Slot Oostende in Goes

Oud slot in Zeeland

Het slot Oostende in Goes, waar maar enkele elementen van over waren, is na lange tijd weer zichtbaar geworden. Al lange tijd staat er op een deel van de kasteelplaats een café, later café-restaurant. Er naast stond een bioscoop, die werd gesloopt. Op de open ruimte werden opgravingen verricht, die bijzonderheden over het slot prijs gaven. De gemeente besloot dat op de een of andere manier het oude slot moest terugkeren in de binnenstad van Goes.

Zuid-Beveland

Voordat een stormvloed in 1134 huis hield in dit deel van Zuid-Beveland, lag er waarschijnlijk al een nederzetting, die misschien Korte Gos heette en waarvan de latere plaatsnaam Goes zou zijn afgeleid. Op een kreekrug werd een dijk aangelegd, waarachter een voorloper van het latere slot Oostende werd gebouwd, die de Torenburg werd genoemd. Dit was waarschijnlijk een woontoren, waarvan geen verdere bijzonderheden bekend zijn. De bouwheren waren de heren van Schenge. De eerste bronnen, waar in het kasteel wordt genoemd, dateren uit de dertiende eeuw en noemen als eigenaar het geslacht van de ambachtsheren Van Borsele. Daarvoor was in dit gebied al sprake van een geslacht Van der Goes, maar of zij iets temaken hebben met de voorloper van het kasteel is niet bekend.

Heren Van Borsele

De heren Van Borsele lieten in hun ambachtsheerlijkheid de Torenburg bouwen. Het is bekend dat Floris IV al in 1224 op het slot is geweest. Het dorp Goes heeft zich rond het slot goed kunnen ontwikkelen. Dat het toen al een plaats van enig belang was blijkt uit het feit dat de graaf in 1267 aan de inwoners van de ambachtsheerlijkheid van Pieter van Borsele tolvrijdom had verleend. In 1315 kreeg Goes een nieuwe ambachtsheer. Graaf Willem III benoemde zijn broer, Jan van Beuamont tot eigenaar van de voormalige goederen van Floris van Borsele, waar ook het slot Oostende bij hoorde. Na het overlijden van Jan van Beaumont in 1356 werd hij opgevolgd door Jan van Chatillon, de heer van Blois, maar in 1397 kwam het kasteel weer aan de grafelijkheid.

Huis van Bourgondië

Via Jacoba van Beieren komt Goes weer in handen van het huis van Bourgondië. Goes heeft veel aan haar te danken gehad, want ze schonk de stad het voorrecht van het houden van een jaarmarkt, maar ook het recht tot de aanleg van stadswallen met poorten. In feite dus een verlening van stadsrechten. Of Jacoba van Beieren inderdaad op het slot Oostende heeft verbleven blijft een geval van twijfel.

Slot Oostende in 1743

Torenburg

Het slot wordt vanaf de middeleeuwen de Torenburg genoemd. De naam Oostende krijgt het pas aan het eind van de vijftiende eeuw, als Jan van Oostende eigenaar wordt van de Torenburg. Het slot Oostende bestond uit een hoofdgebouw met overwelfde kelders. Tegen de korte zijgevel van het hoofdgebouw stond een zeskante toren met een spits. In het slot bevond zich een grote zaal met uiteraard verscheidene andere vertrekken. Het slot stond aan een plein, dat verder werd omringd door dienstgebouwen, waaronder stallen en diverse andere gebouwen. Kasteel Oostende lag in het gebied tussen de Sint Adriaanstraat, Wijngaardstraat, Oostendestraat en Singelstraat in het centrum van Goes.

Slot Oostende in 1819

Eigenaren

In de loop der eeuwen zijn er vele eigenaren geweest van het kasteel Oostende; wij noemen er slechts enkele. In de zestiende wordt Jan de Poucques, die heer van Tanny en Tillighem in Vlaanderen was, als eigenaar genoemd, maar omdat hij en zijn vrouw kinderloos waren, werd het slot door de erfgenamen verkocht. In de achttiende eeuw is kasteel Oostende in het bezit van de familie Van der Goes, maar het einde van het kasteel was al in zicht. In 1747 verkochten zij het kasteel aan de Raad van State en daarna ging het kasteel over aan de gemeente Goes. Het kasteel is in gebruik geweest als hospitaal en als kazerne.

Keldergewelven in 1920

Gewelven

Na verkoop aan een particulier ging het kasteel steeds meer schuil achter andere gebouwen, waaronder het stadhuis en de Maria Magdalena kerk en ten slotte werd een deel van het kasteel een herberg, die in de loop der tijden verscheidene malen werd verbouwd. Onder dit café-restaurant, dat is gelegen aan de Singelstraat 5 in Goes, bevindt zich de kelder met gewelven en daarboven ligt de zaal. Naast de herberg verrees in 1928 een bioscoop. Die bioscoop werd in 2011 afgebroken, waarna er opgravingen konden worden verricht op het grootste deel van het oude kasteelterrein. Bij die opgravingen werden onder meer de fundamenten van een tot nu toe onbekende ronde toren aangetroffen. Ook kon de oude herberg goed worden onderzocht.

Verdienstelijk

De oude horecagelegenheid wordt omgevormd tot een nieuwe, moderne horecagelegenheid, waar eigen bier zal worden gebrouwen. Het is opmerkelijk dat de gemeente zich zo verdienstelijk heeft gemaakt om het oudste monument van Goes weer zichtbaar te maken voor het publiek.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Schellart, A.I.J.M.; Kastelen en landhuizen in Zeeland in ouder ansichten; Zaltbommel, Europese Bibliotheek, 1973, p. 46, 47.

Broecke, J.P. van den; Middeleeuwse kastelen van Zeeland. Bijzonderheden over verdwenen burchten en ridderhofsteden; Delft, Elmar, 1978.

Diverse websites.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.