Rundetaarn Kopenhagen

Kerktoren met observatorium

De Rundetaarn in Kopenhagen is de enige toren die ik ooit bezocht heb, waarin u zonder trappen te lopen naar boven kunt wandelen. In de ronde toren loopt een spiraalvormige gang van tweehonderd meter naar de top. Vroeger werden staatsgasten in een koets naar boven gereden. In 1902 maakte een auto de tocht naar de top.

Christiaan IV

De Rundetaarn was een idee van koning Christiaan IV. De vijfendertig meter hoge ronde toren werd tussen 1637 en 1642 gebouwd bij de Trinitatis Kirke van de studentengemeenschap. De toren verschaft toegang tot de kerk en de voormalige universiteitsbibliotheek onder de hanenbalken boven de kerk. In de vroegere universiteitsbibliotheek is tegenwoordig een tentoonstellingsruimte, waar u kunt genieten van alle facetten van de hoogstaande Deense ontwerpkunst. Op de bovenste etage is een observatorium.

Observatorium

Het observatorium in de torenspits is het oudste in de wereld. Het observatorium werd van 1642 tot 1861 gebruikt door de universiteit van Kopenhagen. Tycho Brahe, de belangrijkste Deense astronoom, heeft geen gebruik kunnen maken van dit unieke uitzichtpunt. Hij overleed immers al in 1601. Wel heeft Brahe Denemarken op de astronomische kaart gezet. Ole Rømer (1644-1710), Johan Dreyer (1852-1926) en Ejnar Hertzsprung (1873-1967) waren de belangrijkste Deense navolgers van Tycho Brahe.

Ole Rømer

Ole Rømer ging na zijn studie aan de universiteit in Kopenhagen werken bij Jean Picard in Parijs. Later zou hij ook samenwerken met belangrijke astronomen als Gottfried Leibniz, Christiaan Huygens en Isaac Newton. Ole Rømer werd in 1681 door koning Christiaan V van Denemarken overgehaald terug te komen naar Kopenhagen. Hij werd directeur van de Rundetaarn, vestigde in Kopenhagen een planetarium en zorgde voor een telescoop en andere waarnemingsinstrumenten. De invloed van Ole Rømer op zijn tijdgenoten was groot. In 1700 introduceerde de Deense regering op zijn voorspraak de Gregoriaanse kalender. Hierin was Tycho Brahe ruim een eeuw eerder niet geslaagd.

Toilet Rundetaarn

In de toren zijn twee ouderwetse toiletten van het type dat u ook ziet in middeleeuwse kastelen. De afvoer leidt naar een grote put onder de Rundetaarn. Bij een bezoek aan de toren krijgt u een foldertje uitgereikt, waarin de geschiedenis van deze toiletten uitgebreid wordt verteld. Zo komt u tot de ontdekking dat veel belangrijke Deense geleerden, als Ludvig Holberg en Ole Rømer, hier hebben zitten nadenken. Ook de sprookjesschrijver Hans Christian Andersen heeft van deze gelegenheid gebruik gemaakt. Ontstond hier het verhaal over de prinses op de erwt?
De bouwers gingen voortvarend te werk. De stortplaats was zo groot dat deze slechts twee keer per jaar geledigd hoefde te worden. Als gevolg hiervan was de stank boven in de toren haast ondragelijk. U hoeft hierom niet af te zien van een 'beklimming' van de toren. In 1902 kreeg de Rundetaarn een modern toilet met doorspoeling.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedeniscolumns

Een afwisselende bundel met beschouwingen van Ruud van Capelleveen. De nadruk ligt op geschiedenis. In sommige stukken laat hij zich uit over de waan van de dag. Ruud van Capelleveen heeft de gave om geschiedenis tot leven te brengen. U zult zich niet vervelen met de artikelen van deze auteur en uren genieten van deze uitgave.
Koning Eenoog door Ruud van Capelleveen

Lees verder: meer geschiedenis Denemarken

Denemarken
Kopenhagen

Leven in de delta is een reis door de tijd en door Nederland. De teksten en de vele foto's verduidelijken veel. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de geschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Nederlandse kastelen

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.