Kasteel Dukenburg

Kasteel in Nijmegen

In wijk Dukenburg, in het zuidwesten van de stad Nijmegen, is al vele jaren het restaurant de Dukenburg een begrip. Het restaurant is gevestigd in de oorspronkelijke oranjerie van het oude kasteel Dukenburg dat hier ooit stond.

Vijftiende eeuw

Het oude kasteel is bekend sinds het begin van de vijftiende eeuw en werd vermoedelijk gesticht door de familie van Duckenborch. Het goed was oorspronkelijk een leen van kasteel Batenburg, dat dertien kilometer westelijker aan de Maas ligt. De leenverhouding werd pas in de achttiende eeuw afgekocht en opgeheven.

Middeleeuwse burcht

De middeleeuwse burcht bestond uit een rechthoekige binnenplaats, omgeven door muren en gebouwen. De ingangszijde werd geflankeerd door ronde torens. Het geheel lag in een gracht en was toegankelijk via een houten brug. Tegenover de ingangszijde stond het oudste gedeelte. Vermoedelijk heeft op de binnenplaats een houten toren gestaan. In 1730 werd het oude kasteel afgebroken om heropgebouwd te worden. Het kwam echter niet tot een volledige herbouw. Er werd alleen een fraaie oranjerie gebouwd, wellicht van een gebouw dat ooit koetshuis was geweest. Die oranjerie was overigens een groot gebouw, want op de hoofdverdieping was ruimte voor elf kamers en salons.

Willem van Schuylenburch

De Dukenburg werd aanvankelijk bewoond door enkele Nijmeegse burggraven. In 1688 werd de Dukenburg gekocht door Willem van Schuylenburch, die in dienst was van stadhouder Willem III. Willem van Schuylenburch liet het landgoed de Dukenburg in Franse stijl herinrichten. De oranjerie van de Dukenburg, dat ook koetshuis van het kasteel was geweest, werd gebouwd door de zoon van Willem, Adriaan van Schuylenburch. Een volgende eigenaar liet het oude kasteel geheel afbreken.

Dukenburg in 1740

Franse Tijd

De Dukenburg lag destijds in een vrijwel onbewoond gebied ten zuidwesten van de stad Nijmegen. Het was daarom een uitgelezen plaats om te dienen als hoofdkwartier van veldheren, die de stad Nijmegen in de loop der eeuwen hebben belegerd. Dat waren bij voorbeeld Karel de Stoute in 1475, Berlaimont in 1585 en Turenne, die Nijmegen belegerde in 1672. In 1702 schijnt de hertog van Marlborough, John Churchill, kwartier te hebben gemaakt op de Dukenburg, toen hij in juli 1702 de Fransen te lijf ging.

Nijmegen

Het landgoed Dukenburg werd vaak verkocht, zodat nieuwe eigenaars elkaar opvolgden. De laatste particuliere eigenaar was Jonkheer A.E.W. Rutgers van Rozenburg, die in 1915 eigenaar werd, Na zijn overlijden in 1929 kocht de gemeente het landgoed. Op haar beurt verkocht de gemeente het enig overgebleven gebouw van het kasteel, de oranjerie, aan een horeca-onderneming.

Hatert

Het landgoed Dukenburg, dat op zijn hoogtepunt enige honderden hectares groot was, grensde aan het landgoed Hulsen in het vroegere dorp Hatert, thans ook een Nijmeegse wijk. In 1927 kwam het Maas-Waalkanaal, dat de rivieren de Waal en de Maas verbindt, gereed en kwam het landgoed Dukenburg aan de westzijde van dit kanaal te liggen.

Tweede Wereldoorlog

Al voor het midden van de vorige eeuw ontstond er een grote aanplant van fruitbomen en -struiken op het landgoed van de Dukenburg. Het begon een soort plantage te worden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het een goede aanvulling toen er voedselschaarste ging ontstaan. Als fruitplukkers werkten er erg veel onderduikers op de Dukenburg, die met door de ondergrondse verstrekte vervalste identiteitsbewijzen geen problemen hadden om vanuit de stad Nijmegen de bruggen van het Maas-Waalkanaal te passeren; ze werkten immers voor de voedselvoorziening.

Stadswijk

Vanaf het jaar 1966 werd op en om het landgoed een grote nieuwe stadswijk van Nijmegen gebouwd, die naar het oude kasteel Dukenburg ging heten. Daarmee verdween ook de gehele aanplant van fruitbomen. In het laatste deel van de twintigste eeuw zijn er opgravingen verricht naar de fundamenten van het oude kasteel. De Archeologische Werkgemeenschap Nijmegen heeft een en ander in kaart gebracht en opmetingstekeningen vervaardigd. Daarna werd op de oude locatie een aantal grote flatgebouwen neergezet, die nu deel uitmaken van de grote nieuwbouwwijk Dukenburg in het westen van Nijmegen.

Bezoekadres

Wat nu nog rest van het oude kasteelcomplex van de Dukenburg zijn de oranjerie, die als restaurant is ingericht, delen van de oude oprijlaan en delen van het grand canal. Het adres van de Dukenburg luidt: Lankforst 51-01 Nijmegen.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Gorisssen, Friedrich; Die Burgen im Reich von Nimwegen, ausserhalb der Stadt Nimwegen; in: Niederrheinisches Jahrbuch IV, Krefeld, 1959.

Vredenberg, Jan (eindredactie), Kastelen in Gelderland; Utrecht, Uitgeverij Matrijs, 2013.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

In de grootste provincie van Nederland, Gelderland, staat een groot aantal kastelen en adellijke huizen. Deze kastelen zijn nauw verbonden met de Gelderse geschiedenis. Opvallend is ook de grote verscheidenheid. U wordt daar uitvoerig over geïnformeerd in Kastelen in Gelderland. In deze uitgave staan 150 interessante kastelen en landhuizen.
Kastelen in Gelderland


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.