Koepelgevangenis Arnhem

Gevangenisgebouw

De Koepelgevangenis aan de Wilhelminastraat 16 in Arnhem werd in 1886 ontworpen door Johan Metzelaar. De gevangenis was tot 2013 in gebruik. Vanaf 2015 werd de gevangenis korte tijd gebruikt als opvangcentrum voor vluchtelingen toen een grote stroom ontheemden het oorlogsgeweld in Syrië ontvluchtte. Het voormalige gevangenisterrein kreeg in 2018 een nieuwe eigenaar. De Koepel in Arnhem kreeg een hotel- en horecafunctie.

Strafinrichting

De Koepelgevangenis in Arnhem werd gebouwd na de aanname van het nieuwe Wetboek van Strafrecht in 1881 en de Gestichtenwet uit 1884. Hierin werd onder meer bepaald dat in ieder arrondissement een strafinrichting moest komen. Het concept van de Koepelgevangenis was nog niet eerder toegepast in Nederland. Omdat alle cellen vanuit het platform in het midden van de gevangenis te zien waren, kon bespaard worden doordat er minder bewakers nodig waren. Het cellengebouw, de koepel, heeft een rond grondplan met een diameter van drieënzestig meter. De koepel kreeg vier bouwlagen met elk vijftig cellen en een zolderverdieping. Het cellengebouw wordt op een hoogte van achtendertig meter afgesloten door een koepeldak, dat rust op een ringvormig lessenaarsdak boven de cellen.

Rijksmonument

Het koepeldak is omgeven door een omlopend zinken roevendak boven de ringvormige zolderverdieping, schreef de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. De Koepelgevangenis is een rijksmonument. In Nederland werden slechts drie gevangenissen van dit type gebouwd. Johan Metzelaar ontwierp ook de koepelgevangenis in Breda. De koepelgevangenis in Haarlem werd ontworpen door zijn zoon, Willem Metzelaar. Johan Metzelaar werkte enkele jaren voor justitie en ontwierp ook gerechtsgebouwen, zoals het kantongerecht in Kampen.

Modern

De Koepelgevangenis was aan het einde van de negentiende eeuw een zeer modern gebouw. De cellen konden vanuit het centrum in de gaten gehouden worden. De bewakers hadden door dit panopticon-systeem zicht op elke celdeur. Hierdoor was minder personeel nodig. Bij de Koepelgevangenis bouwde men een groot aantal bijgebouwen. Het gevangeniscomplex in Arnhem bestond oorspronkelijk uit een poortgebouw, twee directiewoningen, de koepel en enkele dienstgebouwen. De directiewoningen werden later gesloopt, terwijl er al snel na de bouw een kapel op het terrein kwam. Het terrein werd omgeven door een ringmuur.

Ander gebruik

Bij de ingang kwamen twee kasteelachtige torens. De overheid verkocht het gevangeniscomplex in 2018 aan Ter Steege Gebiedsontwikkeling en Explorius Vastgoedontwikkeling. Het voormalige gevangenisterrein kreeg een hotel- en horecabestemming. Sindsdien werden in het complex rondleidingen georganiseerd, exploiteerde men er een escaperoom, een kartbaan en een GPS-game.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de geschiedenis van Arnhem. Lees meer over de geschiedenis van Arnhem. Ons interessante e-book over de geschiedenis van Arnhem is een aanrader. Deze stad heeft veel te bieden. Arnhem speelde al in de vijftiende eeuw een belangrijke rol.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Gerelateerd: geschiedenis Arnhem

Gelderland
Geschiedenis Arnhem
Arnhem A/Z

Arnhem is de stad die tijdens de Tweede Wereldoorlog de speerpunt vormde tijdens Operatie Market Garden. Hierbij bleek de verovering van de Rijnbrug in het centrum van Arnhem 'een brug te ver'. De Slag om Arnhem en de gevolgen hiervan ontbreken natuurlijk niet in deze uitgave. Arnhem heeft echter veel meer te bieden, dan enkel oorlogsherinneringen. De stad speelde al een belangrijke rol in de vijftiende eeuw.
Arnhem: Geschiedenis en wetenswaardigheden


Deze uitgave over Gelderland van Ruud van Capelleveen is zeker niet saai te noemen. Gelderland heeft een rijke geschiedenis en ook landschappelijk veel te bieden. De auteur informeert u op onderhoudende wijze over de geschiedenis en wetenswaardigheden van de honderdvijftig meest interessantste plaatsen in Gelderland.
Bezienswaardigheden in Gelderland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.