Landgoed Westerflier in Diepenheim

Landgoed bij Diepenheim

In het zuiden van het Overijsselse Diepenheim, niet zo ver van de provinciale grens met Gelderland ten noordoosten van Lochem, staat het huis Westerflier. De naam wordt in vrijwel alle publicaties merkwaardigerwijze geschreven met een 'f', maar op bijna alle kaarten vanaf de achttiende eeuw wordt Westerflier met een 'v' geschreven, als Westervlier dus.

Naam

Het 'Aardrijkskundig woordenboek van Nederland' van K. ter Laan, ('s-Gravenhage, van Goor, 1948, 2 druk) zegt onder het lemma 'Westervlier': buurt waar de Regge door een sluis in verbinding staat met de Schipbeek; onder Diepenheim. (Vlier = broekland.) Westerflier, voormalige havezate aldaar aan de weg naar Lochem; nu landgoed van 231 ha." De spelling is nu dus duidelijk.

Van Warmelo

In de zestiende eeuw was het goed Westerflier in het bezit van het geslacht Van Warmelo. In 1569 overleden de echtelieden Johan van Warmelo tot Westerflier en Elsabe van Ittersum. Zij hadden twee dochters; dochter Christina erfde het goed Westerflier. Christina trouwde met Palick van Heerdt. Palick was een vermogend man. Hij was de zoon van Gijsbert van Heerdt en Geertruid van Camphuysen. Hij bezat belangrijke goederen in de Liemers, in Gelderland. Palick van Heerdt heeft vermoedelijk het huis Westerflier in 1570 laten bouwen op een plaats waar voor die tijd slechts een 'unlandt', een woestenij, was.

Bewoners

In 1619 erfde Elisabeth van Heerdt huis Westerflier. Zij was op dat moment weduwe van Herman van Hoevel. Dit geslacht ontleende zijn naam aan het huis, want het noemde zich vanaf dit moment van Hövel tot Westerflier. Het huis bleef enkele generaties in dit geslacht.
In 1719 werd Westerflier verkocht aan Wilhelmina Bloemendals, die de weduwe was van een rijke houtkoper Jan Jansen van der Sluys. De familie Van der Sluys had haar familienaam ontleend aan een sluis in de Schipbeek niet ver van het huis Westerflier gelegen. Door de handel in hout was de familie rijk geworden.

Zompenvaart

Goïnga schrijft dat de houthandelaren van der Sluys het hout via de zogenaamde zompenvaart vervoerden. Zompen betekent door drassig land stappen. Die zompenvaart gebeurde met schepen, die over riviertjes voeren die 's zomers niet al te veel water bevatten. De schipper maakte dan een eind verder een dammetje in het riviertje, wachtte tot het water hoog genoeg stond en voer dan verder tot dat hij weer geen water onder de kiel had. Dan herhaalde zich het 'spel' en zo kwam het schip dan uiteindelijk in een rivier die voldoende water hield om gewoon verder te varen tot, in dit geval Deventer. Dit fenomeen kwam meer voor in Twente.

Nieuwbouw

Het oude huis Westerflier was waarschijnlijk in de laatste tientallen jaren zo bouwvallig geworden dat zoon Johan van der Sluys, richter in Diepenheim, het liet afbreken. Hij liet een nieuw huis Westerflier bouwen. In 1756 werd het omschreven als "het huis het Westervlier genaamt, met beide bouwhuis, den hof, de singelwal om den hof met zijne bepotinge. den bongert met beide bossen voor 't huis tot aan den poort die aan den toldiek staet." We zien in deze beschrijving de 'v' in Westerflier aanwezig.
In latere jaren werd het landgoed nog vergroot tot het in 1854 126 bunder besloeg. Nu is het meer dan 300 ha groot.

Schimmelpenninck

In het genoemde jaar 1854 werd huis Westerflier geveild. De nieuwe eigenaar werd Rutger Jan Schimmelpenninck van Nijenhuis; tot op heden is het landgoed nog in het bezit van leden van deze familie Schimmelpenninck. In 1889 liet hij het huis veranderen en verbouwen.

Gebouw

Het huis Westerflier is nu een rechthoekig bakstenen gebouw van twee woonlagen met daarboven een zolderverdieping. Op het dak staat een torentje met een bronzen luiklokje. De voorgevel, die zeven vensters breed is, is voorzien van een zandstenen middengedeelte. Het topgedeelte daarvan, dat boven de dakgoot uitsteekt, is voorzien van een wijzerplaat. Aan weerszijden van dit topgedeelte zijn op de zolder twee dakkapellen aangebracht.

Gebruik

Na de Tweede Wereldoorlog stond Westerflier geruime tijd leeg, maar daarna werd het achtereenvolgens gebruikt voor ontheemden, als meisjesinternaat en als rijksinternaat. Daarna is het huis geschikt gemaakt voor particuliere bewoning en na een nieuwe restauratie in twee appartementen verdeeld. Het huis wordt nu bewoond en is daarom niet te bezichtigen.

Tolheffing

Tot na de Tweede Wereldoorlog werd er bij Westerflier nog tol geheven. De tol verdween pas in 1948; het was de laatste Overijsselse tol. De laatste jaren werd de tol geheven door de pachter van het erve Houwboer. Het oude tolbord vertelt dat de passage van een wagen op vier wielen 10 cent kost en een schaap 1,5 cent. Een tolgaarder werd in Twente wel de 'stroatenboer' genoemd, omdat hij meestal ook verplicht werd het onderhoud te verrichten van de weg waar de tol stond.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan kastelen. Lees Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Literatuur

Nederlands Adelsboek, jaargang 85 (1995),p. 246vv.

Gevers, Jhr. A.J., en A.J. Mensema; De havezaten in Twente en hun bewoners; Zwolle, Waanders, 1995.

Goïnga, Klaas; Overijssel voor ontdekkers. Kastelen, havezaten, landgoederen; Zwolle, Waanders, 1999.

Eigen documentatie.

Lees verder over kastelen: meer kasteelinformatie

Kastelen Nederland

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Kastelen: Van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.