Anton Mussert (1894-1946)
Nederlandse fascist
Anton Mussert begon zijn werkzame leven als ambtenaar bij Rijkswaterstaat. Van 1931 tot 1945 gaf hij leiding aan de Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland (NSB). Deze partij collaboreerde tijdens de Tweede Wereldoorlog met de Duitse bezetter. Na de bevrijding werd hij schuldig gevonden aan hoogverraad, ter dood veroordeeld en gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte bij Den Haag.Jeugdjaren
Anton Adriaan Mussert werd op 11 mei 1894 in Werkendam geboren. Na de lagere school bezocht hij de hbs in Gorinchem, waar hij in 1912 het einddiploma behaalde. Mussert wilde beroepsofficier worden, maar werd vanwege een oogafwijking afgekeurd. Hij besloot weg- en waterbouwkunde te gaan studeren aan de Technische Hogeschool in Delft.Eerste Wereldoorlog
Als student meldde hij zich als vrijwilliger bij de landmacht. Hij mocht in 1914 aan een opleiding tot korporaal beginnen. Mussert werd opgeroepen toen Nederland op 31 juli 1914 mobiliseerde. Mussert reisde de volgende dag per trein van Rotterdam via Den Haag naar Amsterdam om zich bij de veldartillerie te melden. Hij werd op 10 november 1914 bevorderd tot reservekorporaal. Korte tijd later belandde Mussert met een nierontsteking in het ziekenhuis. Op 25 januari 1915 werd hij uit dienst ontslagen.Rie Witlam
Anton Mussert was nog niet geheel hersteld, toen hij uit het ziekenhuis werd ontslagen. Hij werd verzorgd door zijn tante, Rie Witlam. Zij was verpleegkundige. Ondanks het leeftijdsverschil van de achttien jaar oudere Rie bloeide tijdens de verzorging de liefde op. Zijn moeder verzette zich tegen de verhouding van haar zus met haar zoon, maar de liefde bleef in stand. Anton Mussert zou in 1917 in het Gelderse Rheden met Rie Witlam trouwen. Koningin Wilhelmina moest met het huwelijk instemmen, omdat het een huwelijk tussen enge bloedverwanten was.Rijkswaterstaat
Anton Mussert hervatte in 1915 zijn studie aan de Hogeschool in Delft. Hij slaagde in 1918 cum laude voor het examen civiel ingenieur en trad in dienst bij Rijkswaterstaat. Vanaf 1920 werkte hij bij de Provinciale waterstaat van Utrecht. Mussert werd betrokken bij een groot aantal projecten. Hij ontwierp bruggen, droeg bij aan een project voor de afwatering van de Gelderse Vallei en werkte aan de totstandkoming van het Amsterdam-Rijnkanaal.Schelde-Rijnverbinding
Vanaf het midden van de jaren twintig was Anton Mussert politiek actief. Mussert werd secretaris van een actiecomité tegen een verdrag met België over een Schelde-Rijnverbinding, omdat dit de Nederlandse belangen zou kunnen schaden. Hij had succes, want het verdrag werd door de Eerste Kamer in 1927 verworpen.Nationaal-Socialistische Beweging (NSB)
Anton Mussert richtte aan het begin van de jaren dertig met Cornelis van Geelkerken de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) op. Mussert werd de leider van deze partij, die in de tweede helft van de jaren dertig een behoorlijke invloed verwierf dankzij gunstige verkiezingsuitslagen.Verkiezingen
In 1935 bereikte de NSB het hoogtepunt van haar populariteit. Bij de Statenverkiezing behaalde de NSB acht procent van de stemmen.De NSB maakte dezelfde ontwikkeling door als de Britse tegenhanger, de British Union of Fascists. Aanvankelijk werd de politiek van de NSB beïnvloed door Benito Mussolini. Later kwam de partij steeds meer onder invloed van Adolf Hitler.
Tweede Wereldoorlog
In mei 1940 dook Anton Mussert onder. Na de Nederlandse capitulatie dook hij weer op en verklaarde samen te willen werken met de Duitse bezetter. Anton Mussert stond een groot Nederlands rijk voor, dat behalve uit Nederland ook uit België en Frankrijk zou moeten bestaan. Met dit voorstel benaderde Mussert verschillende keren vergeefs Adolf Hitler. Wel werd Anton Mussert in staat gesteld om in 1941 zijn persoonlijke eed van trouw aan Adolf Hitler af te leggen.Nederland niet in het Duitse rijk
Anton Mussert wilde niet dat Nederland opging in het Duitse rijk. Hiervoor leverde hij ook binnen de NSB strijd. Begin 1945 werden een aantal tegenstanders - zoals Cornelis van Geelkerken en Meinoud Rost van Tonningen - uit de partij gezet.Veroordeling
Anton Mussert werd direct na de capitulatie op 7 mei 1945 gearresteerd op zijn kantoor aan de Vijverberg in Den Haag. Het proces tegen Mussert vond op 27 en 28 november 1945 plaats. Hij werd door het Bijzonder Gerechtshof in Den Haag ter dood veroordeeld wegens landverraad en hulp aan de vijand. Dit vonnis werd op 20 maart 1946 door de Bijzondere Raad van Cassatie bevestigd. Anton Mussert werd op 7 mei 1946 gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte bij Den Haag.Stoffelijke resten
Anton Mussert werd begraven op de algemene begraafplaats van Den Haag. In de nacht van 16 op 17 juni 1956 ondernamen leden van de Vlaamse Militanten Orde een poging om het stoffelijk overschot van Mussert te stelen. De autoriteiten bevestigden aanvankelijk dat de resten waren meegenomen, maar een week later kwam men met een ander verhaal: de militanten zouden het verkeerde lijk hebben opgegraven. De directeur van de begraafplaats kreeg opdracht om de stoffelijke resten van Mussert in het op de begraafplaats aanwezig knekelgraf te mengen met andere daar aanwezige botresten.Verkiezingswinst NSB in 1935
In 1935 behaalde de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) haar grootste verkiezingswinst. De partij van Anton Mussert behaalde bijna acht procent van de stemmen. Vooral in Drenthe en Limburg was er veel belangstelling voor de NSB.Verkiezingswinst NSB in 1935
Mussert in Berlijn
Tijdens de 'Hagespraak der Bevrijding', de eerste grote bijeenkomst van de NSB tijdens de Duitse bezetting, in juni 1940 toonden de leden Adolf Hitler dat hij aan de NSB een trouwe bondgenoot had. Nederland was klaar voor het Nieuwe Europa.Anton Mussert en Adolf Hitler
PS
Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we regelmatig aandacht aan de beslissende momenten en belangrijkste personen in de Tweede Wereldoorlog. Lees Tweede Wereldoorlog: de Hoofdrolspelers als u meer wilt weten over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. Anton Mussert komt ook voor in onze interessante uitgave Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers.Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail
Lees verder: meer Tweede Wereldoorlog
Tweede WereldoorlogLeestip
Een informatieve gratis nieuwsbrief over geschiedenis. Interessante verhalen over Historische Plaatsen, Kastelen, Royalty, WO2 en Wetenschap.
Al twintig jaar een begrip in Nederland bij liefhebbers van geschiedenis.
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Tweede Wereldoorlog
'Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers' is de 'wie is wie' van deze oorlog. In deze publicatie nam Ruud van Capelleveen de belangrijkste personen op die een rol van betekenis speelden in dit wereldomvattende conflict. U kunt in deze biografiën snel de belangrijkste feiten opzoeken.In 'Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers' van Ruud van Capelleveen treft u de biografieën aan van 165 mannen en vrouwen die in deze oorlog een beslissende rol speelden.
Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers
Geschiedenis Nederland
In 'Door de Nederlandse geschiedenis' vertelt Ruud van Capelleveen veel over de Nederlandse geschiedenis: over de moordenaar van Willem van Oranje, Balthasar Gerards, over raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt, die met prins Maurits in conflict raakte, over de invloed van koning Lodewijk Napoleon, die door zijn broer Napoleon Bonaparte aangewezen werd om de Franse belangen te dienen als koning over Nederland, over de Slavenhandel van de WIC en andere belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis
Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.