Kasteel De Swanenburg te Gendringen

Indrukwekkend kasteel

Van het eens zo indrukwekkende kasteel de Swanenburg te Gendringen is nu nog maar een droevig restant over. Vele malen werd in de vorige eeuw door verschillende personen de trom geroerd over het kasteel: "Als we nog iets van het kasteel willen bewaren moeten we in actie komen." Maar steevast gebeurde er niets. Het resultaat is dan ook, dat er in een weiland nog een klomp stenen staat. Een passant moet weten dat het hier om de schamele resten van de Swanenburg gaat, anders zou hij er zo aan voorbij gaan.

Sloop

Jammer ook voor de burgemeester van Gendringen, die in de jaren dertig veel pogingen in het werk heeft gesteld om de autoriteiten te bewegen in actie te komen, Maar ook zijn bemoeiingen hebben niet mogen baten. In 1901 was het kasteel afgebroken op een torentje na, dat behoorde tot de voorburcht. De nabijgelegen boerderij brandde af in 1973, waarna de resten ervan gesloopt werden. Een gedeelte van het torentje stond toen nog overeind. De tand des tijds bleef echter knagen en nu hebben we dan nog slechts een hoopje stenen over.

De Swane

Het kan zijn dat de vroegere burcht haar naam heeft ontleend aan een geslacht dat De Swane zou hebben geheten. Zij zouden stammen uit de Ulftse tak van de Van Heeckerens, maar al kort na 1400 verkoopt dit geslacht het kasteel aan Reynolt van Azewijn.

Roofridders

De Van Azewijns waren zelfstandige en eigenzinnige heren. Zij erkenden de hertog van Gelre niet als hun meerdere. Ze gedroegen zich zelfs van tijd tot tijd als roofridders, die het de getrouwen van heer Arnold zeer moeilijk maakten. Maar de hertog van Gelre liet dit niet op zich zitten en sloeg in 1425 het beleg voor de Swanenburg. Al na korte tijd moesten de Azewijns het hoofd buigen voor de hertog. Zij droegen hun huis, de Swanenburg, over aan de hertog en ontvingen het terug als een open leen. Dat betekende dat zij, zodra de hertog dat gewenst of nodig vond, de hertog op zijn kasteel moesten ontvangen en het hem volledig ter beschikking stellen. Hiermede erkenden zij de hertog van Gelre dus als hun meerdere.

Swanenburg in de achttiende eeuw

Bewoners

Na de Van Azewijns namen de Van Raesfeldts het bezit van de Swanenburg over. Toen Johan van Raesfeldt zijn vader opvolgde werd vermeld dat het kasteel gelegen was in een bocht van de IJssel. In 1666 volgt het geslacht Vijgh de Van Raesfeldts op, dat in 1723 het veld moest ruimen voor de van Lyndens. Door vererving gaat het slot dan over op de van Nispens tot Pannerden. Gedurende enkele jaren verblijven er dan nog een aantal kloosterzusters in het kasteel, maar na hun vertrek in 1888 kwam het kasteel leeg te staan. De van Nispens besloten hun kasteel te verkopen en boden het in 1900 in een openbare verkoop aan. In de verkoopvoorwaarden werd onder meer opgenomen dat de koper het kasteel Swanenburg voor 1 mei 1901 moest afbreken. Dat gebeurde ook, maar, zoals we al gezien hebben, bleef er toch een enkel torentje behouden, een torentje dat intussen door de tand des tijds is afgebroken.

Ligging De Swanenburg

Kasteel de Swanenburg was een fors kasteel. Er zijn verschillende afbeeldingen van bekend. Abraham de Haen laat zien dat het kasteel in 1731 nog een echte middeleeuwse burcht is, die omringd wordt door een slotgracht en is uitgerust met verschillende torens en een poortgebouw. Het hoofdgebouw heeft enkele trapgevels. Een litho uit het bekende boek van ds. Craandijk 'Wandelingen door Nederland', toont een heel wat romantischer beeld van het eens zo trotse kasteel de Swanenburg. De resten zijn nu nog in een weiland te zien. Dit weiland ligt ten oosten van de Zwanenburgse weg, die deel uitmaakt van de weg die van Megchelen, een plaatsje dicht onder de Duitse grens in de buurt van Anholt, naar Ulft leidt. Zowel Megchelen als Ulft maken nu deel uit van de gemeente Oude IJsselstreek.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen. Kasteel De Swanenburg te Gendringen komt ook voor in Kastelen in Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kastelen in Nederland

Met de serie 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel.
Kastelen in Nederland

Literatuur

F.A. Hoefer, Het huis Swanenburg te Gendringen en zijne bezitters, in Berichten & Mededelingen Gelre, deel XXXIV (1931).

W.J. Winands, Gemeente Gendringen in woord en beeld, z.p.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

In de grootste provincie van Nederland, Gelderland, staat een groot aantal kastelen en adellijke huizen. Deze kastelen zijn nauw verbonden met de Gelderse geschiedenis. Opvallend is ook de grote verscheidenheid. U wordt daar uitvoerig over geïnformeerd in Kastelen in Gelderland. In deze uitgave staan 150 interessante kastelen en landhuizen.
Kastelen in Gelderland


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.