Bevindingen Commissie-Davids II

Besluitvorming Nederlandse steun

De besluitvorming rond de Nederlandse steun aan de invasie van Irak werd bekeken door een onderzoekscommissie onder leiding van de oud-president van de Hoge Raad, Willibrord Davids.

Belangrijkste conclusies

De belangrijkste conclusies van de Commissie-Davids zijn dat voor de aanval op Irak een mandaat ontbrak en dat de beschikbare informatie door de regering zeer selectief werd gebruikt.
Deze werkwijze komt overeen met hetgeen in landen als de Verenigde Staten en Groot-Brittannië in de aanloop naar de Irak Oorlog gebeurde. De betrokken regeringsleiders waren vooringenomen. De wil om Saddam Hoessein tot vertrek te bewegen waren groter dan de volkenrechtelijke mogelijkheden. De legitimiteit van de aanval raakte ondergeschikt. De veiligheidsresoluties van de Verenigde Naties uit de jaren negentig gaven geen mandaat voor het ingrijpen. "Anders dan de regering heeft gedaan, kan men de tekst van resolutie 1441 redelijkerwijs niet uitleggen als een vrijbrief voor individuele lidstaten om zonder nadere besluitvorming door de Veiligheidsraad met militair geweld de naleving van diens resoluties af te dwingen," schreef de Commissie-Davids.

Premier op afstand

De Commissie-Davids is ook vernietigend over de wijze waarop de besluitvorming binnen de Nederlandse regering tot stand kwam. De premier zou teveel op afstand zijn gebleven. De politieke lijnen werden door Jan de Hoop Scheffer uitgezet. De minister van Buitenlandse Zaken hield van tijd tot tijd wel ruggespraak met Balkenende, maar de vraag is of voor dit belangrijk onderwerp de inbreng van de premier en de minister van Defensie voldoende is geweest. Jan de Hoop Scheffer zag het Irak-beleid en de vraag naar militaire en morele steun van Nederland voor de invasie van Irak als een overweging van buitenlands beleid.

Kamer onvolledig geinformeerd

Een andere belangrijke bevinding van de Commissie-Davids is dat de Kamer zowel in de aanloop naar de Irak-oorlog als achteraf niet volledig werd geïnformeerd. Dit gebeurde met name over het verzoek van de Verenigde Staten om militaire steun te verlenen. Dit verzoek werd 'informeel' wel ontvangen, maar beschouwd als zijnde niet verstuurd, omdat men niet aan dit verzoek wilde voldoen. Premier Jan Peter Balkenende en minister van Buitenlandse Zaken Jan de Hoop Scheffer logen herhaaldelijk over de Amerikaanse vraag voor militaire steun.
Het is misschien nog te billijken dat de leden van de Tweede Kamer in de eerste maanden van 2003 - de aanval op Irak vond in maart 2003 plaats - verkeerd werden geïnformeerd over de Amerikaanse vraag voor militaire steun. Dit vraagstuk kon toen nog gezien worden als een militair tactisch geheim. Maar ook latere vragen van Kamerleden werden misleidend beantwoord. "Omdat de regeringspartijen zich hebben verschanst," concludeerde Willibrord Davids. Hierdoor kon volgens de commissie "een inhoudelijke gedachtewisseling tussen regering en parlement over het Irak-beleid niet van de grond" komen.
Dit laatste was onnodig en is Jan Peter Balkenende aan te rekenen. De CDA-leider is willens en wetens de wens van de Tweede Kamer om verantwoording af te leggen uit de weg gegaan.

Schuttersputje

Twee andere zaken pakten positief uit voor Balkenende. De Commissie-Davids vond geen bewijs voor een rechtstreeks verband tussen de steun aan Amerika inzake Irak en de benoeming van Jan de Hoop Scheffer tot Secretaris-Generaal van de NAVO. Ook werden geen bewijzen gevonden van actieve Nederlandse deelneming aan de aanval in Irak, voordat deze kwestie in de Tweede Kamer hierover aan de orde was gekomen.
Jan Peter Balkenende zal nu uit zijn schuttersputje moeten komen en zich in de Tweede Kamer moeten verantwoorden voor zijn beleid inzake Irak. Een excuus voor verkeerde aannames, beslissingen en beweringen wordt op prijs gesteld: de moraalridder moet zijn masker afleggen.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Politiek

Politiek
Overzicht Politiek 2010

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.