Gelderse Toren in Spankeren

Hof van Spankeren

De Gelderse Toren in Spankeren staat dicht bij de IJssel, rechts van de weg van Dieren naar Brummen. Vanaf deze weg is het gebouw meestal redelijk te zien, maar in de zomer wordt de Gelderse toren veelal aan het oog onttrokken door de weelderige begroeiing van de bomen rond het kasteel en vooral die van de oprijlaan. Vanaf de IJsseldijk in Rha, op de andere oever van de IJssel, is de Gelderse toren meestal beter waarneembaar, zij het van grotere afstand.

Geschiedenis

Nog pas enkele decennia geleden waren er nog schrijvers die speelden met het idee dat de Gelderse Toren, ook wel het Huis te Spankeren genaamd, ooit ontstaan zou zijn uit een Romeinse grenstoren, maar deze opvatting is inmiddels wel achterhaald. Vermoedelijk ontstond het eerste gebouw op deze plaats rond het jaar 1200, want dan is er sprake van een curtis, de Hof van Spankeren. Deze hof was in het bezit van de graven en latere hertogen van Gelre. De hertogen van Gelre hebben waarschijnlijk niet zelf op de Gelderse Toren gewoond, want zij woonden doorgaans op kasteel Rosendael, dat op betrekkelijk korte afstand ten zuidwesten van Spankeren is gelegen.

Nieuwe toren

Karel van Gelre gaf in 1535 opdracht om het bestaande gebouw in Spankeren af te breken en in de plaats daarvan een nieuwe toren te bouwen. De toren werd gebouwd op fundamenten uit de dertiende eeuw. Karel schenkt de toren aan een bastaardzoon, eveneens Karel geheten, ter gelegenheid van diens huwelijk met Fenna van Broeckhuysen in 1538. In 1653 wordt de Gelderse Toren door deze laatste Karel verkocht aan Wilt van Broeckhuysen, zijn zwager. Deze Wilt had een groot gezin en hij kocht de Gelderse Toren vermoedelijk voor één van zijn zonen.

Gelderse Toren in 1920

Bewoners en verbouwingen

Later komt de Gelderse Toren in het bezit van de familie van Rhemen. Deze familie bezat sinds 1657 het Huis Rhemenshuizen te Vollenhove, via welk huis zij waren opgenomen in de Staten van Overijssel. De familie bezat overigens meer goederen in Overijssel. In 1867 wilde een telg uit deze riddermatige familie, Alexander, met zijn bruid de Gelderse Toren gaan bewonen, maar die was daar niet geschikt voor. Alexander dacht daarom aan de bouw van een nieuw huis op een andere plaats, maar dat bleek niet te realiseren. Daarom liet hij de Gelderse Toren verbouwen. De oude toren werd tot de eerste verdieping afgebroken. Naar een ontwerp van de architect Jan Brink Evers werden, naar de mode van die dagen, de bovenste verdiepingen in neogotische stijl opnieuw opgebouwd. De toren kreeg kantelen en een puntdak. Zo ontstond de Gelderse Toren, zoals we die nu kennen.

Aan de IJssel

Wurfbain

Alexander overleed al in 1877, maar zijn weduwe bleef tot haar dood in 1921, de Gelderse Toren bewonen. Na de dood van douairière van Rhemen-van Leembruggen werd de Gelderse Toren door de erfgenamen verkocht aan de familie Wurfbain. Enkele generaties Wurfbain bewoonden de toren, maar door financiële problemen van de laatste eigenaar zou in 1979 de Gelderse Toren met een groot deel van de inboedel worden geveild. Kort voor de veiling echter werd het landgoed onderhands verkocht. Tijdens de kijkdagen kwamen er veel bezoekers.

Wandelroutes

De Gelderse Toren wordt particulier bewoond en is in principe niet voor het publiek toegankelijk. In 2003 echter werd door de belangenvereniging Spankeren, in samenwerking met de eigenaar van de Gelderse Toren, naar oude traditie, het landgoed nog eens opengesteld. Er waren wandelroutes uitgezet en een tentoonstelling met historisch materiaal, toonde een deel van de eeuwenlange geschiedenis van de Toren. Er was veel belangstelling voor dit evenement, dat voor herhaling vatbaar zou zijn.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen. De Gelderse Toren in Spankeren is opgenomen in Kastelen in Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kastelen in Nederland 4

Dit vierde deeltje in de serie Kastelen in Nederland van Ben Hendriks bevat een aantal interessante kasteelbeschrijvingen. In dit deel staan een groot aantal kastelen uit Limburg, zoals Amstenrade, Borgharen, Eijsden, Neercanne en Valkenburg en andere pareltjes uit andere delen van het land, zoals Gelderland, Noord-Holland en Groningen.
In Kastelen in Nederland 4 van Ben Hendriks staan dertig interessante kastelen.
Kastelen in Nederland 4

Literatuur

F.M. Eliëns en J. Harenberg, Middeleeuwse kastelen van Gelderland, Rijswijk, 1984.

Drs. H. Tromp en Drs. T.Henry Buitenhuis, Historische buitenplaatsen in particulier bezit, Utrecht, 1991.

Jhr. A.J. Gevers, A.J. Mensema en Js. Mooijweer, De havezaten in het Land van Vollenhove en hun bewoners, Alphen aan den Rijn, 2004.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland
Gelderse Toren Dossier

In de grootste provincie van Nederland, Gelderland, staat een groot aantal kastelen en adellijke huizen. Deze kastelen zijn nauw verbonden met de Gelderse geschiedenis. Opvallend is ook de grote verscheidenheid. U wordt daar uitvoerig over geïnformeerd in Kastelen in Gelderland. In deze uitgave staan 150 interessante kastelen en landhuizen.
Kastelen in Gelderland


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.