Jodenster

Davidster als herkenningsteken

Als we foto's en films uit de Tweede Wereldoorlog bekijken zien we hoe een bevolkingsgroep in Nederland openlijk werd gestigmatiseerd: zij werden gedwongen om een davidster op hun kleding te dragen en waren hierdoor voor iedereen duidelijk herkenbaar. De Duitse bezetter wilde hiermee bereiken dat Nederlanders geen zaken of andere relaties meer zouden onderhouden met de Joden. De Joden werden eerst geïsoleerd en later opgepakt en vermoord.

Antisemitisme

Jodenhaat heeft in Europa altijd bestaan. Hierbij speelden afgunst en bevreemding een grote rol. We mogen hierbij ook de christelijke Europese traditie niet vergeten. Aan het einde van de achttiende eeuw laaide de Jodenhaat in West-Europa weer op in landen als Frankrijk, Oostenrijk en Duitsland. Adolf Hitler liet zich, toen hij zich in Wenen begon te interesseren voor politiek, inspireren door Karl Lueger. Het antisemitisme ging later een belangrijk onderdeel vormen van zijn politieke ideologie, waarin hij streefde naar zuivering van het Duitse volk van niet-arische smetten.

Registratie en herkenning

In januari 1941 werd de verplichte registratie van Joden bij het bevolkingsregister afgekondigd. Het bewijs van deze aanmelding diende men altijd bij zich te dragen. Later werden in korte tijd allerlei anti-Joodse maatregelen ingevoerd. Joden mochten niet meer trouwen met niet-Joden en ook niet meer studeren en reizen. Hun persoonsbewijs werd voorzien van een 'J'.
Als speciaal herkenningsteken moesten de Joden vanaf 29 april 1942 een davidster op hun kleding dragen. Op de gele davidster stond het woord 'Jood'. De Jodensterren konden gekocht worden voor vier cent en inlevering van een textielpunt. Joden vanaf de leeftijd van zes jaar moesten als zij buiten kwamen een Jodenster dragen. Zelfs op het trouwkostuum moest een Jodenster worden aangebracht. Joden konden nu bij straatcontroles eenvoudig herkend worden.

Dagboek Anne Frank

In haar dagboek beschreef Anne Frank op 20 juni 1942 hoe de bezetter het de Joden steeds moeilijker maakte: "Na mei 1940 ging het bergaf met de goede tijden: eerst de oorlog, dan de capitulatie, inmars der Duitsers en de ellende voor ons Joden begon. Jodenwet volgde op Jodenwet en onze vrijheid werd zeer beknot. Joden moesten een Jodenster dragen; Joden moeten hun fietsen afgeven; Joden mogen niet in de tram; Joden mogen niet in een auto, ook niet in een particuliere; Joden mogen alleen van 15.00 - 17.00 uur boodschappen doen; Joden mogen alleen maar naar een Joodse kapper; Joden mogen vanaf 20.00 uur 's avonds tot 's ochtends niet op straat; Joden mogen zich niet in schouwburgen, bioscopen en andere voor vermaak dienende plaatsen ophouden; Joden mogen niet naar een zwembad, evenmin naar tennis-, hockey- of andere sportplaatsen; Joden mogen niet roeien; Joden mogen in het openbaar generlei sport doen; Joden mogen na acht uur 's avonds niet meer in hun tuin zitten, evenmin bij hun kennissen; Joden mogen niet bij christenen thuis komen; Joden moeten naar Joodse scholen gaan en al dergelijke meer. Zo ging ons leventje door en we mochten dit niet en dat niet."

Vervolging

In Amsterdam werd de buurt rond het Waterlooplein tot Joodse wijk verklaard. De niet-Joden moesten vertrekken om plaats te maken voor Joden uit andere delen van de stad. Aan het begin van de Jodenwijk kwam een waarschuwingsbord: "Juden Viertel / Joodsche wijk."
De eerste opgeroepen Joden moesten zich melden op het Centraal Station. Later fungeerde voor de stad Amsterdam de Hollandse Schouwburg, de voormalige Joodsche Schouwburg schuin tegenover Artis, als doorgangshuis bij de deportaties. De Joden moesten zich hier melden en in de avonduren ging het dan per tram naar het station. Op 23 maart 1943 moesten de nog gearresteerde Joden in Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel, Gelderland, Noord-Brabant, Limburg en Zeeland zich bij kamp Vught melden. De Joden in de overige drie provincies, Utrecht, Zuid-Holland en Noord-Holland moesten zich in Amsterdam vestigen.
In september 1943 waren bijna alle Joden die niet waren ondergedoken gedeporteerd naar de concentratiekampen en de gaskamers in de Poolse vernietigingskampen.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we regelmatig aandacht aan de beslissende momenten en belangrijkste personen in de Tweede Wereldoorlog. Lees Tweede Wereldoorlog: de Hoofdrolspelers als u meer wilt weten over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: meer Tweede Wereldoorlog

Tweede Wereldoorlog
Duitsland in WO2

'Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers' is de 'wie is wie' van deze oorlog. In deze publicatie nam Ruud van Capelleveen de belangrijkste personen op die een rol van betekenis speelden in dit wereldomvattende conflict. U kunt in deze biografiën snel de belangrijkste feiten opzoeken.
In 'Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers' van Ruud van Capelleveen treft u de biografieën aan van 165 mannen en vrouwen die in deze oorlog een beslissende rol speelden.
Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers


In 'Door de Nederlandse geschiedenis' vertelt Ruud van Capelleveen veel over de Nederlandse geschiedenis: over de moordenaar van Willem van Oranje, Balthasar Gerards, over raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt, die met prins Maurits in conflict raakte, over de invloed van koning Lodewijk Napoleon, die door zijn broer Napoleon Bonaparte aangewezen werd om de Franse belangen te dienen als koning over Nederland, over de Slavenhandel van de WIC en andere belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.
'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.