd het kasteel niet meer opgebouwd en vervielen de resten steeds verder tot de romantische ruïne, die er nu staat.

Geen oude afbeeldingen

Hoe het kasteel er precies uit heeft gezien, weten we niet, want er zijn geen afbeeldingen van het kasteel 'in welstand' bekend. Wel is er een plattegrond bekend in het huisarchief van Brakel, waaruit kan worden afgeleid hoe het kasteel er ooit heeft uitgezien. Het was een vierkant gebouw met twee ronde hoektorens aan de achterzijde. Aan de voorzijde bevond zich een vierkante toren naast de toegangspoort. De vierkante toren zal ooit het begin van het kasteel zijn geweest, zoals dat met vele kastelen in Nederland het geval is. Eén van de ronde torens en wat muurgedeelten van het vierkante kasteel zijn in de ruïne van Brakel nog goed herkenbaar.

Kasteel van Brakel rond 1920

Het geslacht van Broeckhuysen

Door huwelijk kwam kasteel Brakel in het begin van de vijftiende eeuw in het bezit van het geslacht van Broeckhuysen, dat ook al in het bezit was van de kastelen Waardenburg en Ammersoyen. Kasteel Brakel en het landgoed wisselden daarna nog enkele keren van eigenaar. Tegen het einde van de achttiende eeuw kwam het geheel in handen van de familie van Dam van Brakel. Deze familie liet een landhuis bouwen op het landgoed, waar men sindsdien woonde.

Geldersch Landschap

Sinds 1971 is het landgoed eigendom van het Geldersch Landschap te Arnhem. Het beheer over de ruïne wordt gevoerd door de zusterstichting Vrienden van de Geldersche Kasteelen te Arnhem. De beide stichtingen hebben er, met medewerking van vele enthousiaste vrijwilligers voor gezorgd, dat het gehele landgoed 'op de schop' werd genomen. Er werd gezorgd voor nieuwe aanplant, nieuwe vijvers werden aangelegd en er werden moestuinen ingericht; kortom, rekening houdend met oude waarden werd het gehele landgoed herschapen in een schitterend natuurgebied, waar het goed wandelen is.

Ligging kasteel van Brakel

Het directe terrein van de ruïne kan niet worden betreden, maar vanuit het park over de gracht is de kasteelruïne van Brakel goed zichtbaar. Brakel kan op twee manieren worden bereikt. Hetzij door via afslag 29 (bij Leuven) op de A15 tussen Gorinchem en knooppunt Deil naar het zuiden te rijden en dan per pont de Waal over te steken, hetzij door van Zaltbommel de N322 te nemen in de richting van Giessen, waarna na circa vijftien kilometer kan worden afgeslagen naar Brakel. Op werkdagen is Brakel vanuit Zaltbommel met het openbaar vervoer bereikbaar. Het landgoed Brakel met het park, waarin de kasteelruïne ligt, bevindt zich direct ten zuiden van de N.H. Kerk, aan de zuidoostkant van het dorp. Het verdient aanbeveling om voor een voorgenomen bezoek telefonisch contact op te nemen met de Stichting Het Geldersch Landschap/Vrienden van de Geldersche Kasteelen; het telefoonnummer is 026 - 355 25 55.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen. De Ruïne kasteel van Brakel is opgenomen in Kastelen in Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen 1965-1975, Arnhem, 1976.

F.M. Eliëns en J. Harenberg, Middeleeuwse kastelen van Gelderland, Rijswijk, 1984.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

In de grootste provincie van Nederland, Gelderland, staat een groot aantal kastelen en adellijke huizen. Deze kastelen zijn nauw verbonden met de Gelderse geschiedenis. Opvallend is ook de grote verscheidenheid. U wordt daar uitvoerig over geïnformeerd in Kastelen in Gelderland. In deze uitgave staan 150 interessante kastelen en landhuizen.
Kastelen in Gelderland


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.