Watersnoodmuseum Ouwerkerk

Museum over natuurramp

In Ouwerkerk op Schouwen-Duiveland in Zeeland werd in 2001 het Watersnoodmuseum geopend. Het museum schenkt aandacht aan de grootste Nederlandse natuurramp in de twintigste eeuw. Door de watersnoodramp van 1 februari 1953 in het zuidwesten van Nederland verdronken 1800 mensen en tienduizenden stuks vee.

Enorme schade

Tweehonderdduizend hectare grond stond onder water en er waren ruim 45.000 gebouwen beschadigd, waarvan meer dan 3.000 onherstelbaar. Direct na de ramp, na de evacuatie van 70.000 mensen uit het getroffen gebied, begon men met de dichting van de gaten, die door de zware storm in de vele dijken waren geslagen. Daarna konden de opruimingswerkzaamheden beginnen.

Stroomgaten

Er waren honderden stroomgaten in de verschillende dijken ontstaan. De meeste gaten werden provisorisch gedicht met zandzakken en alles wat maar geschikt was om het water tegen te houden. Later werden de stroomgaten definitief gesloten. Voor verscheidene gaten werden betonnen bakken - caissons - met afmetingen van 7 x 11 meter gebruikt. Voor de grotere gaten werden grote betonnen caissons in Engeland gekocht. Deze hadden afmetingen van 60 x 19 x 17 meter.

Laatste stroomgat

Het duurde tot eind augustus 1953 voor alle gaten gedicht waren, maar de dichting van het laatste gat, dat bij Ouwerkerk, was een groot probleem. Door de sterke stroming kon dit gat pas definitief op 6 november 1953 worden gesloten. Er waren vier van die grote caissons voor nodig, die wat schots en scheef in het stroomgat werden afgezonken. Aan de zijde van de Oosterschelde werd een dijk aangelegd ter bescherming van het gesloten stroomgat. In latere tijden werd de Oosterscheldedijk geheel vernieuwd en op deltahoogte gebracht. Maar het gebied rond Ouwerkerk vertoont met de door sterke getijdenstromingen ontstane kreken nog steeds de littekens van de ramp.

Watersnoodmuseum in caissons

De vier gebruikte caissons liggen nu binnendijks, nog steeds schots en scheef vanzelfsprekend, direct achter de dijk, want die caissons zijn niet meer te verplaatsen. Wel heeft men hier een originele oplossing gevonden, want de caissons zijn intussen voorzien van toegangen en verbindingen onderling. Dat was nog een heel karwei, want de caissons hadden een muurdikte van vijftig centimeter. Maar het lukte om de vier caissons geschikt te maken voor de vestiging van het watersnoodmuseum, zodat dit museum in een gepaste behuizing kon worden ondergebracht.

Informatie

De toegang tot het museum, zoals het nu is, werd aangebracht in de meest oostelijke caisson, die het nummer 1 heeft gekregen. Daarin vindt men na de ontvangstbalie de feiten, die over de ramp bijeen zijn gebracht. Er zijn tafels met mappen van alle getroffen plaatsen, waarin foto's, kranten- en tijdschriftartikelen zijn opgenomen, die een getrouw verslag geven van de gebeurtenissen vanaf de ramp en de tijd daarna. Er is een kijk- en luisterhoek, waar oude polygoonjournaals verslag uit brengen van de ramp en zijn nasleep. In de luisterhoek brengen ooggetuigen verslag uit van de ramp, zoals zij die hebben ervaren.

Multimediaal monument

Een doorloop brengt de bezoeker naar caisson 2. Daar vindt men de emoties en de mensen. Een multimediaal monument houdt de herinnering vast aan al die ruim 1800 mensen, die de ramp niet konden navertellen. Men ziet in een diorama de aangespoelde spullen van mensen, die have en goed zijn kwijt geraakt. Daar vindt u ook het 'koffertje van Teun' - een biezen koffertje - waarin een pasgeboren baby zijn redding overleefde.

Wederopbouw

Caisson 3 brengt de wederopbouw van het rampgebied in beeld en de bewustwording van de gevaren van hoogwater. Ook de hulp die door mensen uit de hele wereld gegeven werd, wordt hier onder de aandacht gebracht. Zo was er een dame, die in een borduurwerk het rampgebied vastlegde. Vaak wordt er gesproken over de watersnoodramp in Zeeland, maar op deze geborduurde kaart is duidelijk te zien dat de ramp zich niet beperkte tot deze provincie, maar dat ook gebieden in Noord-Brabant en Zuid-Holland zwaar hebben geleden. Zelfs op Texel heeft men overstromingen gehad en dat was ook het geval in kustplaatsen in België, Frankrijk en Engeland. In caissons 3 laat men ook het materieel en de materialen zien, die gebruikt werden om de dijken te herstellen.

Veiligheid

Caisson 4 ten slotte brengt de toekomst van de zuidwestelijke delta in beeld. Hier kan men op modern afgebeelde wijze zien welke innovatieve projecten er op stapel zijn gezet op het gebied van veiligheid. Bij de uitgang is er een winkel, waarin verscheidene herinneringen aan de ramp met boeken en andere publicaties, verkregen kunnen worden. Buitenom kan men rustig over de hulpdijk terugwandelen, zodat men de ligging van de caissons in het vroegere stroomgat kan bekijken. Aan het eind van de wandeling kan men in een gepaste omgeving nog een aantal teksten lezen over de manier waarop het laatste stroomgat bij Ouwerkerk destijds werd gesloten.

Herdenking

Het Watersnoodmuseum werd op 2 april 2001 geopend in één van de caissons. Ter gelegenheid van de 50-jarige herdenking van de watersnoodramp in 2003 bracht koningin Beatrix een bezoek aan het museum. Kort daarna maakte men plannen om ook de andere drie caissons als uitbreiding van het museum in te richten. In 2009 kon men dan ook het nu complete museum heropenen. Men moet grote bewondering hebben voor alle mensen, die zich met het museum bezig houden, want het zijn allemaal vrijwilligers. Zij zorgen er voor dat alles in het museum soepel verloopt en dat de bezoeker ongestoord het museum kan bezichtigen.

Ligging

De inrichting van de caissons tot Watersnoodmuseum was een goede gedachte. Niet alleen een gelegenheid om de slachtoffers van de watersnood in herinnering te brengen, maar hier kan ook iedereen zien wat er allemaal nodig was om de ramp te overwinnen en wat voor strijd er nodig is om ons land bij voortduring te beschermen tegen het water. Het Watersnoodmuseum is gevestigd op een opmerkelijk adres: Weg van de Buitenlandse Pers 5 in Ouwerkerk.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur waar u echt iets aan heeft. Lees Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland en de strijd tegen het water.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Lees verder: geschiedenis Zeeland

Zeeland

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.