Hongerwinter

Voedseltekort in laatste oorlogsjaar

De belangrijkste reden voor het voedseltekort in het westen van Nederland in het laatste oorlogsjaar, was de ongelijke verdeling van het voedsel. In de Hongerwinter was in grote delen van Nederland voldoende te eten, maar in deze wintermaanden werden in sommige delen van het land gewassen gegeten, die voordien nooit als voedsel voor mensen dienden: tulpenbollen en suikerbieten.

Vervoer

De vervoersmogelijkheden waren slecht. De voorraden konden in het laatste oorlogsjaar niet meer naar de grote steden in de Randstad getransporteerd worden.
Na de spoorstaking in 1944 besloot het Duitse bestuur dat over het spoor geen voedseltransporten meer plaats mochten hebben. Ook de binnenvaart werd enige tijd stilgelegd. Mede hierdoor werd de winter van 1944-1945 voor velen erg moeilijk. De schaarse voedselvoorraad in het westen van Nederland kon hierdoor niet worden aangevuld. Toen de boten weer mochten varen was door de strenge vorst het IJsselmeer dichtgevroren. Het voedsel kon van de oostelijke en noordelijke provincies niet meer naar de Randstad worden gebracht.

Hongertocht

In de grote steden gingen mensen wanhopig op zoek naar voedsel. Hierbij doorzochten hongerenden ook afvalplaatsen en vuilnisemmers. Veel stedelingen maakten hongertochten. Zij gingen naar het platteland in de hoop daar wat voedsel te kunnen bemachtigen. Deze hongertochten vonden veelal plaats onder erbarmelijke omstandigheden, te voet of op de fiets.
Dagelijks maakten vijftigduizend mensen, onder wie veel vrouwen en kinderen, een hongertocht in de hongerwinter. Vaak was men dagen onderweg. De prijzen bij de boer liepen snel op. De boeren wilden geen geld meer; ruilhandel werd gangbaar. Juwelen en andere waardevolle spullen werden geruild voor voedsel. Gemiddeld leverde een tocht veertig kilo levensmiddelen op. Men liep echter grote kans dat het verworven voedsel op de terugweg in beslag werd genomen door Landwachters.

Gaarkeuken

We kunnen het ons nu bijna niet voorstellen dat in de Hongerwinter ook bloembollen gegeten werden. De bollen werden in allerlei variaties gegeten. Men maakte koekjes van tulpenbollen, tulpenbollensoep en bakte tulpenbollen. Naast tulpenbollen werden ook suikerbieten gegeten, want deze waren ook in grote hoeveelheden beschikbaar in het westen van ons land.
In de Randstad organiseerden de stadbesturen gaarkeukens. In Amsterdam maakten ongeveer 400.000 inwoners gebruik van de gaarkeukens. Maar ook in deze keuken was schraalhans keukenmeester. Een mens heeft gemiddeld 3.000 calorieën per dag nodig. In de hongerwinter was slechts voldoende voedsel voor 1.200 calorieën beschikbaar. Door deze tekorten overleden in enkele maanden ongeveer 20.000 mensen. 80.000 Nederlanders leden aan hongeroedeem, waarbij buik en ledematen opzwollen door een abnormale opeenhoping van vocht in het onderhuids celweefsel. Door het eenzijdige en weinige voedsel leden veel mensen aan duizeligheid en vermoeidheid.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we regelmatig aandacht aan de beslissende momenten en belangrijkste personen in de Tweede Wereldoorlog. Lees Tweede Wereldoorlog: de Hoofdrolspelers als u meer wilt weten over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Tweede Wereldoorlog

'Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers' is de 'wie is wie' van deze oorlog. In deze publicatie nam Ruud van Capelleveen de belangrijkste personen op die een rol van betekenis speelden in dit wereldomvattende conflict. U kunt in deze biografiën snel de belangrijkste feiten opzoeken.
Tweede Wereldoorlog: de Hoofdrolspelers

Leven in de delta

'Leven in de delta' is een reis door de tijd en door Nederland. De teksten en de vele foto's verduidelijken veel.
U komt veel te weten door het lezen van 'Leven in de delta'. Ruud van Capelleveen heeft veel geschreven over kastelen, de ontwikkeling van de spoorwegen in Nederland en de Tweede Wereldoorlog. Ook deze onderwerpen zijn goed vertegenwoordigd in 'Leven in de delta'.
Leven in de delta

Lees verder: meer Tweede Wereldoorlog

Tweede Wereldoorlog
Duitsland in WO2

'Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers' is de 'wie is wie' van deze oorlog. In deze publicatie nam Ruud van Capelleveen de belangrijkste personen op die een rol van betekenis speelden in dit wereldomvattende conflict. U kunt in deze biografiën snel de belangrijkste feiten opzoeken.
In 'Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers' van Ruud van Capelleveen treft u de biografieën aan van 165 mannen en vrouwen die in deze oorlog een beslissende rol speelden.
Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers


In 'Door de Nederlandse geschiedenis' vertelt Ruud van Capelleveen veel over de Nederlandse geschiedenis: over de moordenaar van Willem van Oranje, Balthasar Gerards, over raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt, die met prins Maurits in conflict raakte, over de invloed van koning Lodewijk Napoleon, die door zijn broer Napoleon Bonaparte aangewezen werd om de Franse belangen te dienen als koning over Nederland, over de Slavenhandel van de WIC en andere belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.
'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.