Landgoed Overcinge

Landgoed in Drenthe

Overcinge is een prachtig landgoed in Havelte in Drenthe, gelegen aan de Linthorst Homanlaan 1. De naam stamt waarschijnlijk van de oude naam Overessinge, waaruit duidelijk blijkt dat de ligging van het goed 'over de es' was. Overcinge is, hoewel het uiterlijk daar wel aan doet denken, nooit een havezate geweest. Dat komt, omdat het nooit adellijke bewoners heeft gehad, maar vooral, omdat het een leen was van de heerlijkheid Putten, bij Elburg in Gelderland. Die leenverhouding heeft geduurd tot de Franse tijd toen deze leenverhoudingen werden afgeschaft.

Middeleeuwen

Oorspronkelijk stond hier een huis dat dateerde uit de middeleeuwen. Het wordt al genoemd in 1313 toen het bekend stond als Hof toe Oversinge ende dat Cotland. Dat Cotland slaat op een kot of keuter, een klein boerderijtje. Van dit huis en zijn bewoners is praktisch niets bekend. Een van de eerste namen van eigenaren, die voorkomen zijn, Hendrik Claessen en zijn zoon, Claes Hendricks. Deze laatste wordt als leenman in de registers opgenomen in het begin van de zestiende eeuw.

Tachtigjarige Oorlog

Tijdens de jaren van de Tachtigjarige Oorlog ontstonden er zeer bijzondere situaties. Mensen vluchtten weg en lieten hun bezittingen onbewoond achter. Als het weer even rustig werd zijn er dan anderen, die dit soort onbewoonde panden betrokken en in handen probeerden te krijgen. Zij proberen zich dan, in het geval van Overcinge, te laten inschrijven als leenman. Wie dus in deze roerige jaren precies eigenaar van Overcinge is geweest, is niet bepaald duidelijk, maar ten slotte lijkt een Gerhard Struuck omstreeks 1630 Overcinge legaal in zijn bezit te hebben. Deze Gerhard genoot groot aanzien, want hij bekleedde veel ambten in het Landschap, zoals Drenthe toen genoemd werd.

Struuck

In 1642 overleed Gerhard Struuck. Overcinge kwam toen op naam van zijn weduwe. Overcinge wordt dan omschreven met 'huysen, schuyren, hoven ende boomgewas', waarbij een waarde van 6000 Carolusguldens wordt vermeld; een bedrag wat in die tijd enorm veel was voor een boerderij. Overcinge moet toen dus al veel meer zijn geweest dan een gewone boerderij. Zijn zoon Johan begonnen met de verbouw van het toenmalige huis. Ook deze Johan bekleedde een aantal belangrijke functies.
Hij liet wat er stond afbreken en vervangen door geheel nieuwe gebouwen. Hoe dat er precies heeft uitgezien is niet bekend; wel is bekend dat het om een groot huis ging. Na zijn dood in 1672 ging het huis over zijn zoon Hubert. Hij verkeerde toen al in financiële moeilijkheden, maar pas zijn dood in 1680 werd door zijn erfgenamen een overeenkomst gesloten met de schuldeisers. Overcinge kwam toen in het bezit van Wilhelmina Sichterman-Bonnema en haar zoon Johan Albert. Johan Albert was schulte van Havelte.

Kymmel

Na enkele andere eigenaren, die het goed maar korte tijd in bezit hadden, kwam Overcinge, na een leegstand van een tiental jaren, in het bezit van Wolter Kymmel. Het geslacht Kymmel heeft Overcinge bijna tweehonderd jaar bewoond en er haar stempel op gedrukt. Wolter Kymmel liet de door Struuck gebouwde panden afbreken en het huis opbouwen in de vorm zoals we nu ongeveer kennen.

Pronk en heden

Het is aardig om te zien dat de situatie op de tekening van Cornelis Pronk uit 1732 goed overeenkomt met de werkelijkheid van tegenwoordig:

Complex

De gebouwen van het gehele complex waren gebouwd in een U vorm. Het huis stond aan de oostzijde met aan de zuidkant haaks er op een grote boerderij. Tegenover het huis waren ook nog enkele gebouwen neergezet, zodat er een aan drie kanten omsloten plein was ontstaan. Aan de noordkant werd een muur gebouwd met een ingang. Achter en naast het huis lagen weilanden; het complex werd grotendeels omgeven door een gracht.

Arts

In 1838 kwam Joachim, na afsluiting van zijn studie medicijnen met zijn moeder op Overcinge wonen. Hij liet het huis moderniseren. Zijn vrouw overleed bij de geboorte van een dochter, maar Joachim bleef op Overcinge wonen, alleen met zijn dochter. Hier oefende hij zijn beroep als arts uit; hij was en zeer geziene arts in Havelte en omgeving.

Brand

In 1868 voltrok zich een grote ramp op Overcinge. De gehele boerderij brandde tot de grond toe af, maar het huis kon, al had het grote schade geleden, worden behouden. Tijdens reddingsacties werd wel grote schade aan de inboedel toegebracht. Enkele jaren later werd de boerderij wel op de oude plaats herbouwd, maar de gebouwen tegenover het huis werden niet meer herbouwd. Aan het huis werden nu en in latere jaren wel allerlei verbouwingen uitgevoerd.

Commissaris van de koning

De dochter van Joachim, Ida Elisabeth Catharina, was in 1867 getrouwd met een lid van de familie Linthorst Homan en wel met Johannes. Na zijn pensionering in 1917 - hij was toen commissaris van de koning in Drenthe - ging hij permanent op Overcinge wonen. Na hem woonden nog andere leden van de familie Linthorst Homan op Overcinge.

Werkzaamheden

Omstreeks 1910 werden er ook nog enkele werkzaamheden op Overcinge uitgevoerd ter verfraaiing van het complex. In die jaren werden ook het kleine ophaalbruggetje over de gracht gebouwd. Op de hoek van deze gracht, nabij de toegang naar de oprijlaan werd een theekoepeltje gebouwd, waarbij gebruik werd gemaakt van glas-in-lood dat afkomstig was van het huis. Helaas was er te weinig glas overgebleven en daarom werd het koepeltje vijfhoekig, aldus Ir. Siertsema. Wel charmant en het wit geschilderde theehuisje is nog steeds een fraai in het oog springend gebouwtje als je Overcinge nadert.

Gebruik

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Overcinge door de Duitsers gevorderd, maar in 1946 verhuurde Mr. Johannes Linthorst Homan Overcinge aan de stichting Volkshogeschool, die het landgoed in 1953 definitief in eigendom verkreeg.
In de jaren 1969 en 1970 zijn de gebouwen van Overcinge grondig gerestaureerd. In 1980 werd het landgoed verkocht. Overcinge werd na de restauratie ingericht voor gebruik als vergader- en congrescentrum. Het is ook een trouwlocatie geworden. Het gehele complex kan worden gehuurd om voor feestelijkheden andere bijzondere gelegenheden gebruikt te worden.

PS

Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Molen, S.J. van der; Stinzen, borgen en havezaten van het Noordererf; Zutphen, de Walburg Pers, 1978.

Siertsema, Ir. T.W.; Het huis Overcinge; uitg. NKS/ANWB, z.j. (1970).

Bos, J., F.J. Hulst en P. Brood (redactie); Huizen van stand. Geschiedenis van de Drentse havezaten en andere herenhuizen en hun bewoners; Meppel, Boom, 1989.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.