Rijkskanselier Adolf Hitler

Adolf Hitler aan de macht

In 1933 kwam Adolf Hitler in Duitsland aan de macht. Hiervoor was geen bloedige machtsgreep nodig: op 30 januari 1933 benoemde rijkspresident Paul von Hindenburg de leider van de NSDAP tot rijkskanselier. Later ontbond Adolf Hitler simpelweg de Rijksdag, beëindigde hiermee de democratie en begon een nationaalsocialistische dictatuur.

Mein Kampf

In november 1923 probeerde Adolf Hitler het met een staatsgreep. In deze 'Münchense Bierputsch' speelde een bierkelder in de Zuid-Duitse stad München een belangrijke rol. De staatsgreep van de NSDAP mislukte. Voorzitter Adolf Hitler werd veroordeeld tot vijf jaar gevangenschap, maar kwam al snel weer op vrije voeten. Tijdens zijn gevangenschap schreef hij zijn politieke wereldbeeld: 'Mein Kampf'. Na zijn vrijlating bouwde hij de NSDAP op om via verkiezingen aan de macht te komen. Tot 1929 beleefde de partij een marginaal bestaan. Toen, na het instorten van de beurs op Wall Street, de economische crisis ook in Duitsland voelbaar werd, groeide de aanhang van de NSDAP. Velen zagen hun vermogen verdampen en wezen de Joden als schuldigen aan. Adolf Hitler speelde daar handig op in.

Verkiezingen

In september 1930 kreeg de NSDAP meer dan zes miljoen stemmen. Het werd de op één na sterkste politieke macht in Duitsland. In 1932 kozen dertien miljoen Duitsers voor de partij van Adolf Hitler. De NSDAP maakte in de aanloop naar deze verkiezingen goed gebruik van moderne methoden van massabeïnvloeding. Vooralsnog verhinderde Paul von Hindenburg de NSDAP aan deelname in de regering. Duitsland was hopeloos verdeeld en koos extreem. Zowel uiterst links, de communisten, als zeer rechts, de NSDAP, kregen stemmen. De middenpartijen werden weggevaagd. Dit bemoeilijkte de samenstelling van een nieuwe regering.

Paul von Hindenburg

In november 1932 vonden nieuwe verkiezingen plaats. De partij van Adolf Hitler behaalde minder stemmen dan de vorige keer, maar de nationalist kreeg steun van de grootgrondbezitters in Pruisen en de grootindustriëlen. Paul von Hindenburg zwichtte: Adolf Hitler gaf vanaf 30 januari 1933 als rijkskanselier leiding aan een coalitieregering van de NSDAP en de Deutschnationale Volkspartei. Franz von Papen werd vicekanselier. Naast Hitler kregen ook Wilhelm Frick, minister van Binnenlandse Zaken, en Herman Göring, minister zonder portefeuille, maar verantwoordelijk voor het luchtverkeer en Binnenlandse Zaken in Pruisen, belangrijke posten in dit kabinet.

Rijksdagbrand

Op 27 februari 1933 brak brand uit in het Rijksdaggebouw in Berlijn. Men arresteerde Marinus van der Lubbe, een werkloze Nederlandse metselaar. Hitler gebruikte de Rijksdagbrand om zijn positie te versterken. Een link tussen de linkse actievoerder en de KPD, de Duitse communistische partij was snel gelegd. "Dit is het begin van de communistische opstand, nu slaan ze hun slag," zei Herman Göring enkele uren na de brand. "Er mag geen minuut verloren gaan."

Dictatuur

In die nacht werden in Berlijn meer dan honderd communisten gearresteerd. "Elke communistische functionaris zal worden doodgeschoten, waar we hem ook vinden," zei Adolf Hitler. De rijksdagbrand vormde het begin van de terreur. De communistische en socialistische partijen werden verboden. Uiteindelijk bleef alleen de NSDAP over en was de dictatuur een feit. Bij de Rijksdag in Berlijn staat sinds 1992 een monument van Dieter Appelt, Klaus Eisenlohr, Justus Müller en Christian Zwirner ter herinnering aan de 96 tussen 1933 tot 1945 vermoorde leden van de Rijksdag.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij veel aandacht aan de geschiedenis van Duitsland en de mooiste plekjes in dit land. Lees Duitsland: Geschiedenis en Wetenswaardigheden als u uw vakantie in Duitsland wilt voorbereiden of meer wilt weten over de geschiedenis van dit interessante land.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Politiek

Politiek

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.