Abraham Kuyper (1837-1920)

Nederlandse protestantse theoloog, politicus en journalist

De Nederlandse protestantse theoloog, politicus, journalist en publicist Abraham Kuyper was de eerste Nederlandsche politicus die in 1878 een moderne partij oprichtte: de Antirevolutionaire Partij (ARP). Hiervoor schreef hij in 1879 Ons Program. Aan het begin van de twintigste eeuw was hij premier van Nederland.

Opleiding

Abraham Kuyper werd op 29 oktober 1837 geboren in Maassluis. Hij kreeg thuis onderwijs van zijn vader, de predikant Jan Frederik Kuyper. Later bezocht hij het gymnasium in Leiden. Hij studeerde literatuur, filosofie en theologie aan de Universiteit Leiden. Hij promoveerde in 1862 tot doctor in de theologie op een proefschrift in het Latijn over verschillende opvattingen van Johannes Calvijn en Johannes a Lasco.

Dominee

Abraham Kuyper trad in 1863 in het huwelijk met Johanna Hendrika Schaay. Uit dit huwelijk werden acht kinderen geboren, van wie de laatste in de kinderjaren overleed. Kuyper werd als predikant beroepen in Beesd in de Betuwe. Daar veranderde hij van vrijzinnige dominee in een zeer behouden orthodoxe predikant. Deze bekering zou met name dankzij zijn omgang met mevrouw Pietje Baltus tot stand zijn gekomen. Abraham Kuyper was van 1870 tot 1874 predikant te Amsterdam. Hij stichtte daar in 1872 het dagblad De Standaard.

Politiek

De predikant Abraham Kuyper werd in 1874 als parlementslid voor de Tweede Kamer gekozen. Drie jaar later verliet hij het parlement om er in 1894 terug te keren. Toen Kuyper in 1874 de Tweede Kamer betrad waren er nog geen politieke partijen. Kuyper richtte in 1879 de eerste politieke partij op. Dat was de Anti-Revolutionaire Partij (ARP); een partij van leden die zich baseerden op het protestants-christelijke gedachtegoed. Zij noemden zich 'dienaren van God'. De ARP was voorstander van de monarchie en ze verdedigden de koloniale belangen van Nederland in Nederlands-Indië.

Premier

Kuyper behield zijn zetel in de Tweede Kamer tot 1901. In dat jaar wonnen de antirevolutionairen en de katholieken van Herman Schaepman de verkiezingen. Abraham Kuyper gaf als minister van Binnenlandse Zaken leiding aan een kabinet dat tot 1905 zou regeren. Hij brak met de gewoonte om het voorzitterschap van het kabinet jaarlijks te laten rouleren. Kuyper was vier jaar lang voorzitter van de ministerraad.

Beleid

Abraham Kuyper trad krachtig op tijdens de spoorwegstaking in 1903. Hij beperkte de macht van de vakbonden en beperkte daarmee de emancipatie van de kleine luyden, het eenvoudige kerkvolk. Door tegenstand van Alexander de Savornin Lohman kon Kuyper geen veranderingen op sociaal gebied tot stand brengen. Ook een ander belangrijk strijdpunt, het bijzonder onderwijs, kwam niet verder. Kuyper liep zijn collega van Buitenlandse Zaken regelmatig voor de voeten. In de kranten werd hij spottend de "minister van buitenlandse reizen" genoemd. In 1905 leed hij een verkiezingsnederlaag.

Vrije Universiteit

De politicus Abraham Kuyper was ook de drijvende kracht achter de stichting van de eerste universiteit in Nederland op calvinistische grondslag in 1880. Als eerste rector van de Vrije Universiteit in Amsterdam opende hij de instelling met de redevoering 'Soevereiniteit in eigen kring'.

Publicaties

Na de verkiezingsnederlaag van 1905 maakte hij een grote reis naar het gebied rond de Middellandse Zee en schreef hierover het werk 'Om de oude wereldzee'. Verder publiceerde Abraham Kuyper onder andere: 'E voto Dordraceno' (1892-1895) en veel artikelen in De Heraut, De Standaard en andere kranten en tijdschriften. Tussen 1908 en 1912 was Kuyper weer lid van de Tweede Kamer. In de periode 1913-1920 zat hij in de Eerste Kamer.

Overlijden

Abraham Kuyper overleed op 8 november 1920 in Den Haag. Hij werd begraven op de begraafplaats Oud Eik en Duinen. In de Vrije Universiteit staat een borstbeeld van de stichter Abraham Kuyper. In Maassluis plaatste men in november 2008 een beeld van kunstenaar Frank Letterie. Het beeld van Kuyper bij het Goudsteen werd onthuld door de toenmalige premier Jan Pieter Balkenende.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Politiek

Politiek

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.