Oorlogstaal van Juliana

Bedreiging

Jolande Withuis heeft zich gestoord aan de manier waarop Cees Fasseur en vooral Loe de Jong de rol van Juliana tijdens de Tweede Wereldoorlog ridiculiseerden. Voor 'Juliana's vergeten oorlog' stelde zij een lijst samen van optredens, reizen en radioredes in Canada en de Verenigde Staten van Amerika. Op 17 juni 1940 sprak Juliana voor Radio Quebec. In haar eerste toespraak in Canada manifesteerde Juliana zich als een vrijheidsstrijder. Juliana wees op het belang om een breed front te vormen tegen de agressors: "Dit reusachtige gevecht is geen gevecht voor één natie, maar voor alle naties. Niet slechts uw en ons leven wordt bedreigd, maar onze gewetensvrijheid. Waar de nazi's heersen, gaan alle oude democratische beginselen en onze religie verloren."

Geen medelijden

"Wanneer in andere delen van de wereld anderen die rechten werden ontzegd, heetten zij hen welkom en namen zij hen op in hun harten en in hun huizen. Maar toen zij plotseling werden geplaatst voor de vreselijke keuze om die rechten op te geven of om in de verdediging ervan te sterven, aarzelden zij geen moment. Zij stierven, en eeuwige roem zij de mannen van onze legers, die alle geweld [...] verafschuwen, maar die pal stonden tot ze volledig overweldigd waren door de superieure kracht en de verraderlijkheid van een vijand ten opzichte van wie zij steeds een genereuze en hulpvaardige vriend waren geweest. [...] Medelijden is voor de zwakken en ons vreselijke lot heeft ons sterker gemaakt dan ooit tevoren."

Gastvrijheid

Men ging in Amerika heel anders om met het koninklijk huis. Juliana werd tijdens persconfrontaties geconfronteerd met directe vragen. Zo was de eerste vraag in Chicago: "Wel prinses, denkt u nog wel ooit eens terug te gaan naar uw vaderland?" Juliana antwoordde na een korte pauze: "Twijfelt u eraan, dat wij de oorlog zullen winnen?"
Juliana vervulde de taak die Wilhelmina in Engeland uitvoerde: zodra er een Nederlands schip in Montreal kwam, werd door de prinses een delegatie van de bemanning ontvangen. "De prinses is even vriendelijk tegen de eenvoudigste matroos als tegen de leden van de Canadese regering, wier gast zij is," schreef Marsman. "En zij accepteert deze gastvrijheid als een eer en vriendelijkheid mede het vaderland bewezen."

Geen huisvrouw

Juliana werd door Loe de Jong weggezet als een huisvrouw en moeder in Canada. Dit beeld is onzinnig, meent Jolande Withuis: "Er waren dienstmeisjes intern en geen van de drie vrouwen had thuis geleerd haar eigen potje te koken. Bernhard regelde, toen hij in juni 1941 voor het eerst op bezoek kwam en een huishouden aantrof dat in de verste verte niet aan zijn normen voldeed, onmiddellijk een kok van de Nederlandse legerleiding in Startford, en er kwam regelmatig voor een tijdje een kok over van een van de koopvaardijschepen uit Halifax."
Juliana maakte een groot aantal werkbezoeken. Bij de vrouwenafdeling van de Bond van Kerken van Groot Cincinnatti sprak zij bijvoorbeeld over de opvoeding van de jeugd onder het nazi-regime: het is een opvoeding tot de dood, niet tot het leven en wel allerminst tot een samenleving. "God wil geen slavernij," wist Juliana. "God wenst niet de arrogante trots van de tirannen, die alles vervormen naar hun wil."

Wederopbouw

Juliana sprak in 1942 ter gelegenheid van haar verjaardag tot de jongeren van Nederland: "Maar het is onze generatie, die de meeste strijd heeft te voeren. Niet alleen krijgt zij, meer dan andere, nu de volle laag van de vijand. Maar na de overwinning zal zij voornamelijk geroepen zijn om de gehele wederopbouw voor de gehele wereld aan te pakken. Want dat zal een lange periode zijn, die ons allen grote voldoening kan geven, wanneer wij die beschouwen als een voortzetting van de kruistocht. Wij zullen er al onze krachten op de meest grootscheepse manier aan moeten besteden, zodat aan allen een goede en waardige en gelukkige plaats zal zijn beschoren. En de kinderen van nu zullen dan een prachtige, maar buitengewoon verantwoordelijke erfenis krijgen."

Juliana naar Canada

Toen de Duitse troepen op 23 mei 1940 het Kanaal bereikten en de vrees ontstond dat zij zouden oversteken, groeide het besef dat Juliana om de dynastie veilig te stellen naar Canada moest vertrekken. Zij zou vanuit dit 'neutrale land' de koninklijke macht kunnen uitoefenen als Engeland door Duitsland zou worden veroverd. Het besluit hiertoe werd genomen door Wilhelmina.
Juliana naar Canada

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we veel aandacht aan royalty en koninklijke huizen. Lees Koninklijke Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van de belangrijkste koninklijke huizen.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Koninklijk Huis

Koninklijk Huis
Koninklijk Huis in Nederland
Koninklijke Geschiedenis

In deze bundel is een eerste selectie opgenomen van de artikelen die Ruud van Capelleveen over het Koninklijk Huis schreef. Voor deze uitgave werden de meeste artikelen herschreven, geactualiseerd en aangevuld. Door deze wijzigingen blijven de artikelen interessant; nu en later.
Koninklijke geschiedenis


In deze publicatie in de serie Kastelen in Nederland van Ben Hendriks staan vooral veel kastelen en paleizen die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie die zijn bewoond of eigendom zijn geweest van de koninklijke familie, zoals Huis ten Bosch, Soestdijk, Drakensteyn, Noordeinde, Paleis Het Loo, het Oude Loo. Ook deze uitgave van Ben Hendriks staat weer garant voor veel leesplezier.
Kastelen in Nederland


Met deze uitgave over het Britse vorstenhuis komt u veel te weten: niet alleen over het wel en wee van alle Engelse koningen en koninginnen, maar ook over de tijd waarin zij leefden, de machtsstrijd waarin de koningen verwikkeld raakten en de oorlogen die zij voerden. In dit digitale boek staan alle Britse koningen en koninginnen vanaf Willem de Veroveraar.
Engelse koningen en koninginnen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.